(1)

Zgodnie z art. 90 ust. 1 i 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1143 (2), które zmienia rozporządzenie (UE) nr 1308/2013, to ostatnie ma nadal zastosowanie do wniosków o rejestrację oznaczeń geograficznych w odniesieniu do wina, otrzymanych przez Komisję i opublikowanych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej przed dniem 13 maja 2024 r. W dniu 19 lipca 2022 r. Komisja otrzymała złożony przez Słowację wniosek o rejestrację nazwy pochodzenia (ChNP) „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti”.

(2)

Zgodnie z art. 97 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 wniosek Słowacji o rejestrację nazwy pochodzenia „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 23 października 2023 r. (3).

(3)

W dniu 19 stycznia 2024 r. Komisja otrzymała uzasadnione oświadczenie o sprzeciwie od Węgier. Po stwierdzeniu jego dopuszczalności Komisja w dniu 29 lutego 2024 r. wezwała Węgry i Słowację do podjęcia odpowiednich konsultacji w celu osiągnięcia porozumienia, jak przewidziano w art. 98 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013.

(4)

W dniu 29 maja 2024 r. Węgry wystąpiły z wnioskiem o przedłużenie konsultacji. Ponieważ jednak Słowacja takiego wniosku nie złożyła, nie spełnia on warunku określonego w art. 98 ust. 2 zdanie ostatnie rozporządzenia (UE) nr 1308/2013. W związku z tym konsultacji nie przedłużono. Konsultacje zakończyły się bez porozumienia między Węgrami a Słowacją. W związku z tym Komisja ma podjąć decyzję zgodnie z art. 99 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, uwzględniając wyniki konsultacji.

(5)

W uzasadnionym oświadczeniu o sprzeciwie i podczas konsultacji ze Słowacją Węgry stwierdziły, że nazwa „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” nie powinna zostać zarejestrowana, ponieważ jest częściowo homonimiczna w stosunku do nazwy „Tokaj/Tokaji” wpisanej do unijnego rejestru oznaczeń geograficznych w odniesieniu do Węgier. Węgry stwierdziły, że rejestracja proponowanej nazwy jest zatem sprzeczna z art. 100 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013. Ponadto Węgry stwierdziły, że wyszczególnienie elementu „TOKAJSKÉ VÍNO” w nazwie „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” poprzez użycie wielkich liter może wprowadzać konsumentów w błąd, wywołując wrażenie, że oznaczane nim produkty spełniają te same rygorystyczne normy, które mają zastosowanie do win produkowanych jako węgierski „Tokaj/Tokaji”.

(6)

Węgry zakwestionowały również terytorialną adekwatność określenia „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti”, wskazując, że obszar geograficzny objęty tym oznaczeniem nie odpowiada historycznie zdefiniowanemu regionowi Tokaj, a zatem strona słowacka lekceważy wspólne dla Węgier i Słowacji tło historyczne i tradycje dotyczące wina Tokaj. Węgry zauważyły, że spośród siedmiu gmin znajdujących się na wyznaczonym obszarze geograficznym objętym oznaczeniem „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” tylko Malá Tňa i Viničky historycznie należały do regionu Tokaj określonego w austro-węgierskich przepisach obowiązujących w latach 1908-1924.

(7)

Ponadto Węgry stwierdziły, że łatwiej jest produkować „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” niż „Tokaj/Tokaji”, co stawia producentów tego drugiego wina w niekorzystnej sytuacji konkurencyjnej. W tym kontekście Węgry zauważyły, że w porównaniu ze specyfikacją produktu „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” specyfikacja produktu objętego ChNP „Tokaj/Tokaji” wymaga zachowania bardziej rygorystycznych norm i wyższej jakości. Dotyczyło to w szczególności produkcji naturalnych win słodkich lub limitów wydajności. Specyfikacja produktu dotycząca win objętych nazwą słowacką pozwala również na produkcję większej liczby rodzajów wina i większej liczby kategorii produktów sektora wina niż jest to dozwolone w specyfikacji produktu węgierskiego „Tokaj/Tokaji”. W związku z tym Węgry podkreśliły, że produktu zarejestrowanego pod tą samą nazwą nie można wytwarzać na dwa odrębne sposoby.

(8)

Ponadto Węgry zwróciły uwagę na stosowaną na Słowacji ChNP „Vinohradnícka oblasť Tokaj”, która obejmuje produkcję wina niemal taką samą, jak we wniosku o rejestrację nazwy pochodzenia „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti”. Węgry oświadczyły, że nie sprzeciwiłyby się rejestracji nazwy pochodzenia „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti”, gdyby Słowacja unieważniła istniejącą ChNP „Vinohradnícka oblasť Tokaj”.

(9)

Komisja oceniła argumenty przedstawione w uzasadnionym oświadczeniu o sprzeciwie Węgier w świetle rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, uwzględniając otrzymane informacje dotyczące konsultacji przeprowadzonych między zainteresowanymi stronami.

(10)

Przed rozpatrzeniem argumentów Węgier podniesionych w sprzeciwie Komisja odnotowała, że w dniu 22 listopada 1967 r. Słowacja zarejestrowała nazwę „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” jako nazwę pochodzenia AO-45 (4) w systemie międzynarodowej rejestracji nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych na mocy Porozumienia lizbońskiego o ochronie nazw pochodzenia i ich międzynarodowej rejestracji (porozumienie lizbońskie) (5).

(11)

Zasady przejścia od porozumienia lizbońskiego do Aktu genewskiego Porozumienia lizbońskiego w sprawie nazw pochodzenia i oznaczeń geograficznych (akt genewski) (6) określono w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1753 (7). Zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2019/1753 w odniesieniu do nazw pochodzenia nieobjętych ochroną w ramach systemu unijnego państwa członkowskie, które są stronami porozumienia lizbońskiego i przystąpiły do aktu genewskiego (takie jak Słowacja), mają wybór. Mogą one zdecydować się na złożenie wniosku o rejestrację nazwy pochodzenia w ramach systemu unijnego, a następnie o rejestrację na mocy aktu genewskiego, albo o unieważnienie rejestracji nazwy pochodzenia w rejestrze międzynarodowym (8).

(12)

Zgodnie z art. 3 decyzji Rady (UE) 2019/1754 (9) państwa członkowskie, które były stronami porozumienia lizbońskiego w dniu 26 lutego 2020 r. (takie jak Słowacja), są upoważnione do ratyfikowania aktu genewskiego lub przystąpienia do niego wyłącznie w zakresie, w jakim ich przystąpienie jest niezbędne do zachowania, w interesie Unii, starszeństwa i ciągłości ochrony nazw pochodzenia już zarejestrowanych przez te państwa członkowskie na mocy porozumienia lizbońskiego oraz do wypełnienia obowiązków określonych w art. 11 rozporządzenia (UE) 2019/1753.

(13)

W związku z tym zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2019/1753 wniosek o rejestrację nazwy „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” w systemie unijnym jest warunkiem wstępnym międzynarodowej rejestracji nazwy pochodzenia AO-45 „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” na mocy aktu genewskiego oraz zachowania powiązanych praw pierwszeństwa. W przypadku braku rejestracji w unijnym systemie nazwy „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” Słowacja nie byłaby upoważniona do rejestracji nazwy pochodzenia AO-45 „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” na mocy aktu genewskiego i utraciłaby ochronę nazwy pochodzenia na mocy porozumienia lizbońskiego.

(14)

Jeżeli chodzi o argument Węgier dotyczący homonimii, Komisja uważa, że nazwa „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” jest rzeczywiście częściowo homonimiczna w stosunku do węgierskiej ChNP „Tokaj/Tokaji”. W takich sytuacjach, zgodnie z art. 100 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, należy uwzględnić miejscowe i tradycyjne użycie oraz ryzyko pomylenia. Jeśli chodzi w szczególności o ryzyko pomylenia, nazwa homonimiczna nie może prowadzić do błędnego przekonania konsumenta, że produkty pochodzą z innego terytorium.

(15)

W odniesieniu do miejscowego i tradycyjnego użycia zarówno Węgry, jak i Słowacja twierdzą, że tradycje winiarskie regionu Tokaj zachowywane są od wieków. Region ten znajduje się na północno-wschodnich Węgrzech i południowo-wschodniej Słowacji, przy czym zarówno Węgry, jak i Słowacja produkują wina Tokaj i zapewniają ochronę powiązanych nazw win. Słowacja wskazała, że „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” to nazwa wina Tokaj, która jest tradycyjnie stosowana na Słowacji w związku z odpowiednim obszarem geograficznym wyznaczonym przez Słowację. To stwierdzenie dotyczące stosowania słowa „Tokaj” w odniesieniu do wina słowackiego jest poparte istnieniem słowackich przepisów dotyczących wina Tokaj od 1959 r. oraz ochroną nazwy „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” na mocy porozumienia lizbońskiego od 1967 r.

