Komentarz do PIT 2022 - Art. 20

1

[Pojęcie przychodów z innych źródeł] Ustawa o PIT w art. 10 określa katalog źródeł przychodów. Źródła określone w pkt 1-8 tego artykułu należą do źródeł nazwanych, np. pozarolnicza działalność gospodarcza czy działalność wykonywana osobiście. Wszystkie przychody, których nie można zaliczyć do źródeł nazwanych, należy zaliczyć do przychodów "z innych źródeł". Przepis ustawy wyłącznie przykładowo wymienia przychody zaliczane do tego źródła. Katalog przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie można określić jego wyczerpującego zakresu. W praktyce zawsze może pojawić się nowa sytuacja, która skutkuje powstaniem przychodu z innych źródeł.

MF

Zwrot składek z polisy na życie: (...) Wnioskodawca w dniu 28 września 2010 roku przystąpił do grupowego ubezpieczenia na życie i dożycie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. (...) Przed przystąpieniem do umowy Wnioskodawca prowadził z doradcą finansowym ("A") rozmowy dotyczące najbezpieczniejszego ulokowania oszczędności. W ramach tych rozmów Wnioskodawca jasno określił swoje oczekiwania wobec produktu finansowego. I tak, zależało Wnioskodawcy, by ulokować kapitał na okres nieprzekraczający 5 lat, przy czym równie istotnym warunkiem było to, aby produkt gwarantował w zakładanym okresie inwestycyjnym pełną ochronę kapitału, tj. aby po upływie zakładanego 5-letniego okresu inwestycji środki nie przedstawiały niższej wartości niż suma kwot wpłaconych przez Wnioskodawcę. Co istotne, Wnioskodawca nie otrzymał żadnych dokumentów poza deklaracją przystąpienia do umowy grupowego ubezpieczenia. Doradca finansowy zapewnił, że te zostaną przesłane na adres korespondencyjny wraz z umową. Tak się jednak nie stało, a warunki ubezpieczenia oraz tabelę opłat i limitów otrzymano dopiero po wielokrotnych interwencjach w siedzibie oddziału ubezpieczającego w 2014 roku. W ramach zawartej umowy Wnioskodawca jako ubezpieczony wpłacił pierwszą składkę w wysokości 36 000,00 zł oraz zobowiązał się do opłacania kolejnych składek w wysokości 992,00 zł miesięcznie. Łącznie w wykonaniu umowy wpłacono na rachunek ubezpieczyciela kwotę 93 536,00 zł. Po upływie trzech i pół roku od przystąpienia do umowy ubezpieczenia, w marcu 2014 roku w związku z pogorszeniem się sytuacji finansowej Wnioskodawcy i większymi trudnościami w bieżącym opłacaniu składek podjęto działania zmierzające do ustalenia aktualnego stanu inwestycji. W oddziale "A" S.A. uzyskano informację, że wartość aktywów w żaden sposób nie przystaje do wpłaconych w wykonaniu umowy środków i stanowi ich niewielki ułamek, po drugie zaś uzyskano informację, że okres inwestycji pozostaje znacznie dłuższy od tego, który funkcjonował w świadomości Wnioskodawcy ugruntowanej zapewnieniami doradcy finansowego. Na skutek takiego biegu spraw powód złożył w oddziale "A" S.A. oświadczenie o woli rozwiązania umowy ubezpieczenia z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. W dniu 2 września 2015 roku "B" S.A. przelało na konto Wnioskodawcy kwotę 24 390,65 zł, co stanowiło rażące naruszenie ustaleń przy zawieraniu umowy. W związku z faktem stosowania przez "A" S.A. nieuczciwych praktyk rynkowych, Wnioskodawca złożył w Sądzie Rejonowym pozew o zapłatę 67 161,35 zł wraz z odsetkami ustawowymi tytułem zwrotu pozostałej części składek przekazanych zgodnie z umową oraz zwrotu kosztów postępowania z kosztami zastępstwa adwokackiego. W celu ugodowego zakończenia sporu oraz wykluczenia ewentualnych późniejszych sporów związanych z przystąpieniem przez Wnioskodawcę do ubezpieczenia oraz rezygnacją z tego ubezpieczenia, a także ewentualnymi roszczeniami odszkodowawczymi, zawarto porozumienie, na mocy którego "B" i "A" zobowiązały się solidarnie do zapłaty na rzecz Wnioskodawcy kwoty 53 729,00 zł (pięćdziesiąt trzy tysiące siedemset dwadzieścia dziewięć złotych), a także kwoty 3488,00 zł (trzy tysiące czterysta osiemdziesiąt osiem złotych) tytułem całkowitego rozliczenia kosztów procesu. Wnioskodawca oświadczył, że zapłata kwoty wskazanej w porozumieniu wyczerpuje całość jego roszczeń w stosunku do "A" oraz "B" S.A., a także osób działających w imieniu lub na rzecz tych podmiotów, związanych z przystąpieniem do ubezpieczenia oraz rezygnacją z tego ubezpieczenia, a także zrzeka się nieodwołalnie wszystkich roszczeń w stosunku do "B" oraz "A" dochodzonych w postępowaniu, jak też wszelkich innych ewentualnych roszczeń zarówno w stosunku do "B", jak i "A" związanych z ubezpieczeniem, a także okolicznościami związanymi z dokonaniem tej czynności, a w szczególności zarzucanym wprowadzeniem w błąd. (...) W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą oraz doktryną przychód podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych powstaje wówczas, gdy podatnik otrzymuje definitywne przysporzenie majątkowe, a więc takie, które wchodząc do majątku podatnika zwiększa jego aktywa (tzw. aspekt pozytywny) bądź zmniejsza zobowiązania (tzw. aspekt negatywny). W sytuacji przedstawionej we wniosku żaden z tych aspektów jednak nie zaistniał. Bezsporne jest bowiem, że środki otrzymane przez Wnioskodawcę na podstawie porozumienia (ugody) stanowią de facto zwrot części składek ubezpieczeniowych, które zostały przez Wnioskodawcę wpłacone do Towarzystwa Ubezpieczeniowego, na mocy umowy zawartej w wyniku nieuczciwych praktyk ubezpieczającego, a zatem po stronie Wnioskodawcy nie doszło do realnego przysporzenia majątkowego. Analogicznie przy­sporzenia takiego nie stanowi kwota otrzymana na podstawie zawartego porozumienia tytułem kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa adwokackiego, gdyż kwota ta stanowi w rzeczywistości zwrot nakładów poczynionych wcześniej przez Wnioskodawcę celem wytoczenia procesu. Mając na uwadze powyższe, należy więc zgodzić się ze stanowiskiem zaprezentowanym przez Wnioskodawcę, że zarówno kwota otrzymana na mocy ugody stanowiąca zwrot części składek ubezpieczeniowych, jak i kwota uzyskana tytułem całkowitego rozliczenia kosztów procesu nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. (Interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 25 sierpnia 2017 r., nr 0112-KDIL3-2.4011.198.2017.1.JK)