(1)

Umowę między Unią Europejską a Republiką Vanuatu dotyczącą zniesienia wiz krótkoterminowych (1) (zwaną dalej "Umową") podpisano 28 maja 2015 r. (2) i tymczasowo stosowano od tego dnia w celu ułatwienia obywatelom Vanuatu podróży do Unii oraz podróży obywateli Unii do Vanuatu.

(2)

Umowa jest wyrazem wspólnego dążenia umawiających się Stron do pogłębiania kontaktów międzyludzkich oraz ożywienia turystyki i stymulowania relacji gospodarczych między Unią a Vanuatu.

(3)

Zgodnie z art. 8 ust. 4 Umowy każda ze Stron może zawiesić stosowanie wszystkich lub niektórych postanowień Umowy, w szczególności ze względu na porządek publiczny i ochronę bezpieczeństwa narodowego. O decyzji w sprawie zawieszenia powiadamia się drugą Stronę nie później niż dwa miesiące przed jej planowanym wejściem w życie. Z chwilą ustania powodów zawieszenia Strona, która zawiesiła stosowanie Umowy, niezwłocznie informuje o tym fakcie drugą Stronę i przywraca stosowanie Umowy.

(4)

Vanuatu realizuje programy obywatelstwa dla inwestorów, w ramach których obywatelstwo vanuackie przyznaje się obywatelom innych państw niemającym wcześniejszych związków z Vanuatu; pozytywne decyzje wydawane są w sprawie zdecydowanej większości wniosków. Na podstawie informacji dostarczonych przez Biuro Paszportowe Vanuatu w dniu 14 czerwca 2021 r., do marca 2021 r. Vanuatu wydało ponad 10 500 paszportów, a odsetek wniosków odrzuconych był bardzo niski. Sytuacja ta budzi wątpliwości co do wiarygodności kontroli bezpieczeństwa przeprowadzanych przez organy Vanuatu oraz co do dokładania przez nie należytej staranności.

(5)

Wśród wnioskodawców, którym przyznano obywatelstwo vanuackie, znajdują się ponadto osoby posiadające obywatelstwo kilku państw, których obywatele zobowiązani są do posiadania wizy podczas przekraczania granic zewnętrznych Unii.

(6)

W ramach kontaktów Komisji z władzami Vanuatu w październiku 2017 r., listopadzie 2019 r., czerwcu 2020 r. i marcu 2021 r. Komisja wyrażała poważne zastrzeżenia dotyczące realizowanych przez Vanuatu programów obywatelstwa dla inwestorów, w szczególności przyznawania obywatelstwa osobom wymienionym w bazach danych Interpolu, braku wymogów fizycznej obecności lub pobytu, krótkich okresów rozpatrywania wniosków przewidzianych w programach oraz braku systematycznej wymiany informacji z państwami pochodzenia wnioskodawców lub państwami, które wcześniej były ich głównymi miejscami zamieszkania; Komisja przestrzegła rząd Vanuatu o możliwości przywrócenia obowiązku wizowego, gdyby jej obawy nie zostały rozwiane. Wyjaśnienia przedstawione przez Vanuatu nie były wystarczające, aby wyeliminować te zastrzeżenia.

(7)

W związku z tym stosowanie Umowy zostało częściowo zawieszone decyzją Rady (UE) 2022/366 (3). Zawieszenie ogranicza się do paszportów zwykłych wydawanych przez Vanuatu od 25 maja 2015 r., kiedy liczba osób, których wnioski składane w ramach stosowanych przez Vanuatu programów obywatelstwa dla inwestorów są rozpatrywane pozytywnie, zaczęła znacząco wzrastać.

(8)

Chociaż Umowę częściowo zawieszono decyzją (UE) 2022/366, konieczne było również zapewnienie zawieszenia na poziomie prawa Unii. Dlatego też, na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1806 (4), dnia 27 kwietnia 2022 r. Komisja przyjęła rozporządzenie wykonawcze (UE) 2022/693 (5) tymczasowo zawieszające zwolnienie z obowiązku wizowego obywateli Vanuatu posiadających paszporty zwykłe wydawane przez Vanuatu od dnia 25 maja 2015 r. na okres dziewięciu miesięcy, mające zastosowanie od dnia 4 maja 2022 r. do dnia 3 lutego 2023 r.

(9)

Po wejściu w życie tymczasowego zawieszenia zwolnienia z obowiązku wizowego, zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2018/1806, Komisja nasiliła dialog z Vanuatu w celu zaradzenia sytuacji, która doprowadziła do tego zawieszenia.

(10)

Chociaż pogłębiony dialog z Vanatu rozpoczął się dnia 12 maja 2022 r., Vanuatu nie uczestniczy w nim w żaden znaczący sposób. W okresie dziewięciu miesięcy określonym rozporządzeniem wykonawczym (UE) 2022/693 nie można było zatem zaradzić okolicznościom, które doprowadziły do tymczasowego zawieszenia zwolnienia z obowiązku wizowego.

(11)

Programy obywatelstwa dla inwestorów stosowane przez Vanuatu nadal stanowią zwiększone ryzyko dla bezpieczeństwa wewnętrznego państw członkowskich i są obejściem unijnej procedury wydawania wiz krótkoterminowych oraz wiążącej się z nią oceny ryzyka dla bezpieczeństwa i ryzyka migracyjnego. Wobec braku zaangażowania Vanuatu, aby zaradzić przedmiotowym okolicznościom, należy zatem uchylić decyzję (UE) 2022/366 oraz zawiesić stosowanie wszystkich postanowień Umowy w odniesieniu do wszystkich obywateli Vanuatu.

(12)

Niniejsza decyzja stanowi rozwinięcie przepisów dorobku Schengen, które nie mają zastosowania do Irlandii zgodnie z decyzją Rady 2002/192/WE (6). Irlandia nie uczestniczy w związku z tym w jej przyjęciu i nie jest nią związana ani jej nie stosuje,