(1)

Zgodnie z art. 11 rozporządzenia (WE) nr 549/2004 państwa członkowskie mają obowiązek sporządzić - na szczeblu krajowym albo na szczeblu funkcjonalnych bloków przestrzeni powietrznej (FAB) - plany zawierające docelowe parametry skuteczności działania, na każdy okres odniesienia w ramach systemu skuteczności działania i opłat dla służb żeglugi powietrznej i funkcji sieciowych. Plany te mają obejmować lokalne docelowe parametry skuteczności działania, które są zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na dany okres odniesienia.

(2)

Ogólnounijne docelowe parametry skuteczności działania na czwarty okres odniesienia (2025-2029) zostały określone w decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2024/1688 (4).

(3)

Wszystkie państwa członkowskie sporządziły i przyjęły projekty planów skuteczności działania na czwarty okres odniesienia, które do dnia 1 października 2024 r. zostały przedłożone Komisji celem oceny. Po sprawdzeniu kompletności projektów planów skuteczności działania Komisja zwróciła się do państw członkowskich o przesłanie zaktualizowanych projektów planów skuteczności działania do dnia 15 listopada 2024 r.

(4)

Ocena Komisji przedstawiona w niniejszej decyzji opiera się na zaktualizowanym projekcie planu skuteczności działania na czwarty okres odniesienia przedłożonym przez Republikę Czeską („projekt planu skuteczności działania”).

(5)

Organ weryfikujący skuteczność działania, którego rolą jest wspomaganie Komisji przy wdrażaniu systemu skuteczności działania, przekazał jej sprawozdanie zawierające sugestie dotyczące oceny projektów planów skuteczności działania.

(6)

Zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 Komisja oceniła zgodność lokalnych docelowych parametrów skuteczności działania zawartych w projekcie planu skuteczności działania na podstawie kryteriów określonych w pkt 1 załącznika IV do tego rozporządzenia wykonawczego i przy uwzględnieniu uwarunkowań lokalnych, w stosownych przypadkach.

(7)

Komisja uzupełniła swoją ocenę projektu planu skuteczności działania o przegląd elementów określonych w pkt 2 załącznika IV do tego rozporządzenia wykonawczego. Jeżeli chodzi o pkt 2.1 lit. d) ppkt (vii) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że w ramach tego przeglądu nie przeprowadziła szczegółowej analizy metody zastosowanej przez Republikę Czeską do podziału kosztów między służbami trasowymi i terminalowymi w czwartym okresie odniesienia. Na obecnym etapie Komisja nie wyciągnęła zatem żadnych wniosków dotyczących zgodności tej metody alokacji kosztów z art. 15 ust. 2 lit. e) i f) rozporządzenia (WE) nr 550/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (5) oraz z art. 22 ust. 5 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

(8)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania oceniono zgodnie z pkt 1.1 załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

(9)

Docelowe parametry skuteczności działania w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa zaproponowane przez Republikę Czeską w odniesieniu do skuteczności zarządzania bezpieczeństwem, w podziale na cele zarządzania bezpieczeństwem i ze wskazaniem poziomu wdrożenia, są następujące:

(10)

Komisja stwierdziła, że docelowe parametry skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa zaproponowane przez Republikę Czeską dla instytucji zapewniającej służby żeglugi powietrznej, ANS CR, są równe ogólnounijnym docelowym parametrom dla każdego roku kalendarzowego czwartego okresu odniesienia dla trzech celów zarządzania bezpieczeństwem, natomiast osiągnięcie celu „zapewnienie bezpieczeństwa” planuje się od 2026 r., a celu „zarządzanie ryzykiem w zakresie bezpieczeństwa” planuje się w 2029 r.

(11)

Komisja zauważa, że w projekcie planu skuteczności działania określono środki dla ANS CR służące osiągnięciu lokalnych docelowych parametrów w zakresie bezpieczeństwa, takie jak wdrożenie zmodyfikowanych procesów reagowania kryzysowego, wzmocnione monitorowanie i szkolenia w zakresie bezpieczeństwa oraz zaktualizowane ćwiczenia w ramach zapewniania bezpieczeństwa.

(12)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach (9), (10) i (11) oraz biorąc pod uwagę, że ogólnounijne docelowe parametry skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa określone w decyzji wykonawczej (UE) 2024/1688 muszą zostać osiągnięte do ostatniego roku czwartego okresu odniesienia, tj. do 2029 r., lokalne docelowe parametry skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy uznać za zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania.

(13)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie środowiska, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania w odniesieniu do przeciętnej horyzontalnej efektywności lotu na trasie dla faktycznej trajektorii oceniono na podstawie kryterium, o którym mowa w pkt 1.2 załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W związku z tym zaproponowane przez Republikę Czeską docelowe parametry w zakresie środowiska porównano z odpowiednimi wartościami odniesienia horyzontalnej efektywności lotu na trasie określonymi w planie usprawnienia europejskiej sieci tras („ERNIP”), sporządzonym zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/123 (6) i dostępnym w momencie przyjmowania ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na czwarty okres odniesienia, tj. w dniu 2 lipca 2024 r.

(14)

Docelowe parametry skuteczności działania w zakresie środowiska zaproponowane przez Republikę Czeską dla czwartego okresu odniesienia oraz odpowiadające im krajowe wartości odniesienia z ERNIP, wyrażone jako przeciętna horyzontalna efektywność lotu na trasie dla faktycznej trajektorii, są następujące:

(15)

Komisja zauważa, że docelowe parametry w zakresie środowiska zaproponowane przez Republikę Czeską są równe odpowiednim krajowym wartościom odniesienia dla każdego roku kalendarzowego czwartego okresu odniesienia.

(16)

Komisja zauważa, że w projekcie krajowego planu skuteczności działania Republika Czeska przedstawiła środki służące osiągnięciu lokalnych docelowych parametrów w zakresie środowiska, które obejmują dalsze poszerzenie operacji transgranicznych oraz wdrożenie udoskonalonej sektoryzacji przestrzeni powietrznej.

(17)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach (14), (15) i (16) docelowe parametry w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie środowiska, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy ocenić jako zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia.

(18)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie przepustowości, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania w odniesieniu do średniego opóźnienia lotu w zarządzaniu przepływem ruchu lotniczego („opóźnienie ATFM”) na trasie oceniono na podstawie kryterium, o którym mowa w pkt 1.3 załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W związku z tym zaproponowane przez Republikę Czeską docelowe parametry w zakresie przepustowości tras porównano z odpowiednimi wartościami odniesienia określonymi w planie operacyjnym sieci, sporządzonym zgodnie z art. 9 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/123 i dostępnym w momencie przyjmowania ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na czwarty okres odniesienia, tj. w dniu 2 lipca 2024 r.

(19)

Docelowe parametry w zakresie przepustowości tras zaproponowane przez Republikę Czeską na czwarty okres odniesienia, wyrażone w minutach opóźnienia ATFM przypadającego na lot, oraz odpowiednie wartości odniesienia określone w planie operacyjnym sieci są następujące:

(20)

Komisja zauważa, że docelowe parametry w zakresie przepustowości tras zaproponowane przez Republikę Czeską są równe odpowiednim krajowym wartościom odniesienia dla każdego roku kalendarzowego czwartego okresu odniesienia.

(21)

Komisja zauważa, że w projekcie planu skuteczności działania Republika Czeska przedstawiła środki służące osiągnięciu docelowych parametrów w zakresie przepustowości tras. Środki te obejmują rekrutację i szkolenia kontrolerów ruchu lotniczego, optymalizację czasu otwarcia sektora, wdrożenie usprawnionej sektoryzacji przestrzeni powietrznej oraz dalszy rozwój systemu zarządzania ruchem lotniczym.

(22)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach (19), (20) i (21) docelowe parametry w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie przepustowości, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy ocenić jako zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia.

(23)

Zgodnie z pkt 2.1 lit. b) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 Komisja uzupełniła swoją ocenę projektu planu skuteczności działania poprzez skorygowanie docelowych parametrów skuteczności działania w zakresie przepustowości dla terminalowych służb żeglugi powietrznej określonych w odniesieniu do portów lotniczych, o których mowa w art. 1 ust. 3 i 4 tego rozporządzenia wykonawczego. Stwierdzono, że przedmiotowe docelowe parametry budzą wątpliwości.

(24)

Komisja zauważa, że proponowane docelowe parametry w zakresie przepustowości terminali na czwarty okres odniesienia prowadzą do znacznego pogorszenia średniego rocznego opóźnienia ATFM przylotów w porównaniu z trzecim okresem odniesienia. W istocie proponowane docelowe parametry na czwarty okres odniesienia zostały ustalone na poziomie 0,40 minuty na lot, natomiast rzeczywiste parametry odnotowane w trzecim okresie odniesienia wynosiły od 0,01 do 0,15 minuty na lot.

(25)

Komisja uważa zatem, że przyjmując ostateczny plan skuteczności działania zgodnie z art. 16 lit. a) rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Republika Czeska powinna bardziej szczegółowo uzasadnić docelowe parametry w zakresie przepustowości terminali dla czwartego okresu odniesienia w świetle uwag przedstawionych w motywie (24) lub skorygować te docelowe parametry w dół.

(26)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania w odniesieniu do ustalonego kosztu jednostkowego („DUC”) trasowych służb żeglugi powietrznej oceniono na podstawie kryteriów, o których mowa w pkt 1.4 lit. a), b) i c) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W kryteriach tych uwzględniono trend DUC w czwartym okresie odniesienia, długookresowy trend DUC w trzecim i czwartym okresie odniesienia (2020-2029) oraz wartość bazową DUC na szczeblu strefy pobierania opłat na tle średniej wartości dla stref pobierania opłat, w których kontekst operacyjny i gospodarczy, w jakim działają instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej, jest podobny.

(27)

Docelowe parametry w zakresie efektywności kosztowej na trasie zaproponowane przez Republikę Czeską na czwarty okres odniesienia oraz powiązane wartości bazowe są następujące:

(28)

Jeżeli chodzi o kryterium oceny określone w pkt 1.4 lit. a) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że przedstawiony przez Republikę Czeską trend DUC na szczeblu strefy pobierania opłat wynoszący -1,3 % w czwartym okresie odniesienia jest lepszy od ogólnounijnego trendu wynoszącego -1,2 % w tym samym okresie.

(29)

Jeżeli chodzi o kryterium oceny określone w pkt 1.4 lit. b) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że dla Republiki Czeskiej długookresowy trend DUC na szczeblu strefy pobierania opłat w trzecim i czwartym okresie odniesienia wynoszący +0,2 % jest gorszy od długookresowego ogólnounijnego trendu wynoszącego -1,0 % w tym samym okresie.

(30)

Komisja zauważa jednak, że w wyniku rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie Republika Czeska straciła znaczną część przelotów, które tradycyjnie obsługiwała. To zmniejszenie ruchu utrzyma się w czwartym okresie odniesienia, co będzie miało znaczący wpływ na efektywność kosztową instytucji zapewniającej służby żeglugi powietrznej, a w szczególności ma negatywny wpływ na długookresowy trend DUC w Republice Czeskiej.

(31)

Do celów kryterium oceny, o którym mowa w motywie (29), należy zatem przeanalizować, czy wynik Republiki Czeskiej odpowiadałby ogólnounijnemu trendowi DUC w przypadku braku okoliczności, o których mowa w motywie (30).

(32)

W tym celu Komisja ponownie obliczyła długookresowy trend DUC w świetle szacowanej strukturalnej utraty ruchu w Republice Czeskiej w wyniku wojny w Ukrainie, mierzonej w trasowych jednostkach usługowych. Wynikiem tego przeliczenia jest skorygowany długookresowy trend DUC dla Republiki Czeskiej wynoszący -2,3 %, co jest wynikiem lepszym w stosunku do długookresowego ogólnounijnego trendu DUC wynoszącego -1,0 %. W związku z tym stwierdza się, że Republika Czeska spełnia kryterium oceny, o którym mowa w motywie (29), po uwzględnieniu skutków znacznego zmniejszenia ruchu wynikającego z wojny w Ukrainie.

