(1)

Zgodnie z art. 11 rozporządzenia (WE) nr 549/2004 państwa członkowskie mają obowiązek sporządzić - na szczeblu krajowym albo na szczeblu funkcjonalnych bloków przestrzeni powietrznej (FAB) - plany zawierające docelowe parametry skuteczności działania, na każdy okres odniesienia w ramach systemu skuteczności działania i opłat dla służb żeglugi powietrznej i funkcji sieciowych. Plany te mają obejmować lokalne docelowe parametry skuteczności działania, które są zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na dany okres odniesienia.

(2)

Ogólnounijne docelowe parametry skuteczności działania na czwarty okres odniesienia (2025-2029) zostały określone w decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2024/1688 (4).

(3)

Wszystkie państwa członkowskie sporządziły i przyjęły projekty planów skuteczności działania na czwarty okres odniesienia, które do dnia 1 października 2024 r. zostały przedłożone Komisji celem oceny. Po sprawdzeniu kompletności projektów planów skuteczności działania Komisja zwróciła się do państw członkowskich o przesłanie zaktualizowanych projektów planów skuteczności działania do dnia 15 listopada 2024 r.

(4)

Ocena Komisji przedstawiona w niniejszej decyzji opiera się na zaktualizowanym projekcie planu skuteczności działania na czwarty okres odniesienia przedłożonym przez Węgry („projekt planu skuteczności działania”).

(5)

Organ weryfikujący skuteczność działania, którego rolą jest wspomaganie Komisji przy wdrażaniu systemu skuteczności działania, przekazał jej sprawozdanie zawierające sugestie dotyczące oceny projektów planów skuteczności działania.

(6)

Zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 Komisja oceniła zgodność lokalnych docelowych parametrów skuteczności działania zawartych w projekcie planu skuteczności działania na podstawie kryteriów określonych w pkt 1 załącznika IV do tego rozporządzenia wykonawczego i przy uwzględnieniu uwarunkowań lokalnych, w stosownych przypadkach.

(7)

Komisja uzupełniła swoją ocenę projektu planu skuteczności działania o przegląd elementów określonych w pkt 2 załącznika IV do tego rozporządzenia wykonawczego. Jeżeli chodzi o pkt 2.1 lit. d) ppkt (vii) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że w ramach tego przeglądu nie przeprowadziła szczegółowej analizy metody zastosowanej przez Węgry do podziału kosztów między służbami trasowymi i terminalowymi w czwartym okresie odniesienia. Na obecnym etapie Komisja nie wyciągnęła zatem żadnych wniosków dotyczących zgodności tej metody alokacji kosztów z art. 15 ust. 2 lit. e) i f) rozporządzenia (WE) nr 550/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (5) oraz z art. 22 ust. 5 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

(8)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania oceniono zgodnie z pkt 1.1 załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

(9)

Docelowe parametry skuteczności działania w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa zaproponowane przez Węgry w odniesieniu do skuteczności zarządzania bezpieczeństwem, w podziale na cele zarządzania bezpieczeństwem i ze wskazaniem poziomu wdrożenia, są następujące:

(10)

Komisja stwierdziła, że docelowe parametry skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa zaproponowane przez Węgry w odniesieniu do instytucji zapewniającej służby żeglugi powietrznej, HungaroControl, są równe ogólnounijnym docelowym parametrom w zakresie bezpieczeństwa, począwszy do 2028 r. w odniesieniu do celu „zarządzanie ryzykiem w zakresie bezpieczeństwa”, natomiast w przypadku pozostałych czterech celów w zakresie zarządzania bezpieczeństwem docelowe parametry skuteczności działania są równe ogólnounijnym docelowym parametrom w zakresie bezpieczeństwa w odniesieniu do lat kalendarzowych 2025-2029.

(11)

Komisja zauważa, że w projekcie planu skuteczności działania określono środki dla HungaroControl służące osiągnięciu lokalnych docelowych parametrów w zakresie bezpieczeństwa, które odnoszą się do wdrożenia systemu zarządzania bezpieczeństwem i do cyberbezpieczeństwa.

(12)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach 9, 10 i 11 oraz biorąc pod uwagę, że ogólnounijne docelowe parametry skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa określone w decyzji wykonawczej (UE) 2024/1688 mają zostać osiągnięte do ostatniego roku czwartego okresu odniesienia, tj. do 2029 r., lokalne docelowe parametry skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy uznać za zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania.

