Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 14 września 2021 r., sygn. II SA/Ol 372/21

Środowiskowe uwarunkowania dla przedsięwzięcia

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodnicząca sędzia WSA Alicja Jaszczak-Sikora Sędziowie sędzia WSA Beata Jezielska (spr.) sędzia WSA Piotr Chybicki po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 września 2021 r. sprawy ze skargi M. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie środowiskowych uwarunkowań realizacji przedsięwzięcia I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu I instancji; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącej kwotę 697 zł (sześćset dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Decyzją z "[...]" Wójt Gminy G. (dalej jako: organ I instancji), na podstawie art. 71, art. 73 ust. 1, art. 75 ust. 1 pkt 4, art. 77 ust. 1, art. 79 ust. 1, art. 80, art. 82 i art. 85 ustawy z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity na dzień wydania decyzji Dz.U. z 2020 r. poz. 283 ze zm., dalej jako: u.i.o.ś.) oraz § 3 ust. 1 pkt 39, 40 a i b rozporządzenia Rady Ministrów z 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. z 2016 r., poz. 71, dalej jako: rozporządzenie z 2016 r.), po rozpatrzeniu wniosku S. W. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą: Firma Handlowo-Usługowa, S. W., "[...]", "[...]" (dalej jako: inwestor), określił środowiskowe uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia polegającego na wydobywaniu metodą odkrywkową - kruszywa naturalnego ze złoża "[...]", na działkach o nr: "[...]","[...]" i "[...]" w obrębie Ś., gmina G. W decyzji określono rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia, warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich, a także wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w projekcie prac geologicznych wydobywania kopalin ze złoża. Jednocześnie stwierdzono, że przedsięwzięcie nie należy do kategorii inwestycji stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnych awarii, jak również nie wymaga prowadzenia postępowania dotyczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko; nie określono tez obszaru ograniczonego użytkowania. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji powołał przepisy u.i.o.ś. oraz przedstawił szczegółowo przebieg postępowania administracyjnego. Podano, że wraz z wnioskiem inwestor przedłożył kartę informacyjną przedsięwzięcia sporządzoną w oparciu o wymogi określone w art. 62a ust. 1 u.i.o.ś., uzupełnioną pismem z 14 kwietnia 2017 r. oraz kopię mapy sytuacyjno-wysokościowej obejmującej teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie oraz obejmującej obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie, a także wypisy z ewidencji gruntów. Wskazano, że planowane przedsięwzięcie zaliczane jest do grupy przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, stosownie do § 3 ust. 1 pkt 39, 40 lit. a i b rozporządzenia z 2016 r. Postanowieniem z "[...]" na inwestora nałożono obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko oraz ustalono zakres raportu o oddziaływaniu na środowisko. Natomiast postanowieniem z "[...]" Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska (dalej jako: RDOŚ) uzgodnił warunki planowanego przedsięwzięcia, a zalecenia dla inwestora zostały uwzględnione przez organ I instancji w całości i zawarte w sentencji decyzji. Wskazano, że łączna powierzchnia działek, na których planowana jest inwestycja, wynosi 4,1596 ha i są to grunty orne, pastwiska oraz nieużytki. Planowane przedsięwzięcie będzie polegało na wydobywaniu i przeróbce piasku ze żwirem ze złoża kruszywa naturalnego o powierzchni 3,4663 ha, zlokalizowanego na tych działkach. Zasoby geologiczne kopaliny wynoszą 1 791 470 Mg, a planowane średnioroczne wydobycie kopaliny zakładane jest na poziomie ok. 120 000 Mg i będzie się wahać w zależności od zapotrzebowania na surowiec, a przewidywany czas eksploatacji szacowany jest na maksymalnie 15 lat. Podano, że eksploatacja kruszywa prowadzona będzie przy użyciu koparki podsiębiernej, a kopalina poddawana będzie procesom uszlachetniania polegającym na przesiewaniu z użyciem mobilnego przesiewacza, przy czym przewiduje się uszlachetnianie około 90% wydobytego złoża, zaś pozostała część będzie wywożona bezpośrednio po wydobyciu. Kopalina eksploatowana będzie bez odpompowania wody z wyrobiska. Określono w jaki sposób będzie odbywał się wywóz kruszywa z kopalni. Wskazano, że etap realizacji i eksploatacji planowanej inwestycji wiązać się będzie przede wszystkim z emisją hałasu i zanieczyszczeń do powietrza, których źródłem będą maszyny, urządzenia i samochody wykorzystywane przy pracach wydobywczych. Jednocześnie podano, że najbliższe zidentyfikowane tereny objęte ochroną akustyczną to: zabudowa jednorodzinna na działkach o nr: "[...]", w odległości około 70 m od granic złoża, nr "[...]", w odległości około 260 m od granic złoża; nr "[...]", w odległości około 270 m od granic złoża, na działce nr "[...]", w odległości około 280 m od granic złoża oraz zabudowa zagrodowa na działce nr "[...]", w odległości około 380 m od granic złoża. Zaznaczono, że na etapie realizacji przedsięwzięcia nie przewiduje się ponadnormatywnych emisji do powietrza. W wyniku działalności związanej z wydobyciem kruszywa powstawać będą zanieczyszczenia powietrza związane głównie ze spalaniem paliw w silnikach maszyn i urządzeń pracujących przy wydobyciu i transporcie kopaliny oraz pyły unoszone w wyniku wydobycia i przemieszczania kopaliny. Wskazano, że przeprowadzona w raporcie analiza wykazała, że prace przygotowawcze oraz eksploatacja, nie będą negatywnie oddziaływać na środowisko pod względem zanieczyszczenia powietrza. Obecność pyłów w powietrzu ograniczy się do terenu w najbliższym sąsiedztwie wyrobiska oraz składowisk nadkładu. Będzie to emisja niezorganizowana, a jej uciążliwość uzależniona od intensywności procesu wydobycia i warunków pogodowych. Prace przygotowawcze oraz rekultywacyjne prowadzone będą wyłącznie w godzinach od 6:00 do 22:00, zaś eksploatacja złoża odbywać się będzie wyłącznie w porze dziennej, od poniedziałku do piątku w godzinach od 7:00 do 18:00, ok. 230 dni w roku. Prace nie będą prowadzone w okresie zimy, gdy grunt będzie zamarznięty. Hałas z kopalni będzie tłumiony poprzez usytuowanie sprzętu wydobywczego na poziomie roboczym wyrobiska, kilka metrów poniżej powierzchni okolicznego terenu. W miarę postępu prac, powstałe wyrobiska będą stanowiły dodatkowe naturalne osłony akustyczne. Podkreślono, że przeprowadzona analiza rozprzestrzeniania się hałasu wykazała, że eksploatacja złoża nie będzie powodowała ponadnormatywnego oddziaływania akustycznego na terenach objętych ochroną, a przewidywane poziomy hałasu będą niższe od wartości dopuszczalnej dla pory dnia. Wskazano, że przy przyjętym sposobie eksploatacji, przedmiotowa inwestycja nie będzie stanowić zagrożenia dla środowiska wodno-gruntowego. Podczas prowadzenia procesu wydobycia nie będą wytwarzane odpady; nadkład będzie tymczasowo magazynowany i wykorzystywany do rekultywacji. Organ I instancji wskazał, że przedmiotowe przedsięwzięcie zlokalizowane jest w obszarze dorzecza P., dla którego opracowano plan gospodarowania wodami dorzecza P., wyznaczony rozporządzeniem Rady Ministrów z "[...]" (Dz.U. z "[...]", poz. "[...]"). Teren, na którym planowane jest przedsięwzięcie nie jest położony w strefie ochrony pośredniej ujęcia wody, a najbliższe czynne publiczne ujęcie wody podziemnej zlokalizowane jest w odległości około 4 km. Wskazano również, że złoże "[...]" zlokalizowane jest poza formami ochrony przyrody w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1-9 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 55), a najbliższy obszar Natura 2000 znajduje się w odległości około 2 km od planowanej inwestycji. Ponadto teren inwestycji znajduje się poza granicami korytarzy ekologicznych. Zaznaczono, że w celu określenia oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko została wykonana inwentaryzacja przyrodnicza obejmująca swym zakresem teren inwestycji wraz z terenami przyległymi, znajdującymi się w strefie potencjalnego oddziaływania. Podniesiono, że zgodnie z ustaleniami raportu planowane przedsięwzięcie nie będzie znacząco negatywnie oddziaływać na środowisko przyrodnicze. Eksploatacja kruszywa naturalnego przyczyni się do znacznego przekształcenia terenu, ponieważ wiąże się z dewastacją całej powierzchni gruntu przeznaczonej pod wydobycie. Biorąc jednak pod uwagę rolniczy charakter terenu, lokalizację poza formami ochrony przyrody, brak stanowisk chronionych gatunków roślin i grzybów, wykazany brak negatywnego wpływu na lokalne populacje chronionych zwierząt oraz przy zastosowaniu wskazanych warunków realizacji przedsięwzięcia, które przyczynią się do minimalizacji i ograniczania oddziaływania inwestycji, RDOŚ ocenił, że realizacja inwestycji na przedmiotowym obszarze nie będzie negatywnie wpływać na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego, przy założeniu, że inwestycja będzie realizowana zgodnie z założeniami ustawy o ochronie przyrody. Natomiast po zakończeniu działalności górniczej przewiduje się, że na skutek eksploatacji złoża teren zostanie obniżony średnio o około 28 m, w tym powstanie zbiornik wodny o głębokości od 4,5 m do 15 m. Po zakończonej eksploatacji tereny wyrobiskowe zostaną poddane rekultywacji, która ma na celu zrekompensowanie niekorzystnych zmian wynikających z działalności kopalni odkrywkowej. Organ I instancji podał, że w toku postępowania zostały złożone liczne uwagi dotyczące realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia, jednakże w ocenie organu zarzuty związane z negatywnym wpływem oddziaływania kopalni na siedziby ludzkie należy uznać za nieuzasadnione, gdyż każda działalność ludzka, może mieć wpływ na środowisko, w tym na zdrowie i samopoczucie ludzi. Natomiast uzyskane w toku przeprowadzonej oceny oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko wyniki analiz oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska, odniesione do aktualnie obowiązujących norm prawnych, wykazały, że przy prawidłowym postępowaniu przedsięwzięcie nie wpłynie ponadnormatywnie na stan środowiska na etapie jego realizacji, eksploatacji i likwidacji. Wskazano, że wywóz kopaliny został zorganizowany w kierunku wschodnim, w ten sposób, aby ruch pojazdów ciężkich odbywał się z dala od zabudowań mieszkalnych. Jednocześnie z uwagi na to, że droga wywozu kruszywa (przez działkę nr "[...]") stanowi własność Lasów Państwowych, inwestor zobowiązany będzie do uzyskania zgody Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych na jej wykorzystanie. W celu minimalizacji zjawiska emisji pyłów inwestor zobowiązany jest do przestrzegania zasad związanych zarówno z prawidłowym prowadzeniem procesu wydobycia kopaliny, jak i odpowiednim zabezpieczeniem pojazdów wywożących kruszywo zgodnie z obowiązującymi przepisami. Co do podnoszonej możliwości zalania przez wody gruntowe działki nr "[...]" organ I instancji stwierdził, że poziom wody gruntowej w jej obrębie jest wyższy niż w obrębie samego złoża, a wody w obrębie złoża i sąsiedztwie mają charakter statyczny, (tj. nie występują pod ciśnieniem). Dodatkowo działka nr "[...]" nie znajduje się na kierunku spływu wód gruntowych w obrębie złoża. Wyjaśniono, że zgodnie z raportem badania na potrzeby inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczej wykonywano w czasie 12 kontroli terenowych w okresie od maja do października 2017 r., a z uzupełnienia Raportu wynika, że w dniach 4 i 6 czerwca 2019 r. przeprowadzono dwie dodatkowe kontrole terenowe. Zdaniem organu I instancji obszerne wyjaśnienia autorów inwentaryzacji przyrodniczej są w ocenie organu I instancji spójne, logiczne i prowadzą do wniosku, że dokonana ocena oddziaływania planowanego przedsięwzięcia co do gatunków ptaków, została przeprowadzona właściwie. Wyjaśniono także, że w przypadku przystąpienia do eksploatacji przedmiotowego złoża teren działki nr "[...]" zostanie objęty obszarem górniczym, natomiast ruch drogowy na tym odcinku zostanie przeniesiony na działkę nr "[...]", co będzie wymagało uprzedniego przeprowadzenia odrębnego postępowania o zamianę nieruchomości w trybie ustawy z dnia 22 listopada 2019 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz.U. z 2020 r. poz. 65) i nie może być przedmiotem rozważań na etapie postępowania o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Podkreślono, że przy przyjętych do analizy założeniach nie stwierdzono ponadnormatywnej uciążliwości planowanej inwestycji spowodowanej emisją zanieczyszczeń do powietrza, czy też rozprzestrzenianiem się hałasu. W ocenie organu I instancji zarzut strony dotyczący sprzeczności interesów wynikający z faktu, że pracownik urzędu gminy jest współwłaścicielem działek nr "[...]" i nr "[...]" i wiązanie tego faktu z możliwością wpływu na formalną stronę pozyskiwania dokumentów w przedmiotowej sprawie, również nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zakres wykonywanych przez tą osobę obowiązków nie obejmuje spraw związanych z prowadzeniem postępowań o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Wyjaśniono, że decyzja o warunkach zabudowy dziewięciu budynków mieszkalnych jednorodzinnych na działce nr "[...]" i ośmiu budynków mieszkalnych jednorodzinnych na działce nr "[...]" pozostaje bez znaczenia, gdyż decyzja ta nie zmieniła przeznaczenia tych działek. Nadal są one niezabudowane i taki właśnie sposób zagospodarowania terenu winny przyjąć organy, określając oddziaływanie akustyczne projektowanej inwestycji. Jednocześnie wskazano, że nie można zakładać, że ustalenia i warunki wynikające z wydanej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie będą przez inwestora przestrzegane. W przypadku zaś stwierdzenia w trakcie prowadzenia działalności górniczej jakichkolwiek uchybień, w tym uchybień dotyczących ustaleń decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, okoliczność taka będzie stanowiła podstawę do wszczęcia przez właściwy organ odrębnego postępowania. Podkreślono, że inwestycja oddziałuje lokalnie a przeprowadzona w raporcie analiza i obliczenia prognostyczne wykazały, że projektowany zakład górniczy będzie mógł być uznany za obiekt nieuciążliwy pod względem oddziaływania na środowisko oraz nie spowoduje pogorszenia warunków aerosanitamych w jego sąsiedztwie.