(16)

Jeśli chodzi o ryzyko pomylenia, po pierwsze, nazwa odnosi się do prawdziwego pochodzenia produktu, tj. regionu Tokaj, którego jedna część znajduje się na Słowacji, a druga część na Węgrzech, przy czym nazwa ta jest tradycyjnie używana w obu częściach transgranicznego regionu Tokaj. Komisji nie są znane przypadki pomylenia przez konsumentów spowodowane tymi okolicznościami. Przeciwnie, konsumenci znają długą historię win o nazwie „Tokaj” w obu krajach. Współistnienie na rynku węgierskich i słowackich win Tokaj oraz ich rosnąca renoma skłoniły zarówno Węgry, jak i Słowację do ubiegania się o ochronę powiązanych nazw win. W 2006 r. zarejestrowano jako ChNP dwie nazwy odnoszące się do regionu Tokaj, tj. „Tokaj/Tokaji” w przypadku Węgier i „Vinohradnícka oblasť Tokaj” w przypadku Słowacji. Wspomniane ChNP współistniały w odniesieniu do tego samego transgranicznego regionu winiarskiego, nie prowadząc do pomylenia (10). Nie ma powodów, aby sądzić, że obecny wniosek o rejestrację innej słowackiej ChNP zawierającej nazwę „Tokaj” spowoduje ryzyko pomylenia z nazwą węgierską.

(17)

Po drugie, nazwy wina węgierskiego i wina słowackiego nie są identyczne. Nazwy te są jedynie częściowo homonimiczne. W języku słowackim „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” to nazwa złożona, w której do „Tokaju” odnosi się przymiotnik („TOKAJSKÉ”).

(18)

Po trzecie, nazwa słowacka zawiera element geograficzny „zo slovenskej oblasti” („z obszaru słowackiego”), który wyraźnie wskazuje kraj pochodzenia i dodatkowo zmniejsza ryzyko błędnego zrozumienia. Jak wyjaśniła Słowacja, ten element geograficzny wykorzystano już w momencie rejestracji nazwy pochodzenia AO-45 „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” na mocy porozumienia lizbońskiego w celu wyraźnego rozróżnienia między węgierską a słowacką nazwą pochodzenia.

(19)

Po czwarte, art. 119 ust. 1 lit. d) rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 zawiera wymóg, aby etykietowanie i prezentacja wina w Unii obejmowały wskazanie miejsca wytworzenia. W praktyce oznacza to, że informacja o kraju pochodzenia wina jest obowiązkowa. Etykiety win zawierają zatem zazwyczaj określenie „wino z ...”, „wyprodukowane w ...” lub „produkt ...”. Zapewnia to dodatkową jasność co do pochodzenia wina i wprowadza dalsze rozróżnienie między winami Tokaj produkowanymi na Węgrzech z jednej strony i na Słowacji z drugiej strony.

(20)

Po piąte, jeżeli chodzi o uwydatnienie nazwy regionu Tokaj poprzez użycie wielkich liter, co kwestionują Węgry, Słowacja wyjaśniła, że wielkie litery użyte w nazwie przedłożonej do rejestracji w ramach systemu unijnego były potrzebne w celu zapewnienia dostosowania nazwy, która ma zostać zarejestrowana na mocy aktu genewskiego, do nazwy już zarejestrowanej na mocy porozumienia lizbońskiego. W każdym razie, biorąc pod uwagę elementy umożliwiające rozróżnienie między Tokajem węgierskim a słowackim, jak wyjaśniono w motywach 16, 17, 18 i 19, uznaje się, że użycie wielkich liter w nazwie „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” nie zwiększa ryzyka błędnego zrozumienia.

(21)

Mając na uwadze wszystkie te elementy Komisja uznaje, że biorąc pod uwagę miejscowe i tradycyjne użycie oraz brak ryzyka pomylenia, w szczególności ze względu na to, że konsumenci nie są błędnie przekonywani, iż produkty pochodzą z innego terytorium, częściowa homonimia nie stoi na przeszkodzie rejestracji nazwy „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti”.

(22)

Jeżeli chodzi o argument Węgier, że obszar geograficzny „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” nie odpowiada historycznie zdefiniowanemu regionowi Tokaj, Komisja zauważa, że chociaż węgierskie i słowackie wina Tokaj łączy wspólna historia uprawy winorośli, obecnie produkcja win Tokaj odbywa się na dwóch odrębnych obszarach geograficznych w dwóch państwach członkowskich. Obszar geograficzny „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” obejmuje siedem gmin słowackich. W 1959 r. Słowacja formalnie wyznaczyła go w ustawodawstwie krajowym jako obszar produkcji słowackich win Tokaj. Regiony winiarskie mogą z czasem ewoluować, a ich granice terytorialne mogą ulec zmianie w porównaniu ze stanem sprzed wieków, co jednak nie upoważnia do kwestionowania autentyczności miejsca pochodzenia.