(13)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie środowiska, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania w odniesieniu do przeciętnej horyzontalnej efektywności lotu na trasie dla faktycznej trajektorii oceniono na podstawie kryterium, o którym mowa w pkt 1.2 załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W związku z tym docelowe parametry Węgier w zakresie środowiska porównano z odpowiednimi wartościami odniesienia horyzontalnej efektywności lotu na trasie określonymi w planie usprawnienia europejskiej sieci tras („ERNIP”), sporządzonym zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/123 (6) i dostępnym w momencie przyjmowania ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na czwarty okres odniesienia, tj. w dniu 2 lipca 2024 r.

(14)

Docelowe parametry skuteczności działania w zakresie środowiska zaproponowane przez Węgry dla czwartego okresu odniesienia oraz odpowiadające im krajowe wartości odniesienia z ERNIP, wyrażone jako przeciętna horyzontalna efektywność lotu na trasie dla faktycznej trajektorii, są następujące:

(15)

Komisja zauważa, że docelowe parametry w zakresie środowiska zaproponowane przez Węgry są równe odpowiednim krajowym wartościom odniesienia dla każdego roku kalendarzowego czwartego okresu odniesienia.

(16)

Komisja zauważa, że w projekcie planu skuteczności działania Węgry przedstawiły środki służące osiągnięciu lokalnych docelowych parametrów w zakresie środowiska, które obejmują wdrożenie i dalsze poszerzenie transgranicznej przestrzeni powietrznej ze swobodą planowania tras do końca czwartego okresu odniesienia. Uwzględniając ustalenia organu weryfikującego skuteczność działania, Komisja uważa, że Węgry powinny zobowiązać się do wdrożenia wszystkich środków operacyjnych określonych w ERNIP z dnia 2 lipca 2024 r., aby pomóc w osiągnięciu docelowych parametrów skuteczności działania w zakresie środowiska na czwarty okres odniesienia.

(17)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach 14, 15 i 16 docelowe parametry w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie środowiska, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy ocenić jako zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia.

(18)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie przepustowości, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania w odniesieniu do średniego opóźnienia lotu w zarządzaniu przepływem ruchu lotniczego („opóźnienie ATFM”) na trasie oceniono na podstawie kryterium, o którym mowa w pkt 1.3 załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W związku z tym zaproponowane przez Węgry docelowe parametry w zakresie przepustowości tras porównano z odpowiednimi wartościami odniesienia określonymi w planie operacyjnym sieci, sporządzonym zgodnie z art. 9 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/123 i dostępnym w momencie przyjmowania ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na czwarty okres odniesienia, tj. w dniu 2 lipca 2024 r.

(19)

Docelowe parametry w zakresie przepustowości tras zaproponowane przez Węgry na czwarty okres odniesienia, wyrażone w minutach opóźnienia ATFM przypadającego na lot, oraz odpowiednie wartości odniesienia określone w planie operacyjnym sieci są następujące:

(20)

Komisja zauważa, że docelowe parametry w zakresie przepustowości tras zaproponowane przez Węgry są wyższe niż odpowiednie krajowe wartości odniesienia dla każdego roku kalendarzowego czwartego okresu odniesienia, z wyjątkiem roku 2029, dla którego są równe.

(21)

Węgry uzasadniają zaobserwowaną różnicę między swoimi docelowymi parametrami w zakresie przepustowości a wartościami odniesienia, o których mowa w motywie 20, powołując się na znaczny wzrost ruchu przelotowego odnotowany w wyniku rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie. W swoim projekcie planu skuteczności działania Węgry przedstawiły szczegółowe informacje przedstawiające wynikające z tego zmiany natężenia ruchu lotniczego, zagęszczenia i jego złożoności. Należy zatem uwzględnić te okoliczności przy ocenie proponowanych przez Węgry docelowych parametrów skuteczności działania w zakresie przepustowości na czwarty okres odniesienia pod względem ich zgodności z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania w zakresie przepustowości.

(22)

Uwzględniając szczegółową analizę przeprowadzoną przez organ weryfikujący skuteczność działania, Komisja stwierdza, że rozbieżność między krajowymi docelowymi parametrami a wartościami odniesienia jest należycie uzasadniona wyjątkowymi okolicznościami wynikającymi z wojny w Ukrainie, o których mowa w motywie 21. Komisja zauważa ponadto, że Węgry wprowadziły szereg środków służących osiągnięciu docelowych parametrów przepustowości, w tym znaczny wzrost liczby kontrolerów ruchu lotniczego („ATCO”) w operacjach w ośrodku kontroli obszaru, usprawnienia systemu zarządzania ruchem lotniczym oraz wydłużone godziny otwarcia sektora.

(23)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach 19-22 docelowe parametry w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie przepustowości, zawarte w projekcie planu skuteczności działania Węgier, należy ocenić jako zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia.

(24)

Zgodnie z pkt 2.1 lit. b) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 Komisja uzupełniła swoją ocenę projektu planu skuteczności działania poprzez skorygowanie docelowych parametrów skuteczności działania w zakresie przepustowości dla terminalowych służb żeglugi powietrznej określonych w odniesieniu do portów lotniczych, o których mowa w art. 1 ust. 3 i 4 tego rozporządzenia wykonawczego. Stwierdzono, że przedmiotowe docelowe parametry budzą wątpliwości.

(25)

Komisja zauważa, że proponowane docelowe parametry przepustowości terminali na czwarty okres odniesienia prowadzą do znacznego pogorszenia średniego rocznego opóźnienia ATFM przylotów w porównaniu z trzecim okresem odniesienia. W istocie proponowane docelowe parametry dla czwartego okresu odniesienia ustalono na poziomie 0,10 minuty na lot, natomiast rzeczywiste parametry odnotowane w 2024 r. wynosiły 0,00 minut na lot.

(26)

Komisja uważa zatem, że przyjmując ostateczny plan skuteczności działania zgodnie z art. 16 lit. a) rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Węgry powinny bardziej szczegółowo uzasadnić docelowe parametry w zakresie przepustowości terminali dla czwartego okresu odniesienia w świetle uwag przedstawionych w motywie 25 lub skorygować te docelowe parametry w dół.

(27)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania w odniesieniu do ustalonego kosztu jednostkowego („DUC”) trasowych służb żeglugi powietrznej oceniono na podstawie kryteriów, o których mowa w pkt 1.4 lit. a), b) i c) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W kryteriach tych uwzględniono trend DUC w czwartym okresie odniesienia, długookresowy trend DUC w trzecim i czwartym okresie odniesienia (2020-2029) oraz wartość bazową DUC na szczeblu strefy pobierania opłat na tle średniej wartości dla stref pobierania opłat, w których kontekst operacyjny i gospodarczy, w jakim działają instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej, jest podobny.

(28)

Docelowe parametry w zakresie efektywności kosztowej na trasie zaproponowane przez Węgry na czwarty okres odniesienia oraz powiązane wartości bazowe są następujące:

(29)

Jeżeli chodzi o kryterium oceny określone w pkt 1.4 lit. a) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że przedstawiony przez Węgry trend DUC na szczeblu strefy pobierania opłat wynoszący +2,2 % w czwartym okresie odniesienia jest gorszy od ogólnounijnego trendu wynoszącego -1,2 % w tym samym okresie.

(30)

Jeżeli chodzi o kryterium oceny określone w pkt 1.4 lit. b) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że dla Węgier długookresowy trend DUC na szczeblu strefy pobierania opłat w trzecim i czwartym okresie odniesienia wynoszący +0,1 % jest gorszy od długookresowego ogólnounijnego trendu wynoszącego -1,0 % w tym samym okresie.

(31)

Jeżeli chodzi o kryterium oceny określone w pkt 1.4 lit. c) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że przedłożona przez Węgry wartość bazowa DUC wynosząca 29,13 EUR w ujęciu realnym w cenach z 2022 r. („EUR2022”) jest o 28,1 % niższa niż średnia wartość bazowa właściwej grupy porównawczej określonej w art. 7 decyzji wykonawczej (UE) 2024/1688 wynosząca 40,51 EUR w ujęciu EUR2022.

