Wyszukaj po identyfikatorze keyboard_arrow_down
Wyszukiwanie po identyfikatorze Zamknij close
ZAMKNIJ close
account_circle Jesteś zalogowany jako:
ZAMKNIJ close
Powiadomienia
keyboard_arrow_up keyboard_arrow_down znajdź
idź
removeA addA insert_drive_fileWEksportuj printDrukuj assignment add Do schowka
description

Akt prawny

Akt prawny
oczekujący
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L rok 2011 nr 37 str. 19
Wersja oczekująca od dnia notyfikacji
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L rok 2011 nr 37 str. 19
Wersja oczekująca od dnia notyfikacji
Akt prawny
oczekujący
ZAMKNIJ close

Alerty

DECYZJA KOMISJI

z dnia 10 lutego 2011 r.

wprowadzająca kwestionariusz służący do sporządzenia pierwszego sprawozdania z wprowadzania w życie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla

(notyfikowana jako dokument nr C(2011) 657)

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(2011/92/UE)

KOMISJA EUROPEJSKA,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz zmieniającą dyrektywę Rady 85/337/EWG, dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/60/WE, 2001/80/WE, 2004/35/WE, 2006/12/WE, 2008/1/WE i rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 (1), w szczególności jej art. 27 ust. 1,

uwzględniając dyrektywę Rady 91/692/EWG z dnia 23 grudnia 1991 r. normalizującą i racjonalizującą sprawozdania w sprawie wykonywania niektórych dyrektyw odnoszących się do środowiska (2),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) W art. 27 ust. 1 dyrektywy 2009/31/WE nałożono na państwa członkowskie wymóg przedstawiania Komisji co trzy lata sprawozdania z wprowadzania w życie dyrektywy 2009/31/WE, obejmującego rejestr, o którym mowa w art. 25 ust. 1 lit. b) dyrektywy 2009/31/WE.

(2) Ponadto art. 27 ust. 1 dyrektywy 2009/31/WE stanowi, że sprawozdanie jest opracowywane na podstawie kwestionariusza lub konspektu sporządzonego przez Komisję zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 6 dyrektywy 91/692/EWG. Najlepsze rozwiązanie, które zapewni kompletność i porównywalność informacji w sprawozdaniach państw członkowskich, stanowi kwestionariusz zawierający pytania dotyczące wszystkich odpowiednich elementów dyrektywy 2009/31/WE.

(3) Pierwsze sprawozdanie należy przesłać Komisji do dnia 30 czerwca 2011 r. Kwestionariusz sporządzony przez Komisję należy przesłać państwom członkowskim przynajmniej sześć miesięcy przed terminem przedstawienia sprawozdania.

(4) Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią wyrażoną przez Komitet ds. Zmian Klimatu, zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 6 dyrektywy 91/692/EWG,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:

Artykuł 1

Państwa członkowskie wykorzystują kwestionariusz zamieszczony w załączniku jako podstawę do sporządzenia pierwszego sprawozdania z wprowadzania w życie dyrektywy 2009/31/WE.

Artykuł 2

Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich.

Sporządzono w Brukseli dnia 10 lutego 2011 r.

W imieniu Komisji

Connie HEDEGAARD

Członek Komisji


(1) Dz.U. L 140 z 5.6.2009, s. 114.

(2) Dz.U. L 377 z 31.12.1991, s. 48.

ZAŁĄCZNIK

Kwestionariusz dotyczący wprowadzania w życie dyrektywy 2009/31/WE w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla („dyrektywa”)

1. Opis ogólny

1.1. Jakich ważnych zmian w prawodawstwie krajowym i systemie wydawania pozwoleń wymagała transpozycja dyrektywy do prawa krajowego? Prosimy podać daty, kiedy weszły w życie odpowiednie przepisy transponujące.

1.2. Jaki właściwy organ odpowiada lub jakie właściwe organy odpowiadają za wypełnianie obowiązków ustanowionych dyrektywą (art. 23)?

2. Koordynacja procedury wydawania pozwoleń

2.1. W jaki sposób prawo krajowe gwarantuje, że procedura i warunki wydawania pozwoleń są w pełni skoordynowane, w przypadku gdy w procedurze uczestniczy więcej niż jeden właściwy organ? W jaki sposób koordynacja przebiega w praktyce? W szczególności prosimy podać szczegółowe informacje dotyczące koordynacji między właściwymi organami w odniesieniu do wprowadzania w życie dyrektywy i dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (1).

3. Współpraca transgraniczna

3.1. Jakie przepisy wprowadzono w przypadku transgranicznego przewozu CO2, transgranicznych składowisk lub transgranicznych kompleksów składowania, aby zapewnić wspólne spełnianie wymogów dyrektywy (art. 24)?

3.2. Czy zdobyto praktyczne doświadczenia w zakresie współpracy transgranicznej?

4. Wybór lokalizacji składowisk i pozwolenia na poszukiwania

4.1. Czy obszary, na których można wybierać lokalizację składowiska, określono na podstawie art. 4 ust. 1? Czy wycofano pozwolenie na składowanie na części lub całości terytorium państwa członkowskiego, w jego wyłącznej strefie ekonomicznej i w jego szelfie kontynentalnym w rozumieniu Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS)? Państwa członkowskie nie mają obowiązku uzasadniania wszelkich decyzji tego rodzaju, ale wskazanie, których terytoriów to dotyczy, byłoby przydatne.

4.2. Czy przeprowadzono ocenę dostępnych możliwości składowania na części lub całości terytorium państwa członkowskiego, w jego wyłącznej strefie ekonomicznej i w jego szelfie kontynentalnym w rozumieniu Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS art. 4 ust. 2)? Jeżeli tak, prosimy podać sposób przeprowadzenia oceny oraz jej wynik.

4.3. Jak prawo krajowe gwarantuje, że odpowiedniość formacji geologicznej do wykorzystania jako składowisko określono zgodnie z kryteriami zawartymi w załączniku I do dyrektywy?

4.4. W jakich przypadkach wymagane są poszukiwania w celu wyboru lokalizacji składowiska (art. 5 ust. 1)?

4.5. Jak prawo krajowe gwarantuje, że procedury udzielania pozwoleń na poszukiwania i składowanie są otwarte dla wszystkich podmiotów posiadających niezbędne możliwości, a także że przy udzielaniu pozwolenia lub odmowie jego udzielenia stosuje się obiektywne, podawane do wiadomości publicznej i niedyskryminacyjne kryteria?

4.6. W jaki sposób właściwe organy będą sprawdzać, czy pojemność będąca przedmiotem poszukiwań mieści się w granicach pojemności określonej w pozwoleniu na poszukiwania (art. 5 ust. 3)?

4.7. Jak prawo krajowe gwarantuje, że w okresie ważności pozwolenia na poszukiwania kompleks nie jest wykorzystywany do sprzecznych ze sobą zastosowań (art. 5 ust. 4)?

5. Wnioski o pozwolenie na składowanie

5.1. W jaki sposób prawo krajowe gwarantuje, że wnioski o wydanie pozwolenia zawierają wszystkie informacje wymagane na podstawie art. 7?

6. Pozwolenia na składowanie: warunki i treść

6.1. Spełnienie warunków wydawania pozwoleń na składowanie

6.1.1. W jaki sposób prawo krajowe gwarantuje, że spełniono wszystkie wymogi określone w art. 8?

6.1.2. Jakie procedury wprowadzono, aby zadbać o to, by w określonym terminie udostępniano Komisji wszystkie wnioski o pozwolenia, projekty pozwoleń na składowanie i wszelkie inne materiały wzięte pod uwagę przy przyjmowaniu projektów decyzji (art. 10 ust. 1)?

6.1.3. W jaki sposób gwarantuje się, że wydana przez Komisję opinia dotycząca projektu pozwolenia na składowanie zostanie uwzględniona, że Komisję powiadamia się o ostatecznej decyzji oraz że – w przypadku gdy decyzja ta odbiega od opinii wydanej przez Komisję – przedstawia się uzasadnienie (art. 10 ust. 2)?

6.2. Kompletność treści pozwolenia na składowanie

6.2.1. W jaki sposób prawo krajowe gwarantuje, że pozwolenie na składowanie zawiera wszystkie wymogi określone w art. 9?

7. Zmiany, przegląd, aktualizacja i wycofanie pozwoleń na składowanie

7.1. W jaki sposób prawo krajowe gwarantuje, że pozwolenia na składowanie podlegają przeglądowi i w razie potrzeby są aktualizowane lub, w ostateczności, wycofywane na podstawie art. 11 ust. 3? W szczególności prosimy szczegółowo opisać, w jaki sposób zagwarantowano spełnienie każdego z warunków, o których mowa w art. 11 ust. 3.

7.2. Wycofanie pozwolenia na składowanie

7.2.1. Jakie przepisy i procedury stosuje się, jeżeli po wycofaniu pozwolenia na mocy art. 11 ust. 3 właściwy organ podejmie decyzję o wydaniu nowego pozwolenia na składowanie, zwłaszcza w odniesieniu do czasowego przejęcia wszelkich obowiązków prawnych na mocy art. 11 ust. 4?

7.2.2. Jakie przepisy i procedury stosuje się, jeżeli po wycofaniu pozwolenia na mocy art. 11 ust. 3 właściwy organ podejmie decyzję o zamknięciu składowiska?

8. Kryteria i procedura akceptacji strumienia CO2

8.1. Jakie przepisy i procedury gwarantują, że strumień CO2 składa się w przeważającej części z dwutlenku węgla i że nie dodaje się odpadów ani innych substancji w celu składowania tych odpadów lub innych substancji? W szczególności prosimy szczegółowo opisać, jak określa się warunki spełniania następujących kryteriów na podstawie art. 12 ust. 1:

– brak niekorzystnego wpływu na integralność składowiska lub odnośnej infrastruktury transportowej,

– brak znaczącego ryzyka dla środowiska i zdrowia ludzkiego,

– zgodność z odpowiednim prawodawstwem unijnym.

8.2. Jakie przepisy i procedury ustanowiono, aby zagwarantować, by operator akceptował i zatłaczał strumienie CO2 tylko wtedy, gdy przeprowadzono analizę składu strumieni, w tym substancji korozyjnych, i ocenę ryzyka oraz jeżeli ocena ryzyka wykazała, że poziomy zanieczyszczenia są zgodne z warunkami, o których mowa w art. 12 ust. 1?

9. Monitorowanie

9.1. Jakie środki podjęto, aby właściwy organ dopilnowywał, by zatwierdzony plan monitorowania spełniał wymogi określone w załączniku II oraz wytyczne dotyczące monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych w związku z wychwytywaniem, transportem i geologicznym składowaniem dwutlenku węgla na podstawie dyrektywy 2003/87/WE (2)?

9.2. Jakie przepisy i procedury ustanowiono, aby zagwarantować, że operator monitoruje instalacje zatłaczające, kompleksy składowania (w tym chmurę CO2, jeśli to możliwe) i – w stosownych przypadkach – otaczające środowisko zgodnie z zatwierdzonym planem monitorowania?

10. Raportowanie

10.1. Jakie przepisy i procedury ustanowiono w zakresie raportowania przez operatora? W szczególności prosimy szczegółowo opisać częstotliwość raportowania oraz sposób, w jaki zapewniono spełnienie kryteriów ustanowionych w art. 14.

11. Kontrole

11.1. Jakie przepisy i procedury ustanowiono w odniesieniu do systemu rutynowych i nierutynowych kontroli wszystkich kompleksów składowania, aby zapewnić zgodność z wymogami dyrektywy i monitorować wpływ na środowisko i na zdrowie ludzkie (art. 15)? W szczególności prosimy szczegółowo opisać częstotliwość kontroli oraz warunki ustanowione dla kontroli nierutynowych.

11.2. Do jakiego stopnia system rutynowych i nierutynowych kontroli obejmuje takie działania jak wizyty w instalacjach powierzchniowych, w tym w instalacjach zatłaczających, ocenę operacji zatłaczania i monitorowania prowadzonej przez operatora oraz weryfikację wszystkich odnośnych rejestrów prowadzonych przez operatora (art. 15 ust. 2)?

12. Wycieki lub znaczące nieprawidłowości

12.1. Jakie przepisy i procedury ustanowiono, aby w przypadku wycieków lub znaczących nieprawidłowości operator powiadomił właściwy organ, w tym właściwy organ zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE (art. 16 ust. 1)?

12.2. Jakie przepisy i procedury ustanowiono w odniesieniu do podejmowania przez operatora działań naprawczych oraz – jeżeli operator ich nie podejmie – przez właściwe organy (art. 16 ust. 2-5)?

13. Zamknięcie i obowiązki po zamknięciu

13.1. Jakie przepisy i procedury ustanowiono w odniesieniu do zamknięcia i obowiązków po zamknięciu?

13.2. W jaki sposób prawo krajowe gwarantuje, że operator pozostaje odpowiedzialny za monitorowanie, raportowanie i działania naprawcze, a także za wszelkie obowiązki związane z przedstawianiem uprawnień do rozliczenia w przypadku wycieków i za działania zapobiegawcze i zaradcze do chwili przekazania odpowiedzialności (art. 17 ust. 2)?

13.3. Jakie przepisy i procedury ustanowiono do celów zatwierdzania ostatecznego planu działań po zamknięciu na podstawie tymczasowego planu działań po zamknięciu przed zamknięciem składowiska (art. 17 ust. 3)?

14. Przekazanie odpowiedzialności

14.1. Jakie przepisy i procedury ustanowiono do celów przekazania odpowiedzialności, aby zapewnić spełnienie warunków na mocy art. 18 ust. 1?

14.2. Czy prawo krajowe przewiduje minimalny okres, który musi upłynąć przed przekazaniem odpowiedzialności i który przekracza 20 lat określone w dyrektywie? Jeśli tak, prosimy o podanie szczegółów.

14.3. Jakie procesy wprowadzono, aby zadbać o to, by w określonym terminie udostępniano Komisji wszystkie raporty dotyczące przekazania odpowiedzialności na podstawie art. 18 ust. 2, wszystkie projekty decyzji w sprawie zatwierdzenia przekazania odpowiedzialności i wszelkie inne materiały wzięte pod uwagę przy przyjmowaniu projektów decyzji (art. 18 ust. 4)?

14.4. W jaki sposób gwarantuje się, że wydana przez Komisję opinia dotycząca projektu decyzji zostanie uwzględniona, że Komisję powiadamia się o ostatecznej decyzji oraz że – w przypadku gdy decyzja ta odbiega od opinii wydanej przez Komisję – przedstawia się uzasadnienie?

14.5. Jakie środki podjęto, aby zagwarantować, że po przekazaniu odpowiedzialności monitorowanie prowadzi się na poziomie, który pozwala na wykrycie wycieków lub znaczących nieprawidłowości (art. 18 ust. 6)?

15. Zabezpieczenie finansowe

15.1. W jaki sposób w prawie krajowym uwzględniono konieczność przedstawiania przez potencjalnego operatora – jako część wniosku o pozwolenie na składowanie – dowodu, że można stworzyć odpowiednie rozwiązania w formie zabezpieczenia finansowego lub jakiegokolwiek innego równoważnego rozwiązania (art. 19)? W szczególności prosimy o podanie, w jaki sposób uwzględniono następujące kwestie:

– możliwość spełnienia wszystkich obowiązków wynikających z pozwolenia na składowanie,

– ważność i skuteczność zabezpieczenia finansowego przed rozpoczęciem zatłaczania,

– okresowe dostosowywanie zabezpieczenia finansowego,

– zapewnienie środków finansowych, o których mowa w art. 20.

16. Mechanizm finansowy

16.1. Prosimy podać procedury, które gwarantują, że operator udostępnia właściwemu organowi środki finansowe, zanim nastąpi przekazanie odpowiedzialności zgodnie z art. 18, i w jaki sposób środki te uwzględniają parametry, o których mowa w załączniku I do dyrektywy, oraz elementy odnoszące się do istotnych danych dotyczących składowania CO2 w przeszłości (art. 20).

16.2. Czy w prawie krajowym ustanowiono obowiązki po przekazaniu odpowiedzialności inne niż przewidywane koszty monitorowania przez okres 30 lat, które mają pokryć środki finansowe?

17. Dostęp osób trzecich

17.1. Jakie środki podjęto, aby zagwarantować, że potencjalni użytkownicy mogą w przejrzysty i niedyskryminacyjny sposób uzyskać dostęp do sieci transportowych i do składowisk dla celów geologicznego składowania wytworzonego i wychwyconego CO2, zgodnie z art. 21?

17.2. Jakie procedury gwarantują, że operator odmawiający dostępu na podstawie braku zdolności lub braku podłączeń wprowadza wszelkie niezbędne usprawnienia, w zakresie, w jakim jest to uzasadnione ekonomicznie, lub gdy potencjalny klient wyraża chęć pokrycia ich kosztów, pod warunkiem że nie miałoby to niekorzystnego wpływu na środowiskowe bezpieczeństwo transportu i geologicznego składowania CO2 (art. 21 ust. 4)?

18. Rozstrzyganie sporów

18.1. Jakie zostały wprowadzone ustalenia dotyczące rozstrzygania sporów, w tym również organ niezależny od stron, posiadający dostęp do wszystkich istotnych informacji?

19. Rejestry

19.1. Jakie środki podjęto, aby założyć i prowadzić rejestr przyznanych pozwoleń na składowanie oraz stały rejestr wszystkich zamkniętych składowisk i okolicznych kompleksów składowania, obejmujący mapy i przekroje ich zasięgu przestrzennego oraz dostępne informacje służące ocenie, czy CO2 będzie całkowicie hermetycznie składowany na stałe?

20. Informowanie i udział opinii publicznej

20.1. W jaki sposób prawo krajowe gwarantuje, że informacje środowiskowe dotyczące geologicznego składowania CO2, w tym sprawozdania na temat wyników kontroli, są udostępniane społeczeństwu zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami unijnymi?

21. Sankcje

21.1. Jakie przepisy krajowe dotyczące sankcji za naruszenie przepisów krajowych przyjęto na mocy dyrektywy? W szczególności prosimy o szczegółowy opis, w jaki sposób zagwarantowano, że przepisy są wykonywane i że sankcje są skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

22. Zmiany innych instrumentów prawnych (art. 31-37)

22.1. W jaki sposób w prawie krajowym uwzględniono zmiany w załączniku I i załączniku II do dyrektywy Rady 85/337/EWG (3)?

22.2. W jaki sposób w prawie krajowym uwzględniono zmiany w art. 11 ust. 3 lit. j) dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (4)?

22.3. Jakie środki podjęto, aby zapewnić wykonanie nowego art. 9a dyrektywy 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (5)?

22.3.1. W jaki sposób zagwarantowano, że operatorzy wszystkich obiektów energetycznego spalania o elektrycznej mocy znamionowej 300 megawatów lub wyższej, którym pozwolenia na prowadzenie działalności udzielono po wejściu w życie wspomnianej dyrektywy, tj. po dniu 25 czerwca 2009 r., przeprowadzili ocenę warunków określonych w art. 9a dyrektywy 2001/80/WE?

22.3.2. Jakie przepisy i procedury ustanowiono, aby zagwarantować, że – jeśli spełniono warunki określone w art. 9a dyrektywy 2001/80/WE – na terenie obiektu zarezerwowano odpowiednią przestrzeń na instalację urządzeń niezbędnych do wychwytywania i sprężania CO2?

22.3.3. Czy odnotowano przypadki zastosowania wspomnianego artykułu po dniu 25 czerwca 2009 r.?

22.4. W jaki sposób w prawie krajowym uwzględniono zmiany w załączniku III do dyrektywy 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (6)?

22.5. W jaki sposób w prawie krajowym uwzględniono zmiany w dyrektywie 2006/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (7)?

22.6. W jaki sposób w prawie krajowym uwzględniono zmiany w rozporządzeniu (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady (8)?

22.7. W jaki sposób w prawie krajowym uwzględniono zmiany w załączniku I do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE (9)?


(1) Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. ustanawiająca system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmieniająca dyrektywę Rady 96/61/WE (Dz.U. L 275 z 25.10.2003, s. 32).

(2) Środki, które należy podjąć na podstawie decyzji Komisji 2010/345/UE z dnia 8 czerwca 2010 r. zmieniającej decyzję 2007/589/WE w odniesieniu do uwzględnienia wytycznych dotyczących monitorowania i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych w związku z wychwytywaniem, transportem i geologicznym składowaniem dwutlenku węgla (Dz.U. L 155 z 22.6.2010, s. 34).

(3) Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny wpływu wywieranego przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (Dz.U. L 175 z 5.7.1985, s. 40).

(4) Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.U. L 327 z 22.12.2000, s. 1).

(5) Dyrektywa 2001/80/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2001 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza z dużych obiektów energetycznego spalania (Dz.U. L 309 z 27.11.2001, s. 1).

(6) Dyrektywa 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu (Dz.U. L 143 z 30.4.2004, s. 56).

(7) Dyrektywa 2006/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie odpadów (Dz.U. L 114 z 27.4.2006, s. 9). Dyrektywa uchylona dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów, uchylającą niektóre dyrektywy (Dz.U. L 312 z 22.11.2008, s. 3) ze skutkiem od dnia 12 grudnia 2010 r.

(8) Rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów (Dz.U. L 190 z 12.7.2006, s. 1).

(9) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (Dz.U. L 24 z 29.1.2008, s. 8).

* Autentyczne są wyłącznie dokumenty UE opublikowane w formacie PDF w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Treść przypisu ZAMKNIJ close
Treść przypisu ZAMKNIJ close
close POTRZEBUJESZ POMOCY?
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00