(1)

Zgodnie z art. 11 rozporządzenia (WE) nr 549/2004 państwa członkowskie mają obowiązek sporządzić - na szczeblu krajowym albo na szczeblu funkcjonalnych bloków przestrzeni powietrznej (FAB) - plany zawierające docelowe parametry skuteczności działania, na każdy okres odniesienia w ramach systemu skuteczności działania i opłat dla służb żeglugi powietrznej i funkcji sieciowych. Plany te mają obejmować lokalne docelowe parametry skuteczności działania, które są zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na dany okres odniesienia.

(2)

Ogólnounijne docelowe parametry skuteczności działania na czwarty okres odniesienia (2025-2029) zostały określone w decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2024/1688 (4).

(3)

Wszystkie państwa członkowskie sporządziły i przyjęły projekty planów skuteczności działania na czwarty okres odniesienia, które do dnia 1 października 2024 r. zostały przedłożone Komisji celem oceny. Po sprawdzeniu kompletności projektów planów skuteczności działania Komisja zwróciła się do państw członkowskich o przesłanie zaktualizowanych projektów planów skuteczności działania do dnia 15 listopada 2024 r.

(4)

Ocena Komisji przedstawiona w niniejszej decyzji opiera się na zaktualizowanym projekcie planu skuteczności działania na czwarty okres odniesienia przedłożonym przez Cypr („projekt planu skuteczności działania”).

(5)

Organ weryfikujący skuteczność działania, którego rolą jest wspomaganie Komisji przy wdrażaniu systemu skuteczności działania, przekazał jej sprawozdanie zawierające sugestie dotyczące oceny projektów planów skuteczności działania.

(6)

Zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317 Komisja oceniła zgodność lokalnych docelowych parametrów skuteczności działania zawartych w projekcie planu skuteczności działania na podstawie kryteriów określonych w pkt 1 załącznika IV do tego rozporządzenia wykonawczego i przy uwzględnieniu uwarunkowań lokalnych, w stosownych przypadkach.

(7)

Komisja uzupełniła swoją ocenę projektu planu skuteczności działania o przegląd elementów określonych w pkt 2 załącznika IV do tego rozporządzenia wykonawczego. Jeżeli chodzi o pkt 2.1 lit. d) ppkt (vii) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że w ramach tego przeglądu nie przeprowadziła szczegółowej analizy metody zastosowanej przez Cypr do podziału kosztów między służbami trasowymi i terminalowymi w czwartym okresie odniesienia. Na obecnym etapie Komisja nie wyciągnęła zatem żadnych wniosków dotyczących zgodności tej metody alokacji kosztów z art. 15 ust. 2 lit. e) i f) rozporządzenia (WE) nr 550/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (5) oraz z art. 22 ust. 5 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

(8)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania oceniono zgodnie z pkt 1.1 załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317.

(9)

Docelowe parametry skuteczności działania w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa zaproponowane przez Cypr w odniesieniu do skuteczności zarządzania bezpieczeństwem, w podziale na cele zarządzania bezpieczeństwem i ze wskazaniem poziomu wdrożenia, są następujące:

(10)

Komisja stwierdziła, że docelowe parametry skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa zaproponowane przez Cypr dla instytucji zapewniającej służby żeglugi powietrznej, DCAC, są równe ogólnounijnym docelowym parametrom w zakresie bezpieczeństwa na każdy rok kalendarzowy od 2027 r. w obszarach „zapewnienie bezpieczeństwa”, „propagowanie bezpieczeństwa” i „kultura bezpieczeństwa”. Ponadto planuje się, że ogólnounijny poziom docelowy zostanie osiągnięty od 2028 r. w odniesieniu do obszarów „polityka i cele w zakresie bezpieczeństwa” oraz „zarządzanie ryzykiem w zakresie bezpieczeństwa”.

(11)

Komisja zauważa, że w projekcie planu skuteczności działania określono środki dla DCAC służące osiągnięciu lokalnych docelowych parametrów w zakresie bezpieczeństwa, takie jak skuteczne wdrożenie i dalszy rozwój systemu zarządzania bezpieczeństwem, dalsze szkolenia nowo zatrudnionych urzędników ds. bezpieczeństwa żeglugi powietrznej oraz zarządzanie ryzykiem związanym z czynnikiem ludzkim.

(12)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach 9, 10 i 11 oraz biorąc pod uwagę, że ogólnounijne docelowe parametry skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa określone w decyzji wykonawczej (UE) 2024/1688 mają zostać osiągnięte do ostatniego roku czwartego okresu odniesienia, tj. do 2029 r., lokalne docelowe parametry skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy uznać za zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania.

