Akt prawny
obowiązujący
Wersja aktualna od 2022-12-17
Wersja aktualna od 2022-12-17
obowiązujący
ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 9 grudnia 2022 r.
w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów
Na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych (Dz. U. poz. 1718 oraz z 2022 r. poz. 2375) zarządza się, co następuje:
§ 1. [Zakres regulacji] Rozporządzenie określa:
1) listę inwazyjnych gatunków obcych, zwanych dalej „IGO", stwarzających zagrożenie dla Unii:
a) podlegających szybkiej eliminacji,
b) rozprzestrzenionych na szeroką skalę;
2) listę IGO stwarzających zagrożenie dla Polski:
a) podlegających szybkiej eliminacji,
b) rozprzestrzenionych na szeroką skalę;
3) działania zaradcze przeprowadzane w stosunku do IGO stwarzających zagrożenie dla Unii lub IGO stwarzających zagrożenie dla Polski oraz warunki ich przeprowadzania;
4) środki mające na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów, które zostały zdegradowane, uszkodzone lub zniszczone przez IGO - w stosunku do IGO stwarzających zagrożenie dla Unii lub IGO stwarzających zagrożenie dla Polski.
§ 2.[Lista IGO inwazyjnych gatunków obcych, stwarzających zagrożenie dla Unii] Listę IGO, o której mowa w § 1 pkt 1, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.
§ 3.[Lista IGO inwazyjnych gatunków obcych, stwarzających zagrożenie dla Polski] Listę IGO, o której mowa w § 1 pkt 2, określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.
§ 4. [Działania zaradcze] 1. Działania zaradcze obejmują:
1) w stosunku do roślin wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia oraz w załączniku nr 2 do rozporządzenia, zwanych dalej „roślinami należącymi do IGO":
a) środki fizyczne - wykopywanie, wyrywanie, koszenie, ścinanie, uszkadzanie, zbieranie, zaorywanie lub zacienianie tych roślin, ścinanie, uszkadzanie lub zbieranie części, z których te rośliny mogą się rozmnożyć, wypas zwierząt, zmianę stosunków wodnych, okrywanie, ściółkowanie, usuwanie wierzchniej warstwy gleby lub osadów dennych, odgradzanie, tworzenie stref buforowych dla tych roślin lub przetrzymywanie ich w obiektach izolowanych,
b) środki chemiczne - stosowanie środków ochrony roślin wprowadzonych do obrotu na podstawie wydanego przez ministra właściwego do spraw rolnictwa zezwolenia, o którym mowa w art. 28 ust. 1, art. 30 ust. 1, art. 41, art. 51 lub w art. 53 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylającego dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG (Dz. Urz. UE L 309 z 24.11.2009, str. 1, z późn. zm.1)), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1107/2009", lub pozwolenia na handel równoległy, o którym mowa w art. 52 rozporządzenia nr 1107/2009, lub stosowanie innych środków chemicznych zgodnie z odrębnymi przepisami dotyczącymi środków biobójczych;
2) w stosunku do zwierząt wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia oraz w załączniku nr 2 do rozporządzenia, zwanych dalej „zwierzętami należącymi do IGO":
a) środki fizyczne - odłów ręczny lub przy użyciu narzędzi, w szczególności czerpaków, pułapek żywołownych lub sieci stawnych, niszczenie jaj lub form rozwojowych, a w przypadku bezkręgowców także postaci dorosłych, elektropołów, odstrzał z broni palnej, dekapitacja po uprzednim ogłuszeniu - w przypadku ryb, zamrażanie - w przypadku skorupiaków lub mięczaków, porażanie prądem - w przypadku ryb, skorupiaków lub mięczaków, odgradzanie lub przetrzymywanie tych zwierząt w obiektach izolowanych, w tym w azylach dla zwierząt,
b) środki chemiczne - stosowanie środków farmakologicznych, środków ochrony roślin wprowadzonych do obrotu na podstawie wydanego przez ministra właściwego do spraw rolnictwa zezwolenia, o którym mowa w art. 28 ust. 1, art. 30 ust. 1, art. 41, art. 51 lub w art. 53 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009, lub pozwolenia na handel równoległy, o którym mowa w art. 52 rozporządzenia nr 1107/2009, lub stosowanie innych środków chemicznych zgodnie z odrębnymi przepisami dotyczącymi środków biobójczych.
2. Działania zaradcze w stosunku do roślin należących do IGO lub zwierząt należących do IGO przeprowadza się w następujących warunkach:
1) środki fizyczne i środki chemiczne dostosowuje się do charakterystyki danego IGO oraz do miejsca i terminu podejmowania tych działań;
2) środki fizyczne i środki chemiczne stosuje się pojedynczo albo łącznie, aż do osiągnięcia celu tych działań;
3) środki fizyczne i środki chemiczne stosuje się w taki sposób, aby nie doszło do przypadkowego rozprzestrzenienia się tych IGO, w tym na skutek przemieszczania podłoża zawierającego ich okazy;
4) odzież roboczą, narzędzia, maszyny oraz środki transportu oczyszcza się z IGO - po ich użyciu.
3. Działania zaradcze w stosunku do roślin należących do IGO przeprowadza się także w następujących warunkach:
1) w miarę możliwości w początkowej fazie ich rozwoju, a zwłaszcza przed ich kwitnieniem lub owocowaniem;
2) w pierwszej kolejności stosuje się środki fizyczne, a w przypadku gdy zastosowanie wyłącznie środków fizycznych nie byłoby skuteczne stosuje się środki chemiczne.
4. Jeżeli usunięte rośliny należące do IGO:
1) pozostają w miejscu ich usunięcia - pozostawia się je na podłożu lub miesza z podłożem, przy czym:
a) w przypadku gdy usunięte rośliny należące do IGO zawierają nasiona - nasiona lub części roślin wraz z nasionami zakopuje się na głębokość minimum 0,5 m; warunek ten nie dotyczy roślin należących do IGO oznaczonych symbolem (1) w załączniku nr 1 do rozporządzenia oraz w załączniku nr 2 do rozporządzenia,
b) w przypadku gdy usunięte rośliny należące do IGO zawierają części inne niż nasiona, z których rośliny te mogą się rozmnożyć - odizolowuje się te części od podłoża oraz zabezpiecza przed rozprzestrzenieniem się, w szczególności przez przykrycie siatką przytwierdzaną do podłoża;
2) będą transportowane poza miejsce ich usunięcia - w przypadku gdy mogą się rozmnożyć - zabezpiecza się je na czas transportu oraz przetwarza, w szczególności przez kompostowanie, biofermentację metanową, składowanie lub termiczne przekształcanie, w tym suszenie lub spalanie.
§ 5. [Środki stosowane w celu przywrócenia naturalnego stanu ekosystemów, które zostały zdegradowane, uszkodzone lub zniszczone przez IGO] W celu przywrócenia naturalnego stanu ekosystemów, które zostały zdegradowane, uszkodzone lub zniszczone przez IGO, stosuje się następujące środki:
1) w stosunku do ekosystemów, z których usuwano rośliny należące do IGO:
a) poprawę warunków dla gatunków rodzimych występujących na danym obszarze przez:
- odtwarzanie stosunków świetlnych lub wodnych, powiązań troficznych, stanu gleby lub wody - właściwych dla siedlisk występujących w tych ekosystemach,
- regulowanie sukcesji roślinnej przez wypas zwierząt, koszenie, wycinanie drzew lub krzewów, usuwanie biomasy lub wprowadzanie upraw,
- odtwarzanie korytarzy ekologicznych,
b) wprowadzanie gatunków rodzimych odpowiednich dla siedlisk występujących w tych ekosystemach;
2) w stosunku do ekosystemów, z których usuwano zwierzęta należące do IGO:
a) poprawę warunków dla gatunków rodzimych występujących na danym obszarze przez:
- odtwarzanie stosunków świetlnych lub wodnych, powiązań troficznych, stanu gleby lub wody - właściwych dla siedlisk występujących w tych ekosystemach,
- regulowanie sukcesji roślinnej przez wypas zwierząt, koszenie, wycinanie drzew lub krzewów, usuwanie biomasy lub wprowadzanie upraw,
- tworzenie lub poprawę stanu schronień, siedlisk lub ostoi będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania,
- odtwarzanie korytarzy ekologicznych,
b) wprowadzanie gatunków rodzimych odpowiednich dla siedlisk występujących w tych ekosystemach.
§ 6. [Wejście w życie] Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia2), z wyjątkiem:
1) lp. 13, 44 i 50 w załączniku nr 1 do rozporządzenia, które wchodzą w życie z dniem 2 sierpnia 2024 r.;
2) lp. 72 w załączniku nr 1 do rozporządzenia, która wchodzi w życie z dniem 2 sierpnia 2027 r.
Prezes Rady Ministrów: M. Morawiecki
1) Zmiany wymienionego rozporządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. UE L 81 z 21.03.2012, str. 43, Dz. Urz. UE L 158 z 10.06.2013, str. 72, Dz. Urz. UE L 189 z 27.06.2014, str. 1, Dz. Urz. UE L 95 z 07.04.2017, str. 1, Dz. Urz. UE L 205 z 08.08.2017, str. 59, Dz. Urz. UE L 101 z 20.04.2018, str. 33, Dz. Urz. UE L 111 z 02.05.2018, str. 10, Dz. Urz. UE L 82 z 25.03.2019, str. 40, Dz. Urz. UE L 170 z 25.06.2019, str. 1, Dz. Urz. UE L 231 z 06.09.2019, str. 1, Dz. Urz. UE L 74 z 04.03.2021, str. 7 oraz Dz. Urz. UE L 227 z 01.09.2022, str. 2.
2) Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz. U. poz. 1260), które traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych (Dz. U. poz. 1718 oraz z 2022 r. poz. 2375).
Załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 9 grudnia 2022 r. (Dz. U. poz. 2649)
Załącznik nr 1
LISTA INWAZYJNYCH GATUNKÓW OBCYCH STWARZAJĄCYCH ZAGROŻENIE DLA UNII PODLEGAJĄCYCH SZYBKIEJ ELIMINACJI ORAZ ROZPRZESTRZENIONYCH NA SZEROKĄ SKALĘ
| Inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Unii podlegające szybkiej eliminacji1) | |
| ROŚLINY | |
Lp. | Nazwa polska | Nazwa naukowa |
| BRUNATNICE | PHAEOPHYTA |
1. | xx (1) | Rugulopteryx okamurae |
| NASIENNE | SPERMATOPHYTA |
2. | barszcz perski | Heracleum persicum |
3. | chmiel japoński | Humulus scandens |
4. | eichornia gruboogonkowa (hiacynt wodny) (1) | Eichhornia crassipes |
5. | gunera chilijska (1) | Gunnera tinctoria |
6. | gymnokoronis dębolistny (1) | Gymnocoronis spilanthoides |
7. | jadłoszyn baziowaty (1) | Prosopis juliflora |
8. | kabomba karolińska | Cabomba caroliniana |
9. | komarnik wirginijski | Baccharis halimifolia |
10. | lagarosyfon wielki (1) | Lagarosiphon major |
11. | opornik łatkowaty | Pueraria montana var. lobata (Pueraria lobata) |
12. | partenium ambrozjowate | Parthenium hysterophorus |
13. | pistia rozetkowa (1) | Pistia stratiotes |
14. | rozplenica szczecinkowata | Pennisetum setaceum |
15. | salwinia uciążliwa (1) | Salvinia molesta (Salvinia adnata) |
16. | smokrzyn łojodajny | Triadica sebifera (Sapium sebiferum) |
17. | tulejnik amerykański | Lysichiton americanus |
18. | wąkrota jaskrowata (1) | Hydrocotyle ranunculoides |
19. | wężówka japońska | Lygodium japonicum |
20. | wywłócznik brazylijski (1) | Myriophyllum aquaticum |
21. | wywłócznik różnolistny (1) | Myriophyllum heterophyllum |
22. | xx (1) | Acacia saligna (Acacia cyanophylla) |
23. | xx | Alternanthera philoxeroides |
