Komentarz do ustawy o CIT 2022 - Art. 24a

I. Uwagi wprowadzające

1

[Cel i historia regulacji] Wprowadzony od 1 stycznia 2015 r. przepis art. 24a ustawy o CIT dotyczył podatku od dochodów zagranicznej spółki kontrolowanej (ang. Controlled Foreign Corporation - CFC). Podatek ten jest płacony przez polskiego podatnika (CIT lub PIT). Celem ustawodawcy wprowadzającego te przepisy było przeciwdziałanie przenoszeniu do krajów o preferencyjnych systemach podatkowych aktywów, takich jak np. dochody z dywidend, praw autorskich i odsetek. Ustawodawcy przysługiwał zatem zbliżony cel, jak przy wprowadzeniu przepisów o cenach transferowych (zob. komentarz do rozdziału 1a).

Poważne zmiany w tym przepisie wprowadzono 1 stycznia 2018 r. ustawą nowelizującą z 27 października 2017 r. Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2018 r. i ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2018 r. Wprowadzone zmiany miały na celu implementację dyrektywy ATAD (dyrektywy Rady (UE) 2016/1164 z 12 lipca 2016 r. ustanawiającej przepisy mające na celu przeciwdziałanie praktykom unikania opodatkowania, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego).

Od 1 stycznia 2019 r. w przepisie zwroty "zagraniczna spółka" oraz "zagraniczna spółka kontrolowana" zostały zastąpione wyrazami "zagraniczna jednostka" oraz "zagraniczna jednostka kontrolowana". W opracowaniu zagraniczne jednostki kontrolowane komentująca określa jako CFC (bo tak nadal potocznie, choć nie do końca właściwie, określany jest przedmiot tego przepisu) lub ZJK. Zmiany wprowadziła ustawa z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 2193). Zmiana była konieczna w związku z objęciem zakresem oddziaływania polskich regulacji CFC innych zagranicznych form prawnych niż tylko spółki (np. zagranicznych trustów oraz fundacji prawa prywatnego).

Kolejna istotna zmiana w zakresie przedmiotowych regulacji została wprowadzona na mocy ustawy zmieniającej z 29 października 2021 r. i obowiązuje od 1 stycznia 2022 r. Zmiany dotyczą m.in. rozszerzenia definicji zagranicznej jednostki oraz zagranicznej jednostki kontrolowanej, w przypadku tej ostatniej poprzez objęcie tą definicją szerszego kręgu podmiotów oraz rozszerzenie katalogu rodzajów przychodów powodujących uznanie za ZJK, a także zmianę w metodologii liczenia różnicy podatku zapłaconego przez ZJK.