Akt prawny
archiwalny
Wersja archiwalna od 2003-03-16 do 2004-05-01
Wersja archiwalna od 2003-03-16 do 2004-05-01
archiwalny
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ
z dnia 11 września 1996 r.
w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki
(ostatnia zmiana: Dz.U. z 2003 r., Nr 36, poz. 314)
Na podstawie art. 222 § 2 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:
§ 1.[Zakres regulacji] Rozporządzenie określa:
1) wykaz substancji, czynników i procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym i prawdopodobnym działaniu rakotwórczym, zwanych dalej „czynnikami rakotwórczymi”, stanowiący załącznik nr 1 do rozporządzenia,
2) sposób rejestracji czynników rakotwórczych,
3) warunki sprawowania nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na działanie czynników rakotwórczych.
§ 2.[Rejestr czynników rakotwórczych] 1. Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie czynników rakotwórczych, zwany dalej „pracodawcą”, prowadzi rejestr tych czynników, zawierający następujące dane:
1) wykaz procesów technologicznych, w których czynniki rakotwórcze są stosowane, produkowane lub występują jako zanieczyszczenia bądź produkt uboczny, wraz z uzasadnieniem stosowania tych czynników,
2) wykaz czynników rakotwórczych wraz z podaniem ilościowo wielkości ich produkcji lub stosowania,
3) wykaz stanowisk pracy, na których występuje narażenie na czynniki rakotwórcze,
4) liczbę pracowników pracujących w narażeniu, w tym liczbę kobiet,
5) rodzaje podjętych środków i działań ograniczających stopień narażenia.
2. [1] Pracodawca jest obowiązany przechowywać rejestr pracowników narażonych na działanie czynników rakotwórczych przez okres 40 lat po ustaniu narażenia, a w przypadku likwidacji zakładu pracy — przekazać rejestr właściwemu państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu.
3. Dane, o których mowa w ust. 1, pracodawca przekazuje właściwemu państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu oraz inspektorowi pracy niezwłocznie po rozpoczęciu działalności oraz corocznie w terminie do dnia 31 stycznia na druku „Informacji o czynnikach rakotwórczych” według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do rozporządzenia.
4. Centralny rejestr czynników rakotwórczych prowadzi, z zastrzeżeniem § 10 ust. 2, Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra J. Nofera na podstawie danych przekazanych przez państwowych wojewódzkich inspektorów sanitarnych.
§ 3.[Środki zapobiegawcze] Pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegawcze, a w szczególności:
1) stosować takie sposoby organizacji i wykonywania pracy, które zmniejszają liczbę osób lub czas pracy w warunkach narażenia,
2) projektować i stosować procesy technologiczne oraz środki ochrony zbiorowej w taki sposób, aby zapobiec lub ograniczyć do minimum uwalnianie czynników rakotwórczych do środowiska pracy,
3) odprowadzać czynniki rakotwórcze bezpośrednio z miejsc ich wytwarzania do układów neutralizujących, stosować czyszczenie podłóg, ścian i innych powierzchni, wprowadzić miejscową i ogólną wentylację oraz inne odpowiednie środki ograniczające ekspozycję,
4) stosować metody pomiaru stężeń lub natężeń, umożliwiające wczesne wykrycie wzrostu poziomu narażenia w następstwie nieprzewidzianych zdarzeń i awarii,
5) prowadzić monitorowanie biologiczne narażonych pracowników, jeśli istnieją metody takiego postępowania,
6) stosować środki ochrony indywidualnej, jeśli inne sposoby i metody wyeliminowania lub ograniczania narażenia na czynniki rakotwórcze są niewystarczające,
7) ograniczać obszary zagrożenia oraz zaopatrzyć je w znaki ostrzegawcze oraz informacje dotyczące bezpieczeństwa pracy,
8) sporządzić instrukcję postępowania na wypadek awarii,
9) zapewnić bezpieczne gromadzenie i przechowywanie substancji używanych do produkcji i wyprodukowanych oraz odpadów, wraz z zapewnieniem bezpiecznego niszczenia tych odpadów, jeśli zawierają czynniki rakotwórcze.
§ 4.[Informacja o zagrożeniach] 1. Pracodawca jest obowiązany informować pracowników, w sposób przyjęty u danego pracodawcy, o zagrożeniach dla zdrowia spowodowanych przez czynniki rakotwórcze oraz o podjętych działaniach zapobiegawczych zmniejszających ryzyko zawodowe.
2. Pracodawca jest obowiązany przeszkolić pracowników w zakresie sposobu postępowania z określonym rodzajem czynnika rakotwórczego oraz poinformować pracowników o:
1) źródłach narażenia na czynniki rakotwórcze, w tym ze strony procesów technologicznych i instalacji, oraz o pojemnikach zawierających substancje rakotwórcze,
2) rodzaju potencjalnych skutków zdrowotnych i prawdopodobieństwie ich występowania, uwzględniając zagrożenie zdrowia związane z paleniem tytoniu,
3) zasadach postępowania pracownika mogących wyeliminować lub zmniejszyć narażenie,
4) wymaganiach związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i higieny pracy,
5) obowiązku noszenia i stosowania środków ochrony indywidualnej,
6) zasadach i sposobach postępowania, w tym w razie awarii i wypadków przy pracy oraz w zakresie zapobiegania awariom i wypadkom przy pracy.
3. Szkolenie, o którym mowa w ust. 2, powinno być każdorazowo ponowione, jeśli nastąpiły zmiany istniejących zagrożeń.
4. Pracodawca powinien zapewnić wyraźne i czytelne oznakowanie wszystkich instalacji i pojemników zawierających czynniki rakotwórcze, zgodnie z odrębnymi przepisami.
5. Działania zapobiegawcze, o których mowa w ust. 1, powinny obejmować:
1) zakaz spożywania posiłków i napojów oraz palenia papierosów w miejscach pracy, w których istnieje możliwość zanieczyszczenia środowiska czynnikami rakotwórczymi,
2) wyposażenie pracowników w odpowiednie środki ochrony indywidualnej oraz zapewnienie tym środkom należytych właściwości ochronnych i użytkowych,
3) zapewnienie bezpiecznego i skutecznego sposobu czyszczenia odzieży ochronnej i innych środków ochrony indywidualnej przed i w każdym przypadku po ich użyciu,
4) wyodrębnienie miejsc przechowywania odzieży ochronnej i innych środków ochrony indywidualnej od miejsc przechowywania odzieży osobistej pracowników,
5) wyodrębnienie urządzeń sanitarnych, włączając w to natryski, przeznaczonych dla pracowników narażonych na czynniki rakotwórcze oddziaływające na skórę.
§ 5.[Awaria procesu technologicznego] 1. W razie awarii lub innych zakłóceń procesu technologicznego, które mogą spowodować wzrost narażenia pracowników, pracodawca jest obowiązany niezwłocznie podjąć następujące działania:
1) poinformować o nich pracowników,
2) ograniczyć i oznaczyć strefę zagrożoną,
3) usunąć ze strefy zagrożonej wszystkich pracowników, z wyjątkiem pracowników niezbędnych do przeprowadzenia działań ochronnych i zabezpieczających,
4) zapewnić pracownikom, o których mowa w pkt 3, odpowiednie środki ochrony indywidualnej,
5) ograniczyć do minimum czas przebywania każdego pracownika w strefie zagrożenia oraz uniemożliwić przebywanie w tej strefie pracownikom nie wyposażonym w środki ochrony indywidualnej.
2. O awarii lub innym zakłóceniu procesu technologicznego, o których mowa w ust. 1, pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami oraz właściwego państwowego inspektora sanitarnego i inspektora pracy.
§ 6.[Oznaczenie strefy prac remontowych] 1. Przed podjęciem prac remontowych, konserwacyjnych i związanych z utrzymaniem w ruchu niektórych procesów technologicznych, które stwarzają prawdopodobieństwo zwiększonego narażenia pracowników na czynniki rakotwórcze, pracodawca powinien przedsięwziąć, po przeprowadzeniu konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, środki działania niezbędne do zmniejszenia do minimum narażenia pracowników.
2. Strefa prac, o których mowa w ust. 1, powinna być wyraźnie ograniczona i oznaczona.
§ 7.[Obowiązki lekarza] 1. Lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami narażonymi na czynniki rakotwórcze jest obowiązany zapoznać się z warunkami ich pracy i posiadać udokumentowane informacje dotyczące rodzaju i wielkości narażenia.
2. Pracodawca jest obowiązany, na wniosek lekarza, o którym mowa w ust. 1, zlecić prowadzenie biologicznego monitorowania narażenia na czynniki rakotwórcze oraz zastosowanie innych metod umożliwiających wykrycie wczesnych skutków tego narażenia.
3. Lekarz, o którym mowa w ust. 1, jest obowiązany do udzielania informacji:
1) każdemu pracownikowi — o wynikach badań i ocenie jego stanu zdrowia oraz o zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej, jakiej powinien się poddać po ustaniu pracy w warunkach narażenia na czynniki rakotwórcze,
2) pracodawcy, przedstawicielom pracowników oraz działającej w zakładzie pracy komisji bezpieczeństwa i higieny pracy — o ocenie stanu zdrowia pracowników, dokonanej z uwzględnieniem tajemnicy lekarskiej.
§ 8.[Badanie stanu zdrowia pracowników] W przypadku rozpoznania lub podejrzenia u pracownika zmian w stanie zdrowia, o których można przypuszczać, że powstały w wyniku narażenia zawodowego na działanie czynników rakotwórczych, pracodawca na wniosek lekarza, o którym mowa w § 7 ust. 1, powinien zlecić przeprowadzenie dodatkowych badań stanu zdrowia innych pracowników narażonych w podobny sposób, dokonać weryfikacji uprzedniej oceny narażenia zawodowego oraz zastosować odpowiednie dodatkowe środki zapobiegawcze.
§ 9.[Badania profilaktyczne] Przepisy § 7 i 8 nie naruszają przepisów dotyczących trybu, zakresu i częstotliwości przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników oraz ich dokumentowania i kontroli.
§ 10.[Państwowy inspektor sanitarny] [2] 1. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o państwowym inspektorze sanitarnym, należy przez to rozumieć również wojskowego inspektora sanitarnego.
2. Rejestry czynników rakotwórczych, występujących w jednostkach organizacyjnych resortu obrony narodowej, są prowadzone przez Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii.
§ 11.[Wejście w życie] [3] Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia.
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki
Społecznej z dnia 11 września 1996 r. (poz. 571)
Załącznik nr 1
Załącznik nr 2
INFORMACJA O CZYNNIKACH RAKOTWÓRCZYCH
[1] § 2 ust. 2 w brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 stycznia 2003 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. Nr 36, poz. 314). Zmiana weszła w życie 16 marca 2003 r.
[2] § 10 w brzmieniu ustalonym przez § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 stycznia 2003 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. Nr 36, poz. 314). Zmiana weszła w życie 16 marca 2003 r.
[3] Rozporządzenie wchodzi w życie 12 grudnia 1996 r.