24. | xx | Andropogon virginicus |
25. | xx (1) | Cardiospermum grandiflorum |
26. | xx | Cortaderia jubata |
27. | xx | Ehrharta calycina |
28. | xx (1) | Hakea sericea |
29. | xx | Lespedeza cuneata (Lespedeza juncea var. sericea) |
30. | xx | Ludwigia grandiflora |
31. | xx | Ludwigia peploides |
32. | xx | Microstegium vimineum |
33. | xx | Persicaria perfoliata (Polygonum perfoliatum) |
| ZWIERZĘTA | |
| Nazwa polska | Nazwa naukowa |
| WIRKI | TURBELLARIA |
34. | xx | Arthurdendyus triangulatus |
| OWADY | INSECTA |
35. | xx | Solenopsis geminata |
36. | xx | Solenopsis invicta |
37. | xx | Solenopsis richteri |
38. | xx | Wasmannia auropunctata |
39. | xx | Vespa velutina nigrithorax |
| MAŁŻE | BIVALVIA |
40. | xx | Limnoperna fortunei |
| PANCERZOWCE | MALACOSTRACA |
41. | rak luizjański | Procambarus clarkii |
42. | xx | Faxonius rusticus |
43. | xx | Orconectes virilis |
| PŁAZY | AMPHIBIA |
44. | platana szponiasta | Xenopus laevis |
45. | żaba rycząca (żaba byk, żaba wół) | Lithobates (Rana) catesbeianus |
| GADY | REPTILIA |
46. | lancetogłów królewski | Lampropeltis getula |
| RYBY | PISCES |
47. | gambuzja kropkowana | Gambusia holbrooki |
48. | gambuzja pospolita | Gambusia affinis |
49. | moron biały | Morone americana |
50. | przydenka żebrowata | Fundulus heteroclitus |
51. | sumik koralowy (sumik węgorzowaty) | Plotosus lineatus |
52. | xx | Channa argus |
| PTAKI | AVES |
53. | bilbil czerwonoplamy | Pycnonotus cafer |
54. | gęsiówka egipska | Alopochen aegyptiacus |
55. | ibis czczony | Threskiornis aethiopicus |
56. | majna brunatna | Acridotheres tristis |
57. | sterniczka jamajska | Oxyura jamaicensis |
58. | wrona orientalna | Corvus splendens |
| SSAKI | MAMMALIA |
59. | burunduk | Tamias sibiricus |
60. | jeleń aksis (czytal) | Axis axis |
61. | koati | Nasua nasua |
62. | mangusta złocista | Herpestes javanicus |
63. | mundżak | Muntiacus reevesi |
64. | nutria | Myocastor coypus |
65. | wiewiórczak rdzawobrzuchy | Callosciurus erythraeus |
66. | wiewiórczak zmienny | Callosciurus finlaysonii |
67. | wiewiórka czarna | Sciurus niger |
68. | wiewiórka szara | Sciurus carolinensis |
| Inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Unii rozprzestrzenione na szeroką skalę1) | |
| ROŚLINY | |
| Nazwa polska | Nazwa naukowa |
| NASIENNE | SPERMATOPHYTA |
69. | barszcz Mantegazziego | Heracleum mantegazzianum |
70. | barszcz Sosnowskiego | Heracleum sosnowskyi |
71. | bożodrzew (ajlant) gruczołowaty | Ailanthus altissima |
72. | dławisz okrągłolistny | Celastrus orbiculatus |
73. | moczarka delikatna (1) | Elodea nuttallii |
74. | niecierpek gruczołowaty | Impatiens glandulifera |
75. | rdest wielokłosowy (1) | Koenigia polystachya |
76. | trojeść amerykańska | Asclepias syriaca |
| ZWIERZĘTA | |
| Nazwa polska | Nazwa naukowa |
| PANCERZOWCE | MALACOSTRACA |
77. | krab wełnistoręki (k. wełnistoszczypcy) | Eriocheir sinensis |
78. | rak marmurkowy | Procambarus fallax f. virginalis (Procambarus virginalis) |
79. | rak pręgowaty (r. amerykański) | Orconectes limosus (Faxonius limosus) |
80. | rak sygnałowy (r. kalifornijski) | Pacifastacus leniusculus |
| GADY | REPTILIA |
81. | żółw ozdobny | Trachemys scripta |
| RYBY | PISCES |
82. | bass słoneczny | Lepomis gibbosus |
83. | czebaczek amurski | Pseudorasbora parva |
84. | sumik czarny | Ameiurus melas |
85. | trawianka | Perccottus glenii |
| SSAKI | MAMMALIA |
86. | jenot | Nyctereutes procyonoides |
87. | piżmak | Ondatra zibethicus |
88. | szop pracz | Procyon lotor |
Objaśnienia:
1) Gatunki roślin i zwierząt zostały pogrupowane w gromady lub podgromady.
xx Brak nazwy polskiej.
(1) Gatunki, których nie dotyczy warunek, o którym mowa w § 4 ust. 4 pkt 1 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów (Dz. U. poz. 2649).
Załącznik nr 2
LISTA INWAZYJNYCH GATUNKÓW OBCYCH STWARZAJĄCYCH ZAGROŻENIE DLA POLSKI PODLEGAJĄCYCH SZYBKIEJ ELIMINACJI ORAZ ROZPRZESTRZENIONYCH NA SZEROKĄ SKALĘ
| Inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Polski podlegające szybkiej eliminacji1) | |
| ZWIERZĘTA | |
Lp. | Nazwa polska | Nazwa naukowa |
| GADY | REPTILIA |
1. | żółw jaszczurowaty | Chelydra serpentina |
2. | żółw malowany | Chrysemys picta |
3. | żółw ostrogrzbiety | Graptemys pseudogeographica |
| PTAKI | AVES |
4. | bernikla kanadyjska | Branta canadensis |
| SSAKI | MAMMALIA |
5. | bizon | Bison bison |
6. | bóbr kanadyjski | Castor canadensis |
7. | jeleń sika (j. wschodni) | Cervus nippon |
8. | jeleń wirginijski | Odocoileus virginianus |
9. | wapiti | Cervus canadensis |
| Inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Polski rozprzestrzenione na szeroką skalę1) | |
| ROŚLINY | |
| Nazwa polska | Nazwa naukowa |
| PAPROTNIKI | PTERIDOPHYTA |
10. | azolla drobna (a. karolińska) | Azolla filiculoides |
| NASIENNE | SPERMATOPHYTA | |
11. | kolcolist zachodni | Ulex europaeus | |
12. | kolczurka klapowana | Echinocystis lobata | |
13. | niecierpek pomarańczowy | Impatiens capensis | |
14. | rdestowiec czeski (r. pośredni) (1) | Reynoutria x bohemica | |
15. | rdestowiec japoński (r. ostrokończysty) (1) | Reynoutria japonica | |
16. | rdestowiec sachaliński (1) | Reynoutria sachalinensis | |
| ZWIERZĘTA | ||
| Nazwa polska | Nazwa naukowa | |
| MAŁŻE | BIVALVIA | |
17. | xx | Corbicula fluminea | |
| RYBY | PISCES | |
18. | sumik karłowaty | Ameiurus nebulosus |
Objaśnienia:
1) Gatunki roślin i zwierząt zostały pogrupowane w gromady lub podgromady.
xx Brak nazwy polskiej.
(1) Gatunki, których nie dotyczy warunek, o którym mowa w § 4 ust. 4 pkt 1 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów (Dz. U. poz. 2649).