(13)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie środowiska, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania w odniesieniu do przeciętnej horyzontalnej efektywności lotu na trasie dla faktycznej trajektorii oceniono na podstawie kryterium, o którym mowa w pkt 1.2 załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W związku z tym zaproponowane przez Cypr docelowe parametry w zakresie środowiska porównano z odpowiednimi wartościami odniesienia horyzontalnej efektywności lotu na trasie określonymi w planie usprawnienia europejskiej sieci tras („ERNIP”), sporządzonym zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/123 (6) i dostępnym w momencie przyjmowania ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na czwarty okres odniesienia, tj. w dniu 2 lipca 2024 r.

(14)

Docelowe parametry skuteczności działania w zakresie środowiska zaproponowane przez Cypr dla czwartego okresu odniesienia oraz odpowiadające im krajowe wartości odniesienia z ERNIP, wyrażone jako przeciętna horyzontalna efektywność lotu na trasie dla faktycznej trajektorii, są następujące:

(15)

Komisja zauważa, że docelowe parametry w zakresie środowiska zaproponowane przez Cypr są równe odpowiednim krajowym wartościom odniesienia dla każdego roku kalendarzowego czwartego okresu odniesienia.

(16)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach 14 i 15 docelowe parametry w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie środowiska, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy uznać za zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia.

(17)

W odniesieniu do ustaleń organu weryfikującego skuteczność działania Komisja ma jednak wątpliwości, czy środki przedstawione przez Cypr w projekcie planu skuteczności działania dotyczące osiągnięcia docelowych parametrów skuteczności działania w zakresie środowiska są wystarczające, aby umożliwić efektywną realizację tych docelowych parametrów. W szczególności należy zauważyć, że w projekcie planu skuteczności działania Cypr nie zobowiązał się jednoznacznie do wdrożenia środków operacyjnych określonych w ERNIP.

(18)

Komisja uważa zatem, że przyjmując ostateczny plan skuteczności działania zgodnie z art. 16 lit. a) rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Cypr powinien wzmocnić środki zmierzające do osiągnięcia docelowych parametrów w zakresie środowiska dla czwartego okresu odniesienia przedstawionych w projekcie planu skuteczności działania poprzez zobowiązanie się do realizacji wszystkich środków operacyjnych określonych w ERNIP i przyspieszenie wdrożenia transgranicznej przestrzeni powietrznej ze swobodą planowania.

(19)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie przepustowości, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania w odniesieniu do średniego opóźnienia lotu w zarządzaniu przepływem ruchu lotniczego („opóźnienie ATFM”) na trasie oceniono na podstawie kryterium, o którym mowa w pkt 1.3 załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W związku z tym zaproponowane przez Cypr docelowe parametry w zakresie przepustowości porównano z odpowiednimi wartościami odniesienia określonymi w planie operacyjnym sieci, sporządzonym zgodnie z art. 9 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/123 i dostępnym w momencie przyjmowania ogólnounijnych docelowych parametrów skuteczności działania na czwarty okres odniesienia, tj. w dniu 2 lipca 2024 r.

(20)

Docelowe parametry w zakresie przepustowości tras zaproponowane przez Cypr dla czwartego okresu odniesienia, wyrażone w minutach opóźnienia ATFM przypadającego na lot, oraz odpowiednie wartości odniesienia określone w planie operacyjnym sieci są następujące:

(21)

Komisja zauważa, że docelowe parametry w zakresie przepustowości zaproponowane przez Cypr są równe odpowiednim krajowym wartościom odniesienia dla każdego roku kalendarzowego czwartego okresu odniesienia.

(22)

Komisja zauważa, że w projekcie planu skuteczności działania Cypr przedstawił środki służące osiągnięciu docelowych parametrów w zakresie przepustowości tras. Środki te obejmują rekrutację dodatkowych kontrolerów ruchu lotniczego, bardziej efektywny system planowania grafików pracy, inwestycje w infrastrukturę zarządzania ruchem lotniczym, lepsze zarządzanie przepływem ruchu lotniczego i przepustowością oraz obsługę dodatkowego sektora przez ośrodek kontroli obszaru w okresach szczytowego zapotrzebowania na ruch.

(23)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach 20-22 docelowe parametry w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie przepustowości, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy ocenić jako zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia.

(24)

Jeżeli chodzi o kluczowy obszar skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej, zgodność docelowych parametrów zawartych w projekcie planu skuteczności działania w odniesieniu do ustalonego kosztu jednostkowego („DUC”) trasowych służb żeglugi powietrznej oceniono na podstawie kryteriów, o których mowa w pkt 1.4 lit. a), b) i c) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317. W kryteriach tych uwzględniono trend DUC w czwartym okresie odniesienia, długookresowy trend DUC w trzecim i czwartym okresie odniesienia (2020-2029) oraz wartość bazową DUC na szczeblu strefy pobierania opłat na tle średniej wartości dla stref pobierania opłat, w których kontekst operacyjny i gospodarczy, w jakim działają instytucje zapewniające służby żeglugi powietrznej, jest podobny.

(25)

Docelowe parametry w zakresie efektywności kosztowej na trasie zaproponowane przez Cypr na czwarty okres odniesienia oraz powiązane wartości bazowe są następujące:

(26)

Jeżeli chodzi o kryterium oceny określone w pkt 1.4 lit. a) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że przedstawiony przez Cypr trend DUC na szczeblu strefy pobierania opłat wynoszący -1,2 % w czwartym okresie odniesienia jest zgodny z ogólnounijnym trendem wynoszącym -1,2 % w tym samym okresie.

(27)

Jeżeli chodzi o kryterium oceny określone w pkt 1.4 lit. b) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że dla Cypru długookresowy trend DUC na szczeblu strefy pobierania opłat w trzecim i czwartym okresie odniesienia wynoszący +2,4 % jest gorszy od długookresowego ogólnounijnego trendu wynoszącego -1,0 % w tym samym okresie.

(28)

Komisja zauważa jednak, że w następstwie sytuacji geopolitycznej na Bliskim Wschodzie Cypr stracił znaczną część przelotów, które tradycyjnie obsługiwał. To zmniejszenie ruchu utrzyma się w czwartym okresie odniesienia, co będzie miało znaczący wpływ na efektywność kosztową instytucji zapewniającej służby żeglugi powietrznej, a w szczególności ma negatywny wpływ na długookresowy trend DUC w Cyprze.

(29)

Do celów kryterium oceny, o którym mowa w motywie 27, należy zatem przeanalizować, czy wynik Cypru odpowiadałby ogólnounijnemu długookresowemu trendowi DUC w przypadku braku okoliczności, o których mowa w motywie 28.

(30)

W tym celu Komisja ponownie obliczyła długookresowy trend DUC w świetle szacowanej strukturalnej utraty ruchu w Cyprze w następstwie sytuacji geopolitycznej na Bliskim Wschodzie, mierzonej w trasowych jednostkach usługowych. Wynikiem tego przeliczenia jest skorygowany długookresowy trend DUC dla Cypru wynoszący -1,6 %, co jest wynikiem lepszym w stosunku do długookresowego ogólnounijnego trendu DUC wynoszącego -1,0 %. W związku z tym stwierdza się, że Cypr spełnia kryterium oceny, o którym mowa w motywie 27, po uwzględnieniu skutków znacznego zmniejszenia ruchu wynikającego z czynników geopolitycznych.

(31)

Jeżeli chodzi o kryterium oceny określone w pkt 1.4 lit. c) załącznika IV do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/317, Komisja zauważa, że przedłożona przez Cypr wartość bazowa DUC wynosząca 31,16 EUR w ujęciu realnym w cenach z 2022 r. („EUR2022”) jest o 14,8 % wyższa niż średnia wartość bazowa właściwej grupy porównawczej określonej w art. 7 decyzji wykonawczej (UE) 2024/1688 wynosząca 27,14 EUR w ujęciu EUR2022.

(32)

Wykluczając negatywny wpływ zmian ruchu wynikających z sytuacji geopolitycznej na Bliskim Wschodzie, wyraźnie widać, że wynik Cypru odpowiada zarówno ogólnounijnemu trendowi DUC, jak i ogólnounijnemu długookresowemu trendowi DUC. W związku z tym Komisja uważa, że odchylenie od średniego bazowego DUC na 2024 r., o którym mowa w motywie 31, nie wyklucza uznania zgodności docelowych parametrów skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej Cypru z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej.

(33)

Na podstawie ustaleń przedstawionych w motywach 25-32 docelowe parametry w kluczowym obszarze skuteczności działania w zakresie efektywności kosztowej, zawarte w projekcie planu skuteczności działania, należy ocenić jako zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia.

(34)

W świetle powyższych ustaleń docelowe parametry skuteczności działania zawarte w projekcie planu skuteczności działania Cypru należy uznać za zgodne z ogólnounijnymi docelowymi parametrami skuteczności działania na czwarty okres odniesienia. Jak jednak określono w motywie 18, Cypr powinien wzmocnić w swoim ostatecznym planie skuteczności działania środki służące osiągnięciu docelowych parametrów w zakresie środowiska na czwarty okres odniesienia, m.in. poprzez zobowiązanie się do stosowania wszystkich środków operacyjnych określonych w ERNIP oraz przyspieszenie wdrożenia transgranicznej przestrzeni powietrznej ze swobodą planowania tras,