(33)

Jeżeli chodzi o kryterium oceny określone w pkt 1.4 lit. c) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że przedłożona przez władze Republiki Czeskiej wartość bazowa DUC wynosząca 58,10 EUR w ujęciu realnym w cenach z 2022 r. („EUR2022”) jest o 13,6 % wyższa niż średnia wartość bazowa właściwej grupy porównawczej określonej w art. 7 decyzji wykonawczej (UE) 2024/1688 wynosząca 51,14 EUR w ujęciu EUR2022.

(34)

Wykluczając negatywny wpływ zmian ruchu wynikających z rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie, wyraźnie widać, że wynik Republiki Czeskiej odpowiada zarówno ogólnounijnemu trendowi DUC, jak i ogólnounijnemu długookresowemu trendowi DUC. W związku z tym Komisja uważa, że odchylenie od średniego bazowego DUC na 2024 r., o którym mowa w motywie (33), nie wyklucza uznania zgodności docelowych parametrów skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej Republiki Czeskiej z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej.

(35)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach (27)-(34) docelowe parametry w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy ocenić jako zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia.

(36)

Zgodnie z pkt 2.1 lit. c) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 Komisja uzupełniła swoją ocenę projektu planu skuteczności działania poprzez skorygowanie docelowych parametrów skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej dla terminalowych służb żeglugi powietrznej określonych w odniesieniu do portów lotniczych, o których mowa w art. 1 ust. 3 i 4 tego rozporządzenia wykonawczego. Stwierdzono, że przedmiotowe docelowe parametry nie budzą wątpliwości.

(37)

Zgodnie z pkt 2.1 lit. f) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 Komisja uzupełniła swoją ocenę projektu planu skuteczności działania poprzez skorygowanie systemów zachęt wspierających osiąganie docelowych parametrów w zakresie przepustowości („systemy zachęt dotyczące przepustowości”), o których mowa w art. 11 wspomnianego rozporządzenia wykonawczego. Stwierdzono, że systemy zachęt dotyczące przepustowości na czwarty okres odniesienia ustanowione przez Republikę Czeską dla służb trasowych i terminalowych w czwartym okresie odniesienia budzą wątpliwości.

(38)

Komisja zauważa, że zarówno w systemie zachęt dotyczącym przepustowości tras, jak i w systemie zachęt dotyczącym przepustowości terminali, które ujęto w projekcie planu skuteczności działania, uwzględniono maksymalną kwotę strat finansowych wynoszącą 0,75 % ustalonych kosztów. Uwzględniając ekspertyzę przedstawioną przez organ weryfikujący skuteczność działania, Komisja stoi na stanowisku, że maksymalne straty finansowe w odniesieniu do systemów zachęt dotyczących przepustowości określone przez Republikę Czeską nie są zgodne z art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, który wymaga, aby takie systemy zachęt miały „istotny wpływ na przychód obarczony ryzykiem”.

(39)

Republika Czeska powinna zatem dokonać korekty swoich systemów zachęt dotyczących przepustowości w związku z przyjęciem ostatecznego planu skuteczności działania zgodnie z art. 16 lit. a) rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, aby maksymalne straty finansowe wynikające z tych systemów zachęt zostały ustalone na poziomie mającym istotny wpływ na przychód obarczony ryzykiem, zgodnie z wymogiem określonym w art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. Zdaniem Komisji korekta ta powinna prowadzić do maksymalnych strat finansowych nie mniejszych niż 1 % ustalonych kosztów rocznych.

(40)

W świetle powyższych ustaleń docelowe parametry skuteczności działania zawarte w projekcie planu skuteczności działania Republiki Czeskiej należy uznać za zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia,