Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz do ustawy - Art. 5

Przepis art. 5 ustawy o dyscyplinie finansów publicznych, penalizujący czyny w zakresie ustalania, pobierania, dochodzenia należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych oraz udzielania ulg w ich spłacie, nie wymienia rodzaju należności, do których się odnosi. Z orzecznictwa GKO wynika, że pojęcie "należności" jest rozumiane szeroko, jako kwoty należne bezpośrednio na podstawie przepisów ustawowych, a także ustalane w drodze decyzji administracyjnych i umów cywilnoprawnych. Oprócz ogólnego wyłączenia spod przepisów ustawy o dyscyplinie finansów publicznych należności celnych i podatkowych z art. 3 tej ustawy, przepisy ust. 1 art. 5 określające czyny zabronione polegające na nieustaleniu lub ustaleniu w nieprawidłowej wysokości należności, niepobraniu lub niedochodzeniu albo pobraniu bądź dochodzeniu należności w zaniżonej kwocie, a także dopuszczeniu do przedawnienia należności, nie mają zastosowania także do należności z tytułu składek, do poboru których są obowiązani Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Ogólna norma prawna regulująca kwestie związane z pobieraniem należności budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego stanowi, że ustalanie, pobieranie i odprowadzanie dochodów budżetu państwa (art. 162 pkt 1 uofp) lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego (art. 254 pkt 1 uofp) następuje na zasadach i w terminach wynikających z obowiązujących przepisów. Do przepisów tych zalicza się akty normatywne ogólnie obowiązujące - ustawy oraz akty wykonawcze wydane na podstawie i w granicach upoważnienia ustawowego, a także akty prawa miejscowego wydawane przez organy jednostek samorządu terytorialnego.

Z orzecznictwa

Pojęcie przepis prawa obowiązującego obejmuje nie tylko ratyfikowane umowy międzynarodowe, akty ustawodawcze, ale także akty wykonawcze wydane na podstawie i w granicach wyraźnego upoważnienia zawartego w akcie ustawodawczym, tj. rozporządzenia, a także akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Z dniem wejścia Polski do Unii Europejskiej źródłami prawa stało się także prawo wspólnotowe pierwotne i pochodne.