Komentarz do ustawy o samorządzie gminnym - Art. 84

1

[Formy współpracy gmin] Gminy to najmniejsze jednostki samorządu terytorialnego, będące z założenia najbliżej mieszkańców i ich problemów, a zarazem stanowiące łącznik pomiędzy mieszkańcami a wyższymi poziomami władzy publicznej i samorządu terytorialnego.

W celu realizacji zadań publicznych, zwłaszcza wykraczających poza obszar jednej gminy, może ona współpracować z innymi gminami, jednostkami samorządu terytorialnego czy innymi podmiotami tworzonymi na podstawie zarówno prawa publicznego, jak i prywatnego.

Ustawa o samorządzie gminnym przewidziała dwie szczególne formy współpracy gmin: związki i stowarzyszenia. Stworzenie dwóch form współpracy gmin z innymi podmiotami było zabiegiem intencjonalnym ustawodawcy.

2

[Różnice pomiędzy związkami gmin a stowarzyszeniami gmin] Jak wskazano w poprzednim rozdziale, związki gminne tworzone mogą być przez zainteresowane gminy w celu wykonywania wspólnie zadań publicznych, co oznacza, że gminy wchodzące w skład związku decydują się na przekazanie do realizacji określonych zadań powołanemu przez nie związkowi. Co ważne, związki i porozumienia gminy mogą zawierać tylko między sobą (pomiędzy gminami), nie mogą robić tego na przykład z powiatami czy województwami. Jest to jeden z najważniejszych czynników odróżniających tę formę współpracy od stowarzyszeń, o których mowa w rozdziale 9 u.s.g. Te bowiem gminy mogą tworzyć z innymi szczeblami samorządu terytorialnego, choć ustawodawca nie wyklucza, by gminy zawiązywały stowarzyszenia w obrębie tego samego szczebla samorządu.

3

[Cechy współpracy gmin w ramach stowarzyszenia] Współpraca gmin w ramach stowarzyszeń jest mniej sformalizowana niż współpraca w ramach związków i nie pociąga za sobą przekazania stowarzyszeniu określonych zadań (będących zadaniami własnymi jednostek samorządu terytorialnego tworzących stowarzyszenie) do realizacji. Jednostki samorządu terytorialnego, przekazując stowarzyszeniu realizację zadania, nie zrzekają się samodzielnej możliwości jego realizacji ani nie przenoszą na stowarzyszenie odpowiedzialności za realizację zadania. Oznacza to, że stowarzyszenie nie ma kompetencji władczych, nie może stanowić prawa czy wydawać decyzji administracyjnych w imieniu tworzących stowarzyszenie jednostek samorządu terytorialnego. Powołane stowarzyszenie będzie jednak stanowiło odrębny podmiot prawa posiadający osobowość prawną, nabywaną w chwili dokonania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej).