Na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) oraz ust. 2 i 3 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 marca 1928 r. o bezpieczeństwie i higienie pracy (Dz. U. R. P. z 1928 r. Nr 35, poz. 325, z 1931 r. Nr 64, poz. 533, z 1934 r. Nr 95, poz. 854, z 1950 r. Nr 36, poz. 330) oraz art. 2 ust. 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 sierpnia 1927 r. o zapobieganiu chorobom zawodowym i ich zwalczaniu (Dz. U. R. P. z 1927 r. Nr 78, poz. 676, z 1931 r. Nr 64, poz. 531, z 1934 r. Nr 95, poz. 854) zarządza się, co następuje:

PRZEPISY WSTĘPNE

§ 1.[Zakres regulacji] Rozporządzenie niniejsze dotyczy ochrony życia i zdrowia osób, zatrudnionych w działach produkcyjnych wszelkiego rodzaju drukarni, litografii, cynkografii i innych zakładów graficznych oraz w tych działach wszelkich zakładów pracy, w których wykonywane są prace graficzne.

II PRACOWNIE GRAFICZNE

1. Objętość i wysokość.

§ 2.[Objętość pracowni graficznych] Objętość pracowni graficznych powinna być taka, aby na każdą zatrudnioną w niej osobę danej zmiany przypadało co najmniej 15 m³ objętości.

§ 3.[Wysokość pracowni graficznych] W przypadku, gdy obsługa maszyn przebywa na podwyższeniach przy maszynach, wysokość pracowni powinna być taka, aby odległość od płaszczyzny podwyższenia do stropu wynosiła co najmniej 2 m.

2. Oddzielenie prac szkodliwych i uciążliwych.

§ 4.[Oddzielne pomieszczenia dla prac szkodliwych i uciążliwych] Prace związane z wydzielaniem szkodliwych pyłów, par lub gazów, a w szczególności składanie ręczne lub maszynowe, odlewanie czcionek i stereotypów oraz ich obróbka, ręczne brązowanie, trawienie wanienkowe przy pomocy kwasów, druk wklęsły i przygotowanie dla farb, bądź prace związane z nadmiernym hałasem, jak odlewanie monotypowe, powinny odbywać się w specjalnie na ten cel przeznaczonych pomieszczeniach, oddzielonych od innych pomieszczeń w sposób zapobiegający narażeniu na wymienione szkodliwości lub uciążliwości pracowników przy nich nie zatrudnionych.

3. Ustawianie maszyn i przejście.

§ 5.[Odstępy między maszynami i urządzeniami graficznymi] 1. Maszyny i urządzenia graficzne powinny być ustawione w takiej odległości od siebie, aby zapewniały bezpieczeństwo pracy, obsługi i transportu.

2. W szczególności odstępy powinny wynosić co najmniej:

§ 6.[Odstępy między maszynami graficznymi a ścianą] 1. Maszyny graficzne powinny być ustawione w odstępie od ścian, wynoszącym co najmniej 50 cm, jeśli zaś pomiędzy ścianą a maszyną ma przebywać obsługa – co najmniej 1,00 m.

2. Dla maszyn wielonożowych do cięcia papieru odstęp ten powinien wynosić 0,60 m, a jeśli w odstępie tym ma przebywać obsługa – co najmniej 1,50 m.

§ 7.[Główne przejście pomiędzy maszynami graficznymi służące do transportu wózkowego] 1. Jeśli główne przejście pomiędzy maszynami graficznymi służyć ma do transportu wózkowego, odstęp między tymi maszynami powinien wynosić co najmniej 2,50 m.

2. Granice tego odstępu należy oznaczyć na podłodze trwałymi liniami; w przestrzeni pomiędzy tymi liniami nie wolno układać na podłodze żadnych przedmiotów.

4. Ściany, podłogi, stropy, okna i drzwi.

§ 8.[Rodzaj ścian i stropów pracowni graficznych] Ściany i stropy pracowni graficznych powinny być tego rodzaju, aby je można było myć albo bielić.

§ 9.[Podłogi pracowni graficznych] Podłogi pracowni graficznych powinny być gładkie, jednolite i bez szczelin.

§ 10.[Odrzwia i ramy okienne pracowni graficznych] Odrzwia i ramy okienne pracowni graficznych powinny być gładkie i dające się dokładnie oczyszczać.

§ 11.[Podłogi na stałych miejscach pracy w pozycji stojącej] Na stałych miejscach pracy w pozycji stojącej na podłogach z materiałów nieelastycznych i chłodzących, a w szczególności z betonu, powinny być położone podkładki z materiałów elastycznych i ochraniających od chłodu, jak np. z drzewa lub linoleum.

5. Oświetlenie.

§ 12.[Oświetlenie pracowni graficznych] Wszystkie pracownie graficzne powinny być oświetlone w sposób dostateczny i równomierny.

§ 13.[Jasność oświetlenia poszczególnych stanowisk pracy] Jasność oświetlenia poszczególnych stanowisk pracy powinna wynosić co najmniej:

1) dla powierzchni stanowisk roboczych w składalniach ręcznych, w których odbywa się składanie, łamanie i rozbiórka; przy maszynach w miejscach, gdzie wykonuje się przyrządy; w dziale stereotypii przy pracach do wytłaczania matryc, przy ręcznej obróbce stereotypów; w chemigrafii przy prasach do odbitek próbnych (relansach); w retuszerni, w wykańczalni klisz; w przedrukarni, w przygotowalni płyt offsetowych oraz dla tastra monotypowego – 300 luksów,

2) dla powierzchni rękopisu przy maszynie do składania, odbioru i kontroli odbitek z maszyn, powierzchni obrazów przy rysowaniu barwnym w litooffsecie, stołu rysownika, powierzchni oryginału cynkografii, maszyn do cięcia, mieszania przy zestawianiu farb na kamieniach litograficznych – 250 luksów,

3) dla klawiatury linotypu, powierzchni nakładania na maszyny, ręcznego i maszynowego składania papieru, szycia ręcznego oraz przy innych pracach – 150 luksów.

§ 14.[Stosunek oszklonej powierzchni okien do powierzchni podłogi w pracowniach graficznych] Stosunek oszklonej powierzchni okien do powierzchni podłogi w pracowniach wymagających większego natężenia oświetlenia, jak: składalniach, cynkografiach, litografiach, stereotypowniach, pomieszczeniach maszyn drukarskich – powinien wynosić 1:5; w składach i magazynach – 1:10; w pozostałych pracowniach – 1:6.

§ 15.[Oświetlenie sztuczne] Oświetlenie sztuczne powinno być dostateczne, równomierne i nie dawać zbytnich kontrastów świateł i cieni.

§ 16.[Źródła oświetlenia sztucznego] Źródła oświetlenia sztucznego powinny być tak chronione za pomocą osłon, głębokich kloszów lub w inny sposób, aby nie narażały oczu pracowników na olśnienie.

§ 17.[Lampy dodatkowe] Jeśli stanowiska pracy wymagają specjalnie mocnego oświetlenia, a w szczególności kaszty zecerskie, litografie, należy tam umieścić lampy dodatkowe.

6. Ogrzewanie.

§ 18.[Temperatura pracowni graficznych] Temperatura pracowni graficznych w warunkach normalnego ogrzewania powinna wynosić co najmniej 18° C.

7. Wentylacja.

§ 19.[Zmiana powietrza w pracowni graficznej] W każdej pracowni graficznej należy zapewnić co najmniej sześciokrotną całkowitą zmianę powietrza na godzinę.

§ 20.[Urządzenia wentylacji naturalnej] Wszystkie pracownie graficzne powinny posiadać należyte urządzenia wentylacji naturalnej, np. w postaci otwieralnych na osi poziomej górnych kwater okien lub wywietrzników, przy czym powierzchnia tych otworów powinna wynosić nie mniej niż 1/100 powierzchni podłogi pracowni.

§ 21.[Mechaniczna wentylacja ogólna] Celem osiągnięcia wymiany powietrza określonej w § 19 należy w każdej pracowni graficznej urządzić mechaniczną wentylację ogólną.

§ 22.[Umieszczanie ssawek miejscowej wentylacji mechanicznej ssącej] We wszystkich miejscach, w których powstają szkodliwe zanieczyszczenia powietrza w postaci pyłów, gazów lub par, należy, poza mechaniczną wentylacją ogólną (§ 21), umieścić ssawki miejscowej wentylacji mechanicznej ssącej, usuwającej te zanieczyszczenia z pracowni, możliwie najdokładniej osłaniające miejsca ich powstawania.

§ 23.[Szafy wyciągowe] Prace, przy których wydzielają się bardzo szkodliwe wyziewy, a w szczególności trawienie kwasami, powinny się odbywać w szczelnie zamkniętych szafach wyciągowych, połączonych z miejscową mechaniczną wentylacją ssącą.

§ 24.[Zanieczyszczenia usunięte z pracowni przez wentylację miejscową ssącą] Zanieczyszczenia usunięte z pracowni przez wentylację miejscową ssącą nie mogą być wypuszczane wprost do atmosfery, lecz pochłaniane za pomocą odpowiednich urządzeń, jak filtrów, urządzeń absorbcyjnych lub osadników.

8. Czystość i porządek.

§ 25.[Obowiązek codziennego sprzątania i oczyszczania pracowni graficznych] Pracownie graficzne powinny być codziennie sprzątane i oczyszczane.

§ 26.[Sposób oczyszczania podłóg w pracowniach graficznych] Podłogi pracowni powinny być co dzień oczyszczane na mokro i zamiatane, a wszelkie odpadki zbierane do specjalnych naczyń i usuwane.

§ 27.[Gruntowne porządkowanie i oczyszczanie pracowni graficznych] Co najmniej raz na miesiąc pracownie powinny być gruntownie porządkowane i oczyszczane, a pył ze ścian, stropów i wszelkich w nich znajdujących się urządzeń usuwany.

§ 28.[Mycie szyb w pracowniach graficznych] Szyby od wewnątrz powinny być myte co najmniej raz na miesiąc, a od zewnątrz co najmniej raz na trzy miesiące.

§ 29.[Niezmywalne ściany i stropy pracowni graficznych] Ściany i stropy pracowni graficznych, które nie dają się zmywać, powinny być bielone co najmniej raz na rok.

§ 30.[Urządzenia wentylacyjne, oświetleniowe i ogrzewnicze pracowni graficznych] Urządzenia wentylacyjne, oświetleniowe i ogrzewnicze pracowni graficznych należy utrzymywać stale w stanie sprawności.

§ 31.[Zakaz wstępu osób postronnych do pracowni graficznych] Wstęp osób postronnych do pracowni graficznych jest wzbroniony.

§ 32.[Zakaz palenia tytoniu i spożywania alkoholu w pracowniach graficznych] W pracowniach graficznych nie wolno palić tytoniu i spożywać alkoholu.

III. URZĄDZENIA HIGIENICZNO-SANITARNE

1. Szatnie i ubieralnie.

§ 33.[Przechowywanie odzieży domowej pracowników graficznych] Odzież domowa pracowników graficznych powinna być przechowywana w specjalnie na ten cel przeznaczonych pomieszczeniach, w odpowiednich szafkach.

§ 34.[Przechowywanie odzieży roboczej pracowników oddziałów pracujących przy użyciu materiałów szkodliwych] Odzież robocza pracowników oddziałów pracujących przy użyciu materiałów szkodliwych, a w szczególności ołowiu i brązu i rozpuszczalników lub kwasów, powinna być przechowywana w osobnych szatniach oddzielonych od szatni, przeznaczonych dla odzieży domowej. Urządzenia do mycia lub natryski powinny znajdować się pomiędzy tymi dwiema szatniami.

2. Umywalki i natryski.

§ 35.[Umywalki] 1. W pobliżu pracowni graficznych powinny znajdować się umywalki z wodą bieżącą o liczbie kranów wynoszącej 1 na 10 pracowników jednej zmiany. Dla oddziałów, w których pracuje się przy użyciu materiałów trujących lub silnie zanieczyszczających ciało i odzież pracowników, liczba kranów powinna wynosić 1 na 5 pracowników jednej zmiany.

2. Umywalki powinny być zaopatrzone w mydło, ręczniki i szczotki do mycia rąk oraz posiadać dopływ ciepłej wody.

§ 36.[Natryski z wodą ciepłą] W pobliżu oddziałów pracowni graficznych, w których pracuje się przy użyciu materiałów trujących lub silnie zanieczyszczających ciało i odzież pracowników, powinny znajdować się natryski z wodą ciepłą w ilości 1 sitko natryskowe na 10 pracowników, zatrudnionych na jednej zmianie w tych oddziałach.

3. Jadalnie.

§ 37.[Jadalnie przeznaczone do spożywania posiłków] 1. Spożywanie posiłków w pracowniach graficznych jest wzbronione.

2. W pobliżu pracowni powinny znajdować się jadalnie przeznaczone do spożywania posiłków w przerwach w pracy.

IV. SPRZĘT OCHRONY OSOBISTEJ

1. Odzież ochronna.

§ 38.[Odzież ochronna] Pracownicy narażeni przy pracy na zanieczyszczenie ciała materiałami trującymi lub silnie brudzącymi, na oparzenie pryskającym metalem stopionym lub chemikaliami, a także na przemoczenie ciała, powinni być zaopatrzeni w odpowiednią odzież ochronną, dostatecznie często zmienianą i poddawaną oczyszczeniu.

2. Ochrona oczu.

§ 39.[Ochrona oczu] Pracownicy narażeni przy pracy na uraz odpryskami metalu, oparzenie oczu metalem stopionym, żrącymi chemikaliami lub szkodliwym promieniowaniem, powinni być zaopatrzeni w odpowiedni sprzęt osobisty ochrony oczu, jak okulary lub osłony twarzy.

3. Ochrona dróg oddechowych.

§ 40.[Ochrona dróg oddechowych] W razie braku skutecznej wentylacji ssącej pracownicy zatrudnieni przy pracach, związanych z wydzielaniem się szkodliwych pyłów, gazów lub par, powinni być zaopatrzeni w odpowiedni sprzęt osobisty ochrony dróg oddechowych, jak respiratory przeciwpyłowe, maski z pochłaniaczami lub maski z dopływem świeżego powietrza.

V. OGÓLNE BEZPIECZEŃSTWO PRACY PRZY MASZYNACH GRAFICZNYCH

§ 41.[Przerobienie maszyn dociskowych o napędzie nożnym ciągłym na maszyny o napędzie mechanicznym] Maszyny dociskowe o napędzie nożnym ciągłym powinny być przerobione na maszyny o napędzie mechanicznym.

§ 42.[Platformy przymocowane do maszyn] Platformy przymocowane do maszyn, przeznaczone dla obsługi, powinny być mocne i wytrzymałe.

§ 43.[Zabezpieczenie stopni i schodków] Stopnie lub schodki, prowadzące na miejsca wzniesione, jak na platformy, powinny być zabezpieczone przed ich przewracaniem lub przesuwaniem się.

§ 44.[Zabezpieczenie otworów w maszynach] Otwory w maszynach, przez które pracownik lub jego odzież mogłyby zostać porwane przez będące w ruchu części maszyny, powinny być zabezpieczone odpowiednimi zasłonami.

§ 45.[Urządzenia ochronne umożliwiające bezpieczne oparcie się podczas nachylania się] W miejscach, w których pracownik podczas obsługi jest zmuszony pochylać się nad częściami maszyny będącymi w ruchu, należy umieścić odpowiednie urządzenia ochronne, jak poręcze, umożliwiające bezpieczne oparcie się podczas nachylania się.

§ 46.[Zabezpieczenie niebezpiecznych części maszyn w ruchu] Koła zębate, zębatki, wystające końce wałów, koła zamachowe oraz wszelkie niebezpieczne części maszyn w ruchu powinny być zabezpieczone za pomocą osłon lub poręczy.

§ 47.[Zabezpieczenie wąskich miejsc pomiędzy częściami maszyn w ruchu] Wąskie miejsca pomiędzy częściami maszyn w ruchu powinny być dostatecznie osłonięte celem zapobieżenia dostania się do nich pracownika lub jego odzieży.

§ 48.[Sygnał dźwiękowy przed uruchamianiem maszyn] Przed uruchamianiem maszyn, a w szczególności wieloformatowych drukarskich płaskich, offsetowych lub rotacyjnych, maszynista powinien dawać sygnał dźwiękowy, tak aby słyszały go wszystkie osoby przebywające obok maszyny.

§ 49.[Naprawa lub remont maszyn] Przy naprawie lub remoncie maszyn należy wyłączyć dopływ prądu.

§ 50.[Zakaz ręcznego oliwienia i czyszczenia maszyn podczas ruchu] Wszystkie części maszyn graficznych w miarę technicznej możliwości powinny posiadać urządzenia do samoczynnego smarowania. Ręczne oliwienie i czyszczenie tych maszyn podczas ruchu jest wzbronione.

§ 51.[Zakaz puszczania w ruch maszyn graficznych jeśli zdjęto z nich urządzenia ochronne] Nie wolno puszczać w ruch maszyn graficznych, jeśli zdjęto z nich urządzenia ochronne, oraz nie wolno zdejmować tych urządzeń ochronnych w czasie ruchu maszyn.

VI. PRZEPISY DLA POSZCZEGÓLNYCH DZIAŁÓW PRODUKCYJNYCH PRZEMYSŁU GRAFICZNEGO

1. Składanie ręczne.

§ 52.[Sposób zbudowania i ustawienia regałów] Regały (pulpity) powinny być tak zbudowane i ustawione, aby pracownik przechodząc między nimi nie zaczepił nogą o dolne wysunięte kaszty.

§ 53.[Zakaz zostawiania przedmiotów w przejściu pomiędzy regałami] Nie wolno zostawiać w przejściu pomiędzy regałami żadnych przedmiotów, a w szczególności desek z gotowymi składami. Do składania tych przedmiotów należy przeznaczyć specjalne miejsce.

§ 54.[Praca na ręcznych urządzeniach do przecinania] Przecinanie wierszy, linii itp. na ręcznych urządzeniach do przecinania powinno odbywać się w sposób bezpieczny.

§ 55.[Piły tarczowe w składalni] 1. Piły tarczowe w składalni do przecinania metalu powinny być należycie chronione od góry za pomocą kapturów, a od dołu za pomocą osłon, a ponadto zaopatrzone w miarę technicznej możliwości w ekrany ochronne dla zapobiegania urazom oczu przez odłamki metalu.

2. W braku wymienionych w ust. 1 ekranów pracownicy zatrudnieni przy obróbce metalu na pile tarczowej powinni używać okularów ochronnych.

§ 56.[Ręczne prasy dla próbnych odbitek] Używane w składalni ręczne prasy dla próbnych odbitek powinny posiadać urządzenia, zapobiegające spadaniu formy na podłogę.

§ 57.[Szuflady szaf lub regałów do przechowywania gotowych składów] 1. Wysuwane szuflady szaf lub regałów do przechowywania gotowych składów powinny mieć urządzenia, zapobiegające spadaniu tych szuflad na podłogę.

2. Schodki lub drabiny przeznaczone do obsługi szuflad (ust. 1) położonych wysoko powinny być tego rodzaju i posiadać takie zabezpieczenia, a w szczególności haki żelazne u góry, szpice lub łączniki, aby można było zapobiec ich obsuwaniu się lub przewracaniu.

§ 58.[Sposób zapełnienia kaszt czcionkami] Należy przestrzegać, aby kaszty były zapełnione czcionkami tylko do granic swej wytrzymałości, a nie do całkowitego zapełnienia ich pustej przestrzeni.

§ 59.[Oczyszczanie kaszt z pyłu] 1. Oczyszczanie kaszt z pyłu powinno odbywać się dostatecznie często za pomocą odpylaczy mechanicznych (np. elektrycznych), a w braku ich tylko na wolnym powietrzu.

2. Pracownicy zatrudnieni przy oczyszczaniu na wolnym powietrzu powinni używać odpowiedniego sprzętu ochrony osobistej dróg oddechowych (respiratory lub maski).