(23)

Słowacja wykazała zgodność z warunkami określonymi w rozporządzeniu (UE) nr 1308/2013, w tym dotyczącymi pojęcia „nazwa pochodzenia” zdefiniowanego w art. 93 ust. 1 lit. a) rozporządzenia (UE) nr 1308/2013. W szczególności Słowacja wykazała związek między produktem a środowiskiem geograficznym z właściwymi dla niego czynnikami przyrodniczymi oraz ludzkimi. Słowacja wskazała również, że przedmiotowy obszar geograficzny i metoda produkcji słowackiego wina Tokaj podlegają na Słowacji uregulowaniom od 1959 r. Samego wskazania przez Węgry na historycznie wytyczone granice, odzwierciedlone w przepisach obowiązujących w Cesarstwie Austro-Węgierskim w 1908 r., nie można uznać za wystarczającą podstawę dla zakwestionowania wyznaczenia obszaru przez Słowację lub związku między tym obszarem a właściwościami słowackiego wina Tokaj. W związku z tym Komisja odrzuca argument Węgier kwestionujący terytorialną adekwatność określenia „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” i wezwanie do dostosowania wyznaczonego obszaru geograficznego objętego „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” do obszaru geograficznego Tokaj odzwierciedlonego w przepisach Cesarstwa Austro-Węgierskiego w 1908 r.

(24)

Jeżeli chodzi o twierdzenie Węgier, że producenci węgierscy znajdują się w niekorzystnej sytuacji konkurencyjnej ze względu na wymogi dotyczące specyfikacji produktu węgierskiego „Tokaj/Tokaji”, które są bardziej rygorystyczne i surowsze w porównaniu ze specyfikacją produktu słowackiego „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti”, Komisja uważa, że „Tokaj/Tokaji” i „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” to odrębne nazwy, do których odnoszą się odrębne specyfikacje produktu. Do celów przedmiotowego wniosku o rejestrację Słowacja nie musi przestrzegać węgierskiej specyfikacji produktu „Tokaj/Tokaji”. Tak samo Węgry nie są zobowiązane do dostosowania swoich przepisów do słowackiej specyfikacji produktu „Vinohradnícka oblasť Tokaj” lub „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” i mają swobodę ustanawiania i utrzymywania własnych wymogów dotyczących wina „Tokaj/Tokaji”. Rozporządzenie (UE) nr 1308/2013 nie zawiera wymogu, zgodnie z którym w przypadku nazw częściowo homonimicznych wymagana byłaby ta sama specyfikacja produktu. Wobec braku ryzyka pomylenia słowackich i węgierskich ChNP, ewentualne odmienne normy nie mają wpływu na ocenę w świetle art. 100 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013. Nie ma zatem podstaw, by podnosić kwestię niekorzystnej sytuacji konkurencyjnej wynikającej z bardziej rygorystycznych wymogów specyfikacji produktu dotyczącej konkretnej ChNP w porównaniu ze specyfikacją produktu innej ChNP. Podsumowując, należy odrzucić argument Węgier dotyczący niekorzystnej sytuacji konkurencyjnej ze względu na bardziej rygorystyczne wymogi dotyczące produkcji.

(25)

Jeżeli chodzi o oświadczenie Węgier, że nie sprzeciwiłyby się rejestracji nazwy pochodzenia „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” w przypadku unieważnienia przez Słowację istniejącej nazwy pochodzenia „Vinohradnícka oblasť Tokaj”, Komisja uważa, że decyzja w sprawie właściwego sposobu postępowania należy do Słowacji. Słowacja potwierdziła, że ChNP „Vinohradnícka oblasť Tokaj” jest w użyciu i że nie zamierza jej unieważniać. Zdaniem Komisji rejestracja ChNP „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” nie zależy od unieważnienia ChNP „Vinohradnícka oblasť Tokaj”, której stosowanie i ochronę Słowacja chce utrzymać, ponieważ są to dwie różne nazwy.

(26)

Podsumowując, żaden z argumentów podniesionych przez Węgry nie uzasadnia odrzucenia wniosku o rejestrację. W związku z tym nazwę pochodzenia „TOKAJSKÉ VÍNO zo slovenskej oblasti” należy wpisać do unijnego rejestru oznaczeń geograficznych.

(27)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych,