(1)

W dniu 24 listopada 2024 r. do Komisji wpłynął wniosek o rejestrację europejskiej inicjatywy obywatelskiej „HouseEurope! TAK dla renowacji” („HouseEurope! Power to Renovation”).

(2)

Celem inicjatywy według organizatorów jest stworzenie „zachęt, dzięki którym renowacja i przekształcenie istniejących budynków staną się nową normą i powszechnym zwyczajem”. Organizatorzy postulują „drugie życie dla istniejących budynków w oparciu o trzy kluczowe filary”: (i) „ulgi podatkowe na prace renowacyjne i materiały ponownie wykorzystane”; (ii) „sprawiedliwe zasady oceny zarówno potencjału, jak i ryzyka istniejących budynków”; oraz (iii) „nowe wartości wbudowanych emisji CO₂ w istniejących budynkach”.

(3)

W załączniku do inicjatywy przedstawiono dalsze szczegóły dotyczące przedmiotu, celów i kontekstu inicjatywy. Mowa w nim o spekulacyjnej działalności deweloperskiej oraz o wpływie rozbiórki i budowy budynków na środowisko. Organizatorzy inicjatywy uważają, że renowacja budynków mogłaby „zapewnić przystępne cenowo przestrzenie mieszkalne, wspierać małe i średnie przedsiębiorstwa, ograniczyć emisję CO₂ oraz zachować wspomnienia i społeczności”. W załączniku doprecyzowano cele inicjatywy w odniesieniu do: (i) „zachowania, renowacji i ponownego wykorzystania budynków po adaptacji”; (ii) zachęt gospodarczych „aby renowacja stała się atrakcyjniejsza i bardziej opłacalna ekonomicznie niż rozbiórka”; (iii) „uwzględniania energii już zainwestowanej w budynki, tak aby poniesionym już skutkom środowiskowym nadać zrównoważony charakter”; (iv) tworzenia przystępnych cenowo mieszkań; (v) odchodzenia od przemysłu budowalnego wymagającego dużych nakładów materiałowych w kierunku przemysłu wymagającego dużych nakładów pracy; (vi) dostosowania do polityki Unii w celu „promowania renowacji i transformacji oraz wzmocnienia zrównoważonego rozwoju”; (vii) zachęcania do renowacji i przekształcania budynków w celu przyczynienia się do realizacji celów klimatycznych Unii.

(4)

W ramach wniosku o rejestrację organizatorzy przedłożyli dokument dodatkowy zawierający konkretne propozycje ustawodawcze.

(5)

Jeżeli chodzi o pierwszy filar inicjatywy, Komisja mogłaby przedłożyć na podstawie art. 113 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) wniosek dotyczący aktu prawnego w celu stworzenia zachęt gospodarczych w postaci ulg podatkowych na prace renowacyjne i materiały ponownie wykorzystane. Komisja mogłaby również przedstawić na podstawie art. 175-178 TFUE wnioski dotyczące wprowadzenia nowej warunkowości lub warunków podstawowych w zakresie założeń dotyczących renowacji budynków mieszkalnych, zwiększenia finansowania infrastruktury mieszkaniowej i podziału kosztów renowacji w sposób sprawiedliwy społecznie. Ponadto Komisja mogłaby na mocy art. 173 i art. 182 ust. 1 TFUE przedłożyć wniosek w dziedzinie badań i rozwoju.

(6)

W odniesieniu do drugiego filaru inicjatywy Komisja mogłaby zaproponować przepisy dotyczące oceny potencjału i ryzyka istniejących budynków, aby umożliwić zachowanie istniejących obiektów budowlanych, tworzenie przystępnych cenowo mieszkań, przekształcenie sektora budowlanego i dostosowanie do polityki Unii, na podstawie art. 114 TFUE, pod warunkiem że wymogi tej podstawy prawnej zostaną należycie uzasadnione w odpowiednim czasie.

(7)

Ponadto w odniesieniu do trzeciego filaru inicjatywy Komisja mogłaby, na podstawie art. 192 i 194 TFUE, zaproponować nowe wartości dla CO₂ wbudowanego w istniejące struktury, aby dowartościować wbudowaną energię i osiągnąć cele klimatyczne.

(8)

Z powyższych względów Komisja uważa, że żadna z części inicjatywy nie wykracza w sposób oczywisty poza kompetencje Komisji do przedłożenia wniosku dotyczącego aktu prawnego Unii w celu wprowadzenia w życie Traktatów.

(9)

Konkluzja ta nie ma wpływu na ocenę, czy w tym przypadku spełnione są konkretne warunki merytoryczne wymagane do podjęcia działań przez Komisję, w tym zgodność z zasadami proporcjonalności i pomocniczości oraz z prawami podstawowymi.

(10)

Grupa organizatorów przedstawiła odpowiednie dowody na to, że inicjatywa spełnia wymogi określone w art. 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) 2019/788, i wskazała osoby wyznaczone do kontaktów zgodnie z art. 5 ust. 3 akapit pierwszy tego rozporządzenia.

(11)

Inicjatywa nie jest oczywistym nadużyciem i nie jest w sposób wyraźny niepoważna lub dokuczliwa, nie jest też w sposób oczywisty sprzeczna z wartościami Unii określonymi w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej ani z prawami zapisanymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej.

(12)

Należy zatem zarejestrować inicjatywę „HouseEurope! TAK dla renowacji”.

(13)

Konkluzja, że warunki rejestracji określone w art. 6 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2019/788 są spełnione, nie oznacza, że Komisja w jakikolwiek sposób potwierdza poprawność treści inicjatywy pod względem merytorycznym, za co wyłączną odpowiedzialność ponosi grupa organizatorów inicjatywy. Treść inicjatywy wyraża jedynie poglądy grupy organizatorów i w żaden sposób nie może być rozumiana jako odzwierciedlenie poglądów Komisji,