Komentarz do Karty Nauczyciela 2024 - Art. 42

[Normy czasu pracy nauczycieli] Artykuł 42 Karty Nauczyciela określa obowiązujący nauczyciela czas pracy. Czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. W przypadku nauczycieli zatrudnionych w niepełnym wymiarze zajęć tygodniowa norma czasu pracy ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu. 

Ustawodawca określa czynności, jakie nauczyciel powinien wykonywać w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy. W ramach tak ustalonego czasu pracy nauczyciel jest zobowiązany realizować:

• zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, w wymiarze określonym w ust. 3 lub ustalonym na podstawie ust. 4a albo ust. 7 Karty Nauczyciela – czyli pensum ustalone w przepisach Karty Nauczyciela lub ustalone na podstawie delegacji ustawowej wynikającej z art. 42 ust. 7 Karty Nauczyciela przez organ prowadzący,
• inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów – do innych zajęć i czynności możemy zaliczyć udział nauczycieli w posiedzeniach rady pedagogicznej, wycieczkach, uroczystościach itp.,
• zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

Wszystkie wymienione czynności muszą mieścić się w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy. 

W ramach wykonywanych przez nauczyciela zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, nauczyciel jest obowiązany uczestniczyć w przeprowadzaniu części ustnej egzaminu maturalnego, a także zajęć na kwalifikacyjnych kursach zawodowych. W praktyce oznacza to, że jeżeli wykonywane czynności przekroczą tygodniowy, obowiązkowy wymiar zajęć, nauczyciel ma prawo do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, według zasad określonych w art. 35 Karty Nauczyciela.

Realizowane przez nauczyciela pensum uzależnione jest od zajmowanego przez nauczyciela stanowiska i wynika z tabeli określonej w ust. 3 komentowanego artykułu. W niektórych przypadkach pensum to jest ustalane przez organ prowadzący (patrz: uwagi w tezie nr 7).