(1)

Poważne niekorzystne zjawiska meteorologiczne, które miały miejsce w regionie Walencji w Hiszpanii w październiku i listopadzie 2024 r., spowodowały znaczne szkody w produkcji owoców i warzyw oraz winogron do produkcji wina i produktów winiarskich, a także znacząco osłabił potencjał produkcyjny i infrastrukturę organizacji producentów i producentów wina. Zjawisko izolowanej depresji na dużych wysokościach spowodowało katastrofalne gwałtowne powodzie i ulewne deszcze, które spustoszyły, a niekiedy zniszczyły sady i winnice położone w tym regionie. Nie tylko spowodowało ono ogromne straty w odniesieniu do zbiorów z 2024 r., ale oczekuje się, że wpłynie negatywnie na sektory owoców i warzyw oraz wina również w nadchodzących latach. Spowodowane przez katastrofalne gwałtowne powodzie i ulewne deszcze straty wynikające ze szkód w zbiorach z 2024 r. szacuje się na 644,6 mln EUR. Poziom szkód jest szczególnie wysoki w przypadku niektórych produktów, np. w 2024 r. szacowane straty w sektorach migdałów i orzechów laskowych wynoszą 49,3 mln EUR, przy czym w przypadku migdałów oczekiwane straty produkcyjne wynoszą ponad 30 %, a w przypadku orzechów laskowych nawet 50 %. Poważnie ucierpiało prawie 30 000 hektarów winnic. Dodatkowo negatywne skutki dla najbardziej dotkniętych obszarów wykraczają poza tegoroczną produkcję, ponieważ obejmują szkody w sadach, winnicach i trwałych strukturach, a także zniszczenia maszyn, tarasów i systemów nawadniania. Szkody te będą miały negatywny wpływ na przyszłe zdolności produkcyjne tych obszarów.

(2)

Wielu producentów owoców i warzyw silnie dotkniętych poważnymi niekorzystnymi zjawiskami meteorologicznymi z października i listopada 2024 r. jest członkami uznanych organizacji producentów, które wdrażają programy operacyjne. Od października 2024 r. te organizacje producentów i producenci będący ich członkami napotykają trudności w wypełnianiu zobowiązań pozostających do spłaty w odniesieniu do programów na 2024 r. oraz podejmowaniu zobowiązań w ramach programów na 2025 r. W związku z tym niektóre z zatwierdzonych interwencji mogą nie zostać wdrożone, w wyniku czego część funduszy operacyjnych nie zostanie wydana, podczas gdy środki stosowane przez organizacje producentów do zarządzania sytuacją kryzysową mogą nie kwalifikować się do finansowania unijnego. Producenci wina, których winnice poważnie ucierpiały, znajdują się w podobnie trudnej sytuacji, ponieważ nie tylko zostali pozbawieni zbiorów w 2024 r., ale też muszą jak najszybciej odbudować uszkodzone winnice i całą infrastrukturę, aby móc ponownie produkować wino. W tym kontekście należy pilnie podjąć kroki, aby zaradzić tej sytuacji przez wprowadzenie pewnej elastyczności we wdrażaniu programów operacyjnych, co umożliwi organizacjom producentów wydatkowanie zasobów funduszy operacyjnych na ściśle ukierunkowane interwencje i skuteczne przekierowanie finansowania unijnego w ramach tych funduszy, a także elastyczności w realizacji interwencji w sektorze wina przez odstępstwo od niektórych przepisów rozporządzenia (UE) 2021/2115 ustanawiającego przepisy dotyczące interwencji w sektorze owoców i warzyw, a także od przepisów dotyczących zastępowania inwestycji, określonych w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2022/126 (2), w absolutnie niezbędnym zakresie.

(3)

Zgodnie z art. 47 ust. 2 lit. f), g) i h) rozporządzenia (UE) 2021/2115 uznane organizacje producentów i zrzeszenia organizacji producentów mogą realizować, w ramach swoich zatwierdzonych programów operacyjnych, interwencje służące zapobieganiu kryzysom i realizacji celów zarządzania kryzysowego w sektorze owoców i warzyw. Interwencje te mają zwiększyć ich odporność na sytuacje kryzysowe i pomóc w zarządzaniu kryzysami. Zgodnie z art. 50 ust. 7 akapit pierwszy lit. d) tego rozporządzenia wydatki na te interwencje nie mogą jednak przekraczać jednej trzeciej łącznych wydatków w ramach programu operacyjnego, aby uniknąć nadmiernego wydatkowania środków w ramach programu operacyjnego wyłącznie na finansowanie interwencji w zakresie zarządzania kryzysowego. Biorąc jednak pod uwagę poważne konsekwencje poważnych niekorzystnych zjawisk meteorologicznych z października i listopada 2024 r. oraz wysoki poziom zniszczeń, które spowodowały one w sektorze owoców i warzyw, organizacjom dotkniętych nimi producentów należy zapewnić większą elastyczność oraz umożliwić im skoncentrowanie zasobów programów operacyjnych na interwencjach w zakresie zarządzania kryzysowego służących zaradzeniu skutkom tych zdarzeń. W związku z tym zasada określona w art. 50 ust. 7 akapit pierwszy lit. d) tego rozporządzenia nie powinna mieć zastosowania do programów operacyjnych opłaconych lub wdrożonych w 2025 r. w odniesieniu do obszarów dotkniętych poważnymi niekorzystnymi zjawiskami meteorologicznymi z października i listopada 2024 r.

(4)

Uznane organizacje producentów i zrzeszenia organizacji producentów muszą ponadto mieć możliwość przekierowania środków finansowych, w tym pomocy finansowej Unii w ramach odpowiedniego funduszu operacyjnego, na interwencje niezbędne do zaradzenia skutkom poważnych niekorzystnych zjawisk meteorologicznych z października i listopada 2024 r. Aby uznane organizacje producentów i zrzeszenia organizacji producentów były w stanie to zrobić, należy w latach 2024 i 2025, bez uszczerbku dla art. 51 rozporządzenia (UE) 2021/2115, podnieść limit unijnej pomocy finansowej określony w art. 52 ust. 1 tego rozporządzenia z 50 % do 70 % faktycznie poniesionych wydatków.

(5)

Zgodnie z art. 58 ust. 1 akapit pierwszy lit. a) ppkt (iv) rozporządzenia (UE) 2021/2115 zwykła odnowa winnic, polegająca na ponownym nasadzeniu tą samą odmianą winorośli w tym samym systemie uprawy winorośli po zakończeniu naturalnego cyklu życia winorośli, nie kwalifikuje się w ramach rodzaju interwencji obejmującego restrukturyzację i przekształcanie winnic. Jednak w wyniku poważnych niekorzystnych zjawisk meteorologicznych z października i listopada 2024 r. wiele winnic położonych w regionie Walencji w Hiszpanii zostało poważnie uszkodzonych, a niekiedy całkowicie zniszczonych. Przywrócenie potencjału produkcyjnego poszkodowanych plantatorów winorośli wymaga ich odtworzenia. Głównym celem odtworzenia nie byłaby poprawa technik zarządzania winnicami, ale przywrócenie ich do stanu sprzed poważnych niekorzystnych zjawisk meteorologicznych z października i listopada 2024 r. Dlatego należy wesprzeć plantatorów winorośli w procesie odtworzenia i wyjątkowo dopuścić kwalifikowalność zwykłej odnowy winnic jako interwencji obejmującej restrukturyzację.

(6)

Aby zapewnić odpowiednie wsparcie plantatorom winorośli, którzy pilnie muszą odtworzyć winnice i nagle utracony potencjał produkcyjny, należy zwiększyć stopę współfinansowania do 80 % kosztów rzeczywistych poniesionych na odnowienie winnic wskazanych przez Hiszpanię jako dotknięte poważnymi niekorzystnymi zjawiskami meteorologicznymi z października i listopada 2024 r., tak jak ma to już miejsce w przypadku innych interwencji unijnych służących przywróceniu potencjału rolnego, w szczególności tych, o których mowa w art. 73 ust. 3 akapit pierwszy lit. d) ppkt (i) rozporządzenia (UE) 2021/2115. Biorąc pod uwagę, że w obecnej sytuacji rekompensata utraty dochodów w formie zezwolenia na współistnienie starych i młodych krzewów winorośli nie jest adekwatna, należy ponadto przewidzieć, że rekompensata dla producentów dotkniętych poważnymi niekorzystnymi zjawiskami meteorologicznymi z października i listopada 2024 r. z tytułu utraty dochodów spowodowanej realizacją interwencji może mieć wyłącznie formę rekompensaty finansowej przez maksymalny okres trzech lat.

(7)

Zgodnie z art. 11 ust. 10 rozporządzenia delegowanego (UE) 2022/126 realizowane z unijną pomocą finansową inwestycje w rzeczowe aktywa trwałe oraz wartości niematerialne i prawne w okresie trwałości nie mogą polegać na ich zastąpieniu identycznymi aktywami. Aby złagodzić trudności finansowe i operacyjne organizacji producentów i zrzeszeń organizacji producentów, które straciły inwestycje w wyniku poważnych niekorzystnych zjawisk meteorologicznych z października i listopada 2024 r., oraz aby umożliwić im ponowne inwestowanie w rzeczowe aktywa trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, w 2025 r. należy wprowadzić odstępstwo od zakazu zastępowania inwestycji identycznymi aktywami.

(8)

Ze względu na konieczność podjęcia natychmiastowych działań i pilnego przyjęcia środków łagodzących poważne negatywne skutki poważnych niekorzystnych zjawisk meteorologicznych z października i listopada 2024 r. dla organizacji producentów i zrzeszeń organizacji producentów w sektorze owoców i warzyw oraz producentów wina w Hiszpanii, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Ponieważ art. 148 ust. 3 rozporządzenia (UE) 2021/2115 stanowi, że środki mają pozostawać w mocy przez okres nieprzekraczający 12 miesięcy, niniejsze rozporządzenie powinno mieć zastosowanie przez 12 miesięcy od daty jego wejścia w życie.

(9)

Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu ds. Wspólnej Polityki Rolnej,