2. Składanie maszynowe.

§ 60.[Zakaz wrzucania do kotłów do topienia wilgotnych bryłek metalu] Nie wolno wrzucać do kotłów do topienia wilgotnych bryłek metalu.

§ 61.[Czuwanie nad przepełnieniem kotłów odlewniczych] Należy przestrzegać, aby kotły odlewnicze maszyn do składania nie były przepełnione w sposób mogący spowodować pryskanie metalu stopionego.

§ 62.[Środki ostrożności przy linotypie] Przy linotypie należy zapobiegać zgnieceniu ręki pomiędzy sankami górnymi a hakami do chwytania klinów przedziałów (spacji).

§ 63.[Ochrona przesuwacza] W maszynach do składania typu „typograf” należy ochronić przesuwacz.

§ 64.[Oczyszczanie magazynków maszyn do składania] Magazynki maszyn do składania mogą być oczyszczane w pracowni tylko wtedy, gdy oczyszczenie to wykonuje się pod działaniem skutecznej ssawki wentylacji miejscowej.

§ 65.[Noże do obcinania wierszy przy maszynach do składania] Noże do obcinania wierszy przy maszynach do składania powinny posiadać urządzenia, chwytające odrzucone odłamki metalu i pył metalowy.

§ 66.[Metal używany do kociołków znajdujących się przy maszynach do składania lub odlewania] Do kociołków znajdujących się przy maszynach do składania lub odlewania wolno używać jedynie metalu, który uprzednio został oczyszczony od farby i przetopiony w specjalnych kotłach do topienia metalu.

§ 67.[Prace z metalem stopionym] Przy wszystkich pracach z metalem stopionym należy unikać zetknięcia się jego z wodą i wilgocią. Wszelkie naczynia, części maszyn i narzędzia, które mają się stykać z roztopionym metalem, powinny być uprzednio osuszone.

§ 68.[Kotły do topienia przy maszynach do składania] Kotły do topienia przy maszynach do składania powinny być w miarę technicznej możliwości ogrzewane za pomocą elektryczności. Ogrzewanie to powinno być regulowane automatycznie.

§ 69.[Prace przy maszynie do składania] Podczas pracy przy maszynie do składania pracownik powinien trzymać głowę dość daleko od zacisków celem zabezpieczenia się przed możliwymi odpryskami metalu.

§ 70.[Czynności przed uruchomieniem linotypu] Przed uruchomieniem linotypu należy skontrolować sprawność działania pompy, w celu uniknięcia pryskania metalu stopionego.

§ 71.[Zakaz wlewania metalu stopionego do mokrych form] Nie wolno wlewać metalu stopionego do mokrych form.

§ 72.[Regulacja urządzenia ciernego linotypu] Przy regulacji urządzenia ciernego linotypu przy głównym kole należy wyłączyć silnik.

§ 73.[Oczyszczanie linotypu lub monotypu] W czasie oczyszczania linotypu lub monotypu należy urządzenie to uruchamiać ręcznie.

3. Maszyny drukarskie dociskowe.

§ 74.[Maszyny drukarskie dociskowe] Maszyny drukarskie dociskowe powinny być zaopatrzone w samoczynne urządzenia (odgarniacze) usuwające rękę pracownika w chwili zbliżania się tłoku do formy lub w pewnie działający wyłącznik samoczynny, zatrzymujący maszynę w przypadku, gdy jakiś przedmiot wpadnie pomiędzy formę i tłok.

§ 75.[Odległość pomiędzy stałym stolikiem a tłokiem cofającym] Pomiędzy stałym stolikiem a tłokiem cofającym się wraz z przymocowanym doń aparatem ochronnym powinna być odległość powyżej 50 mm.

§ 76.[Zabezpieczenie ramion wodzących docisk] Ramiona wodzące docisk należy zabezpieczyć osłoną.

§ 77.[Hamulec w maszynach dociskowych] Maszyny dociskowe o napędzie mechanicznym poruszane przez koło o stałym ruchu powinny posiadać hamulec niezwłocznie zatrzymujący ruch maszyny.

§ 78.[Maszyny dociskowe posiadające urządzenia ochrony rąk] Maszyny dociskowe posiadające urządzenia ochrony rąk (odgarniacze) mogą być obsługiwane przez jedną osobę, posiadające zaś samoczynny wyłącznik – także przez dwie osoby. Osoby te powinny być dobrze obznajmione z obsługą maszyny dociskowej.

§ 79.[Działanie wyłączarek do odstawiania tłoków i wałków] Wyłączarki do odstawiania tłoków i wałków muszą działać pewnie.

§ 80.[Mycie walców] Przy myciu walców wolno poruszać maszynę tylko ręcznie.

4. Maszyny drukarskie płaskie, maszyny litograficzne i maszyny offsetowe.

§ 81.[Wysuwające się urządzenia ochronne] Kliny, czopy i zębatki, które podczas ruchu maszyny wysuwają się poza jej podstawę i znajdują się w przestrzeni, gdzie przebywają pracownicy, należy zabezpieczyć w odpowiedni sposób, a w szczególności przez wysuwające się urządzenia ochronne.

§ 82.[Zabezpieczenie odkrytych części ochronnych] Otwory maszyn, gdzie znajdują się części obrotowe, które mogą pochwycić odzież pracownika, powinny być osłonięte. Odkryte części ruchome maszyn drukarskich i litograficznych, jak zębatki, wózki, koła zębate, walce do farby, czopy kółek znajdujących się na czołowej części walca, powinny być należycie zabezpieczone.

§ 83.[Zabezpieczenie regulacji kałamarza z farbą] Przy regulowaniu kałamarza z farbą, gdzie pracownik musi się pochylać nad miejscami niebezpiecznymi, powinno się znajdować urządzenie ochronne w postaci drążka, umożliwiającego pracownikowi bezpieczne oparcie się.

§ 84.[Prace zakazane podczas biegu maszyny] Podczas biegu maszyny wzbronione jest zdejmowanie farby, nakładanie pasów i w ogóle wykonywanie wszelkich prac przy maszynie, mogących spowodować wypadek.

§ 85.[Zabezpieczenie walców] Walce powinny być zabezpieczone przez odpowiednie urządzenia ochronne, a w szczególności drążki wiszące.

§ 86.[Wózki do przewożenia form drukarskich lub kamieni litograficznych] Do przewożenia form drukarskich lub kamieni litograficznych należy używać specjalnych wózków.

§ 87.[Zwilżanie powierzchni kamieni litograficznych] Zwilżanie powierzchni kamieni litograficznych powinno być dokonywane bądź przy pomocy specjalnych urządzeń automatycznych, bądź też ręcznie, lecz przy pomocy gąbek lub innego sprzętu, przymocowanego na długich rączkach.

5. Maszyny rotacyjne.

§ 88.[Zabezpieczenie miejsc wprowadzania taśmy papieru rotacyjnego] Miejsca, gdzie wprowadza się taśmę papieru rotacyjnego, należy w miarę technicznej możliwości zabezpieczyć przed wciągnięciem palców między walce.

§ 89.[Uruchamianie maszyny w celu naprawy, regulacji lub oczyszczania] Uruchamianie maszyny w celu naprawy, regulacji lub oczyszczania może być wykonywane jedynie ręcznie lub za pomocą silników pomocniczych.

§ 90.[Sygnał dźwiękowy poprzedzający uruchomienie maszyny] Każdorazowe uruchomienie maszyny nawet silnikiem pomocniczym powinno być poprzedzone sygnałem dźwiękowym.

§ 91.[Samoczynne wyłączanie się korb ręcznych] Korby ręczne powinny wyłączać się samoczynnie zarówno w czasie puszczania w ruch maszyny normalnie, jak i w czasie puszczania jej w bieg powolny za pomocą silnika pomocniczego.

§ 92.[Zabezpieczenie zespołów służących do rozprowadzania farb] Zespoły służące do rozprowadzania farb powinny być tak zabezpieczone, aby nie powodowały wypadków.

§ 93.[Schodki i galerie przy maszynach] Schodki i galerie przy maszynach powinny mieć powierzchnię zapobiegającą poślizgnięciu się oraz być zaopatrzone w poręcze dostatecznie mocne na wysokości 1 m. Przy poręczach na miejscach wzniesionych wyżej niż 1 m od podłogi powinna być umieszczona ponadto poprzeczna poręcz pośrednia na wysokości 50 cm.

§ 94.[Zakaz smarowania ręcznego maszyny rotacyjnej w czasie biegu] Smarowanie ręczne maszyny rotacyjnej w czasie biegu jest wzbronione.

§ 95.[Osoby uprawnione do uruchamiania maszyny rotacyjnej] Uruchamianie maszyny rotacyjnej jest dozwolone jedynie odpowiedzialnemu maszyniście lub wyznaczonemu jego zastępcy i to dopiero po nadaniu przez maszynistę sygnału ostrzegawczego (dźwiękowego).

§ 96.[Zakazy obowiązujące w czasie biegu maszyny rotacyjnej] W czasie biegu maszyny rotacyjnej nie wolno dotykać jej części ruchomych lub nachylać się do jej wnętrza.

§ 97.[Zabezpieczenie zewnętrznej strony walców maszyny rotacyjnej] Zewnętrzne strony walców maszyny rotacyjnej powinny być zabezpieczone osłonami blaszanymi.

6. Maszyny do odlewania czcionek i stereotypów.

§ 98.[Zabezpieczenia przy maszynach i urządzeniach do odlewania czcionek i stereotypów] Maszyny i urządzenia do odlewania czcionek i stereotypów powinny być tak urządzone, aby były zabezpieczone od przypadkowego pryskania metalu stopionego na obsługujących je pracowników.

§ 99.[Zabezpieczenia kotłów do topienia metalu] Kotły do topienie matelu do odlewania płyt powinny być zaopatrzone w skuteczne ssawki miejscowej wentylacji mechanicznej ssącej, dostatecznie osłaniające miejsce powstawania par lub pyłów i odprowadzające je z pracowni.

§ 100.[Odlewanie metalu i jego przerób] 1. Odlewanie metalu i jego przerób (regeneracja) powinno być dokonywane jedynie w oddzielnych przeznaczonych na to pomieszczeniach.

2. Jeżeli zachowanie tego warunku nie jest przejściowo możliwe, można dokonywać tych prac w pomieszczeniu przeznaczonym na inne prace, lecz jedynie po opuszczeniu tych pomieszczeń przez osoby nie zatrudnione przy pracach topienia i regeneracji.

§ 101.[Odpadki powstające przy odlewie metalu] Odpadki powstające przy odlewie metalu należy zbierać do szczelnie zamkniętych zbiorników.

§ 102.[Obróbka płyt rotacyjnych] Przy obróbce płyt rotacyjnych należy stosować urządzenia zapobiegające skaleczeniu rąk.

§ 103.[Piły tarczowe służące do obróbki stereotypów] Piły tarczowe, służące do obróbki stereotypów, powinny odpowiadać przepisom § 55 ust. 1.

§ 104.[Kalandry do matrycowania] Kalandry do matrycowania powinny mieć miejsca wlotowe zabezpieczone przed wciągnięciem palców.

7. Czynności pomocnicze w litografii.

§ 105.[Przygotowanie papieru do litografii] Przygotowanie papieru do litografii (tzw. aklimatyzacja) powinno być w zasadzie wykonywane w osobnym na ten cel przeznaczonym pomieszczeniu. Jeśli jednak ze względów lokalowych musi być ono wykonywane w pracowni ogólnej, nie powinno ono w wyraźnym stopniu pogarszać warunków bezpieczeństwa i higieny pracy w pracowni, a w szczególności przez spadanie papierów na pracowników, przez zmniejszenie oświetlenia lub zanieczyszczenie powietrza.

8. Stereotypy.

§ 106.[Prasy parowe do suszenia matryc] Prasy parowe do suszenia matryc, zawierające parę pod ciśnieniem, powinny być zaopatrzone w odpowiednie urządzenie, zabezpieczające przed wybuchem, jak zawory do wyłączenia pary, krany do usuwania wody kondensacyjnej, zawory bezpieczeństwa oraz sprawnie działające manometry, posiadające na tarczy kreskę czerwoną do oznaczenia najwyższego dopuszczalnego ciśnienia.

§ 107.[Stereotypy już używane] Stereotypy już używane należy przed użyciem do powtórnego topienia oczyścić dokładnie z dawnej farby.

§ 108.[Kotły do topienia] Kotły do topienia powinny posiadać ssawki wentylacji miejscowej ssącej, możliwie dokładnie osłaniające przestrzeń nad kotłami. Pracownicy stereotypii podczas pracy przy kotle powinni używać okularów ochronnych i rękawic ochronnych, zabezpieczających przed pryskającym metalem.

§ 109.[Zabezpieczenie przed zawilgoceniem kotłów do topienia metalu i sprzętu odlewniczego] Kotły do topienia metalu i sprzęt odlewniczy należy zabezpieczyć przed zawilgoceniem.

§ 110.[Suszenie form przed odlewem] Formy przed odlewem powinny być suszone.

§ 111.[Osady tlenków zbierane z powierzchni metalu] Osady tlenków (tzw. „kreca”) zbierane z powierzchni metalu powinny być umieszczane w zbiornikach zamykanych pokrywami.

§ 112.[Maszyny stosowane do odlewania stereotypów] Do odlewania stereotypów należy stosować w miarę technicznych możliwości maszyny automatyczne.

§ 113.[Ręczne odlewanie stereotypów] Przy ręcznym odlewaniu stereotypów odległość od kotła do miejsca odlewów powinna być jak najkrótsza, a droga do przebywania nie może narażać na poślizgnięcia się i upadki.

§ 114.[Maszynowa obróbka stereotypów] Przy maszynowej obróbce stereotypów należy stosować do ochrony oczu przed odpryskami metalu odpowiednie środki ochrony oczu, jak okulary lub ekrany.

§ 115.[Zabezpieczenie szybko obracających się części maszyn] Szybko obracające się części maszyn, służące do skrawania przy obróbce stereotypów, powinny być zabezpieczone przed skaleczeniem rąk pracowników.

§ 116.[Zabezpieczenie ruchomych suportów o dużej prędkości] Ruchome suporty o dużej prędkości przy automatycznych maszynach do obróbki płaskiej stereotypów powinny mieć zabezpieczenie przeciw skaleczeniu rąk pracowników.

§ 117.[Piły tarczowe do obróbki stereotypów] Piły tarczowe do obróbki stereotypów powinny odpowiadać przepisom § 55 ust. 1.

9. Praca z rozpuszczalnikami.

§ 118.[Prace z benzyną i innymi rozpuszczalnikami używanymi do oczyszczania stereotypów] Przy pracy z benzyną i innymi rozpuszczalnikami, używanymi do oczyszczania stereotypów, należy stosować przed ich galwanizacją następujące środki ochronne:

1) przeciwko szkodliwemu działaniu par benzyny – odpowiednią wentylację,

2) przeciwko zapaleniu się lub wybuchom benzyny – wentylację oraz zachowanie przepisów bezpieczeństwa pożarowego,

3) przeciwko uszkodzeniom skóry rąk – odpowiednie natłuszczanie.

10. Galwanizacja.

§ 119.[Wanny do galwanizacji] Wanny do galwanizacji należy zaopatrzyć w miarę technicznej możliwości w ssawki typu szczelinowego miejscowej mechanicznej wentylacji ssącej.

11. Cynkografia.

§ 120.[Cynkografia] Jeżeli w cynkografii używa się takich samych maszyn, jak w dziale stereotypów, odnoszą się do nich również przepisy zawarte w dziale 8 niniejszego rozporządzenia.

§ 121.[Przygotowywanie płyt światłoczułych przy użyciu eteru] Jeżeli w cynkografii przygotowuje się na miejscu płyty światłoczułe przy użyciu eteru, należy przy tej pracy zachowywać wszelkie przepisy, obowiązujące w pracowniach o niebezpieczeństwie wybuchowości.

§ 122.[Środki ochronne podczas używania lamp łukowych lub innych lamp dających światło jaskrawe] Jeżeli przy pracy w cynkografii używa się lamp łukowych lub innych lamp, dających światło jaskrawe lub odpadki parzące, należy stosować środki do ochrony oczu od urazów i oparzeń jak ekrany, a gdy rodzaj pracy na to pozwala – okulary ochronne ze szkłem barwnym oraz blachy pod lampami łukowymi na spadające węgle.

§ 123.[Prace chemigraficzne z kwasami wydzielającymi szkodliwe wyziewy] Prace chemigraficzne z kwasami, wydzielającymi szkodliwe wyziewy, a w szczególności przygotowywanie kwasów oraz trawienie płyt, powinny się odbywać w specjalnie przeznaczonych na to pomieszczeniach w szafach wyciągowych, zaopatrzonych w skuteczną miejscową wentylację ssącą.

§ 124.[Trawienie płyt] Podczas trawienia płyt należy w miarę technicznej możliwości stosować nie ręczną, lecz mechaniczną metodę trawienia.

§ 125.[Środki ochronne stosowane przy pracach z kwasami] Pracownicy przy pracach z kwasami powinni być zaopatrzeni w odzież i rękawice kwasoodporne oraz okulary ochronne.

§ 126.[Transport i przelewanie kwasów] Transport i przelewanie kwasów powinno być dokonywane w sposób bezpieczny przy pomocy odpowiednich urządzeń ochronnych, jak wózki, kosze uchylne lub lewary.

§ 127.[Wykonywanie odbitek próbnych] Celem uniknięcia skaleczeń przez drążek dźwigowy maszyn dla odbitek próbnych należy odbitki te wykonywać ostrożnie, a jeśli nie wystarczy siła jednego pracownika – wykonywać tę pracę powinni dwaj pracownicy.

12. Druk wgłębny.

§ 128.[Zastępowanie szkodliwych środków rozcieńczających farby używanych przy druku wgłębnym] W miarę technicznej możliwości należy zastępować szkodliwe środki rozcieńczające do farb używanych przy druku wgłębnym, jak benzol, toluol lub ksylol przez materiały mniej szkodliwe, a w szczególności przez niektóre alkohole.

§ 129.[Czynności mieszania farb z rozpuszczalnikami i dostarczanie ich do walców druku wgłębnego] Czynności mieszania farb z rozpuszczalnikami i dostarczanie ich do walców druku wgłębnego powinny być dokonywane nie w sposób ręczny i otwarty, lecz w aparaturze hermetycznie zamkniętej, załączonej do zbiorników i przewodów rurowych w sposób zautomatyzowany ze zmniejszeniem możliwości szkodliwego działania par lotnych rozpuszczalników.

§ 130.[Przechowywanie łatwopalnych rozpuszczalników] Przechowywanie łatwopalnych rozpuszczalników, jak benzyna, benzol, toluol lub ksylol, powinno odbywać się zgodnie z obowiązującymi przepisami dla składowania i przechowywania olejów mineralnych lub cieczy łatwopalnych.

§ 131.[Przygotowywanie farb] Przygotowywanie farb powinno w miarę technicznej możliwości odbywać się w oddzielnym pomieszczeniu, odpowiadającym przepisom dla pomieszczeń o niebezpieczeństwie ogniowym i wybuchowym, tj. budowy ogniotrwałej z instalacją elektryczną i ogrzewniczą, odpowiadającą przepisom bezpieczeństwa wybuchowego i ogniowego, i zaopatrzonym w należytą wentylację mechaniczną ogólną i miejscową.

§ 132.[Zabezpieczenie miejsc ręcznego mieszania farb druku wgłębnego z lotnymi rozpuszczalnikami] Miejsca ręcznego mieszania farb druku wgłębnego z lotnymi rozpuszczalnikami powinny być zaopatrzone w skuteczne ssawki miejscowej mechanicznej wentylacji ssącej możliwie osłaniające to miejsce.

§ 133.[Ochrona rąk] Jeśli ręce pracowników stykają się podczas pracy z benzolem, toluolem, ksylolem lub benzyną narażając na schorzenie skóry, należy skórę rąk natłuszczać odpowiednimi preparatami.