(32)

Komisja zbadała ponadto, czy odchylenia odnotowane w motywach 29 i 30 można uznać za konieczne i proporcjonalne zgodnie z pkt 1.4 lit. d) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, zważywszy że zaobserwowane odchylenia od ogólnounijnego trendu DUC w czwartym okresie odniesienia i długookresowego ogólnounijnego trendu DUC wynikają wyłącznie z dodatkowych ustalonych kosztów związanych ze środkami niezbędnymi do osiągnięcia docelowych parametrów skuteczności działania w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie przepustowości lub z kosztami restrukturyzacji w rozumieniu art. 2 pkt 18 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

(33)

Jeżeli chodzi o kryterium ustanowione w pkt 1.4 lit. d) ppkt (i) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że w swoim projekcie planu skuteczności działania Węgry odnoszą się do dodatkowych ustalonych kosztów poniesionych w czwartym okresie odniesienia przez instytucję zapewniającą służby żeglugi powietrznej (Hungarocontrol) w odniesieniu do środków koniecznych do osiągnięcia lokalnych docelowych parametrów w zakresie przepustowości („środki w zakresie przepustowości”). Przedstawione środki w zakresie przepustowości obejmują następujące główne elementy:

(34)

Organ weryfikujący skuteczność działania szczegółowo przeanalizował środki w zakresie przepustowości, na które powołały się Węgry. Na podstawie swojej analizy organ weryfikujący skuteczność działania uznał, że środki w zakresie przepustowości związane ze wzrostem liczby kontrolerów ruchu lotniczego w operacjach i modernizacją systemu ATM są niezbędne i proporcjonalne do osiągnięcia docelowych parametrów w zakresie przepustowości dla Węgier. Organ weryfikujący skuteczność działania stwierdził, że te środki w zakresie przepustowości skutkują strukturalnym wzrostem przepustowości dostępnej w węgierskiej przestrzeni powietrznej w czwartym okresie odniesienia. Organ weryfikujący skuteczność działania stwierdził ponadto, że dodatkowe koszty tych środków w zakresie przepustowości są większe niż odchylenie od długookresowego ogólnounijnego trendu DUC, o którym mowa w motywie 30.

(35)

W świetle rozważań przedstawionych w motywach 33 i 34 Komisja stwierdza zatem, że Węgry spełniają kryterium określone w pkt 1.4 lit. d) ppkt (i) w odniesieniu do odchylenia od długookresowego ogólnounijnego trendu DUC, o którym mowa w motywie 30.

(36)

Węgry nie przedstawiły w projekcie planu skuteczności działania żadnych środków restrukturyzacyjnych zgodnych z kryterium określonym w pkt 1.4 lit. d) ppkt (ii) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, które uzasadniałyby pozostałe odchylenie od ogólnounijnego trendu DUC odnotowane w motywie 29.

(37)

Komisja zauważa jednak, że Węgry wykazały dobry poziom efektywności kosztowej w ujęciu względnym, biorąc pod uwagę, że wartość bazowa na 2024 r. jest znacznie niższa od średniej dla odpowiedniej grupy porównawczej, jak określono w motywie 31. Komisja zauważa ponadto, że DUC Węgier pozostaje stabilny w czasie w przypadku porównania wartości bazowej na 2019 r. z planowanym DUC na 2029 r. Uznano ponadto, że odchylenie Węgier od długookresowego ogólnounijnego trendu DUC jest uzasadnione dodatkowymi kosztami wynikającymi ze środków w zakresie przepustowości, jak stwierdzono w motywie 35. W związku z tym Komisja uważa, że ogólnie rzecz biorąc pozostałe odchylenie od ogólnounijnego trendu DUC, które odnotowano w motywie 29, nie wyklucza uznania zgodności docelowych parametrów skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej Węgier z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej.

(38)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach 28-37 docelowe parametry w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy ocenić jako zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia.

(39)

Zgodnie z pkt 2.1 lit. c) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 Komisja uzupełniła swoją ocenę projektu planu skuteczności działania poprzez skorygowanie docelowych parametrów skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej dla terminalowych służb żeglugi powietrznej określonych w odniesieniu do portów lotniczych, o których mowa w art. 1 ust. 3 i 4 tego rozporządzenia wykonawczego. Stwierdzono, że przedmiotowe docelowe parametry nie budzą wątpliwości.

(40)

W świetle powyższych ustaleń docelowe parametry skuteczności działania zawarte w projekcie planu skuteczności działania Węgier należy uznać za zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia,