(1)

Zgodnie z art. 11 rozporządzenia (WE) nr 549/2004 państwa członkowskie mają obowiązek sporządzić - na szczeblu krajowym albo na szczeblu funkcjonalnych bloków przestrzeni powietrznej (FAB) - plany zawierające docelowe parametry skuteczności działania, na każdy okres odniesienia w ramach systemu skuteczności działania i opłat dla służb żeglugi powietrznej i funkcji sieciowych. Plany te mają obejmować lokalne docelowe parametry skuteczności działania, które są zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na dany okres odniesienia.

(2)

Ogólnounijne docelowe parametry skuteczności działania na czwarty okres odniesienia (2025-2029) zostały określone w decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2024/1688 (4).

(3)

Wszystkie państwa członkowskie sporządziły i przyjęły projekty planów skuteczności działania na czwarty okres odniesienia, które do dnia 1 października 2024 r. zostały przedłożone Komisji celem oceny. Po sprawdzeniu kompletności projektów planów skuteczności działania Komisja zwróciła się do państw członkowskich o przesłanie zaktualizowanych projektów planów skuteczności działania do dnia 15 listopada 2024 r.

(4)

Ocena Komisji przedstawiona w niniejszej decyzji opiera się na zaktualizowanym projekcie planu skuteczności działania na czwarty okres odniesienia przedłożonym przez Litwę („projekt planu skuteczności działania”).

(5)

Organ weryfikujący skuteczność działania, którego rolą jest wspomaganie Komisji przy wdrażaniu systemu skuteczności działania, przekazał jej sprawozdanie zawierające sugestie dotyczące oceny projektów planów skuteczności działania.

(6)

Zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 Komisja oceniła zgodność lokalnych docelowych parametrów skuteczności działania zawartych w projekcie planu skuteczności działania na podstawie kryteriów określonych w pkt 1 załącznika IV do tego rozporządzenia wykonawczego i przy uwzględnieniu uwarunkowań lokalnych, w stosownych przypadkach.

(7)

Komisja uzupełniła swoją ocenę projektu planu skuteczności działania o przegląd elementów określonych w pkt 2 załącznika IV do tego rozporządzenia wykonawczego. Jeżeli chodzi o pkt 2.1 lit. d) ppkt (vii) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że w ramach tego przeglądu nie przeprowadziła szczegółowej analizy metody zastosowanej przez Litwę do podziału kosztów między służbami trasowymi i terminalowymi w czwartym okresie odniesienia. Na obecnym etapie Komisja nie wyciągnęła zatem żadnych wniosków dotyczących zgodności tej metody alokacji kosztów z art. 15 ust. 2 lit. e) i f) rozporządzenia (WE) nr 550/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (5) oraz z art. 22 ust. 5 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

(8)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania oceniono zgodnie z pkt 1.1 załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

(9)

Docelowe parametry skuteczności działania w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa zaproponowane przez Litwę w odniesieniu do skuteczności zarządzania bezpieczeństwem, w podziale na cele zarządzania bezpieczeństwem i ze wskazaniem poziomu wdrożenia, są następujące:

(10)

Komisja stwierdziła, że docelowe parametry skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa zaproponowane przez Litwę dla instytucji zapewniającej służby żeglugi powietrznej, Oro Navigacija, są równe ogólnounijnym docelowym parametrom w zakresie bezpieczeństwa na każdy rok kalendarzowy czwartego okresu odniesienia, z wyjątkiem celu „zarządzanie ryzykiem w zakresie bezpieczeństwa”, w przypadku którego osiągnięcie ogólnounijnego docelowego parametru zaplanowano na 2029 r.

(11)

Komisja zauważa, że w projekcie planu skuteczności działania określono środki dla Oro Navigacija służące osiągnięciu lokalnych docelowych parametrów w zakresie bezpieczeństwa, takie jak działania szkoleniowe dla ekspertów ds. bezpieczeństwa, wzmocnione zarządzanie ryzykiem związanym z czynnikiem ludzkim, propagowanie kultury bezpieczeństwa oraz lepszy obieg informacji dotyczących bezpieczeństwa w ramach organizacji.

(12)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach (9), (10) i (11) oraz biorąc pod uwagę, że ogólnounijne docelowe parametry skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa określone w decyzji wykonawczej (UE) 2024/1688 mają zostać osiągnięte do ostatniego roku czwartego okresu odniesienia, tj. do 2029 r., lokalne docelowe parametry skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy uznać za zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania.

(13)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie środowiska, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania w odniesieniu do przeciętnej horyzontalnej efektywności lotu na trasie dla faktycznej trajektorii oceniono na podstawie kryterium, o którym mowa w pkt 1.2 załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W związku z tym zaproponowane przez Litwę docelowe parametry w zakresie środowiska porównano z odpowiednimi wartościami odniesienia horyzontalnej efektywności lotu na trasie określonymi w planie usprawnienia europejskiej sieci tras („ERNIP”), sporządzonym zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/123 (6) i dostępnym w momencie przyjmowania ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na czwarty okres odniesienia, tj. w dniu 2 lipca 2024 r.

(14)

Docelowe parametry skuteczności działania w zakresie środowiska zaproponowane przez Litwę dla czwartego okresu odniesienia oraz odpowiadające im krajowe wartości odniesienia z ERNIP, wyrażone jako przeciętna horyzontalna efektywność lotu na trasie dla faktycznej trajektorii, są następujące:

(15)

Komisja zauważa, że docelowe parametry w zakresie środowiska zaproponowane przez Litwę są równe odpowiednim krajowym wartościom odniesienia dla każdego roku kalendarzowego czwartego okresu odniesienia.

(16)

Komisja zauważa, że w projekcie krajowego planu skuteczności działania Litwa przedstawiła środki służące osiągnięciu lokalnych docelowych parametrów w zakresie środowiska, które obejmują wdrożenie ulepszonej transgranicznej przestrzeni powietrznej ze swobodą planowania tras, modernizację systemu zarządzania ruchem lotniczym, wdrożenie narzędzi wspierających elastyczne wykorzystanie przestrzeni powietrznej oraz przegląd projektowania przestrzeni powietrznej zmierzający do optymalizacji trajektorii lotów.

(17)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach (14), (15) i (16) docelowe parametry w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie środowiska, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy ocenić jako zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia.

(18)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie przepustowości, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania w odniesieniu do średniego opóźnienia lotu w zarządzaniu przepływem ruchu lotniczego („opóźnienie ATFM”) na trasie oceniono na podstawie kryterium, o którym mowa w pkt 1.3 załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W związku z tym zaproponowane przez Litwę docelowe parametry w zakresie przepustowości porównano z odpowiednimi wartościami odniesienia określonymi w planie operacyjnym sieci, sporządzonym zgodnie z art. 9 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/123 i dostępnym w momencie przyjmowania ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na czwarty okres odniesienia, tj. w dniu 2 lipca 2024 r.

(19)

Docelowe parametry w zakresie przepustowości tras zaproponowane przez Litwę dla czwartego okresu odniesienia, wyrażone w minutach opóźnienia ATFM przypadającego na lot, oraz odpowiednie wartości odniesienia określone w planie operacyjnym sieci są następujące:

(20)

Komisja zauważa, że docelowe parametry w zakresie przepustowości zaproponowane przez Litwę są równe odpowiednim krajowym wartościom odniesienia lub niższe od tych wartości dla każdego roku kalendarzowego czwartego okresu odniesienia.

(21)

Komisja zauważa, że w projekcie planu skuteczności działania Litwa przedstawiła środki służące osiągnięciu lokalnych docelowych parametrów w zakresie przepustowości tras, obejmujące modernizację systemu zarządzania ruchem lotniczym, wzmocnioną koordynację między organami służb ruchu lotniczego, mechanizmy awaryjne na szczeblu regionalnym w ramach Bałtyckiego Funkcjonalnego Bloku Przestrzeni Powietrznej oraz umiarkowany wzrost liczby kontrolerów ruchu lotniczego w operacjach.

(22)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach (19), (20) i (21) docelowe parametry w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie przepustowości, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy ocenić jako zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia.

(23)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania w odniesieniu do ustalonego kosztu jednostkowego („DUC”) trasowych służb żeglugi powietrznej oceniono na podstawie kryteriów, o których mowa w pkt 1.4 lit. a), b) i c) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W kryteriach tych uwzględniono trend DUC w czwartym okresie odniesienia, długookresowy trend DUC w trzecim i czwartym okresie odniesienia (2020-2029) oraz wartość bazową DUC na szczeblu strefy pobierania opłat na tle średniej wartości dla stref pobierania opłat, w których kontekst operacyjny i gospodarczy, w jakim działają instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej, jest podobny.

(24)

Docelowe parametry w zakresie efektywności kosztowej na trasie zaproponowane przez Litwę na czwarty okres odniesienia oraz powiązane wartości bazowe są następujące:

(25)

Jeżeli chodzi o kryterium oceny określone w pkt 1.4 lit. a) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że przedstawiony przez Litwę trend DUC na szczeblu strefy pobierania opłat wynoszący -1,2 % w czwartym okresie odniesienia jest zgodny z ogólnounijnym trendem wynoszącym -1,2 % w tym samym okresie.

(26)

Jeżeli chodzi o kryterium oceny określone w pkt 1.4 lit. b) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że przedstawiony przez Litwę długookresowy trend DUC w trzecim i czwartym okresie odniesienia na szczeblu strefy pobierania opłat wynoszący +1,2 % jest gorszy od długookresowego ogólnounijnego trendu wynoszącego -1,0 % w tym samym okresie.

(27)

Komisja zauważa jednak, że w wyniku rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie Litwa straciła znaczną część przelotów, które tradycyjnie obsługiwała. To zmniejszenie ruchu utrzyma się w czwartym okresie odniesienia, co będzie miało znaczący wpływ na efektywność kosztową instytucji zapewniającej służby żeglugi powietrznej, a w szczególności ma negatywny wpływ na długookresowy trend DUC na Litwie.

(28)

Do celów kryterium oceny, o którym mowa w motywie (26), należy zatem przeanalizować, czy wynik Litwy odpowiadałby ogólnounijnemu trendowi DUC w przypadku braku okoliczności, o których mowa w motywie (27).

(29)

W tym celu Komisja ponownie obliczyła długookresowy trend DUC w świetle szacowanej strukturalnej utraty ruchu na Litwie w wyniku wojny w Ukrainie, mierzonej w trasowych jednostkach usługowych. Wynikiem tego przeliczenia jest skorygowany długookresowy trend DUC dla Litwy wynoszący -4,8 %, co jest wynikiem lepszym w stosunku do długookresowego ogólnounijnego trendu DUC wynoszącego -1,0 %. W związku z tym stwierdza się, że Litwa spełnia kryterium oceny, o którym mowa w motywie (26), po uwzględnieniu skutków znacznego zmniejszenia ruchu wynikającego z wojny w Ukrainie.

(30)

Jeżeli chodzi o kryterium oceny określone w pkt 1.4 lit. c) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że przedłożona przez Litwę wartość bazowa DUC wynosząca 54,97 EUR w ujęciu realnym w cenach z 2022 r. („EUR2022”) jest o 5,9 % wyższa niż średnia wartość bazowa właściwej grupy porównawczej określonej w art. 7 decyzji wykonawczej (UE) 2024/1688 wynosząca 51,93 EUR w ujęciu EUR2022.

(31)

Wykluczając negatywny wpływ zmian ruchu wynikających z rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie, wyraźnie widać, że wynik Litwy odpowiada zarówno ogólnounijnemu trendowi DUC, jak i ogólnounijnemu długookresowemu trendowi DUC. W związku z tym Komisja uważa, że ograniczone odchylenie od średniego bazowego DUC na 2024 r. grupy porównawczej, o którym mowa w motywie (30), nie wyklucza uznania zgodności docelowych parametrów skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej Litwy z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej.

(32)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach (24)-(31) docelowe parametry w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy ocenić jako zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia.

(33)

W świetle powyższych ustaleń docelowe parametry skuteczności działania zawarte w projekcie planu skuteczności działania Litwy należy uznać za zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia,