DECYZJA RADY (Euratom) 2025/1134
z dnia 22 maja 2025 r.
w sprawie przyjęcia dodatkowego programu badawczego na lata 2024-2027 dotyczącego reaktora wysokostrumieniowego w Petten, realizowanego przez Wspólne Centrum Badawcze na rzecz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej
RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, w szczególności jego art. 7,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po konsultacji z Komitetem Naukowo-Technicznym,
a także mając na uwadze, co następuje:
| (1) | Reaktor wysokostrumieniowy w Petten (zwany dalej „reaktorem wysokostrumieniowym”) jest ważnym zasobem, dzięki któremu Wspólnota może przeprowadzać badania w dziedzinie energii jądrowej poświęcone materiałoznawstwu i testowaniu materiałów, medycynie nuklearnej i bezpieczeństwu reaktorów jądrowych. |
| (2) | Eksploatacja reaktora wysokostrumieniowego była wspierana w ramach szeregu dodatkowych programów badawczych. Ostatni dodatkowy program badawczy ustanowiony decyzją Rady (Euratom) 2020/960 (1) na okres czterech lat wygasł w dniu 31 grudnia 2023 r. |
| (3) | Z uwagi na to, że reaktor wysokostrumieniowy jest stale potrzebny, gdyż stanowi niezastąpioną infrastrukturę dla badań wspólnotowych w dziedzinach zwiększania bezpieczeństwa reaktorów jądrowych, zdrowia (w tym rozwoju izotopów medycznych do celów badań medycznych), syntezy jądrowej, badań podstawowych i szkoleń oraz gospodarki odpadami (łącznie z możliwością badania bezpieczeństwa paliw jądrowych dla systemów reaktorów o istotnym znaczeniu dla Europy), reaktor wysokostrumieniowy powinien być w dalszym ciągu wspierany do końca roku 2027 w ramach dodatkowego programu badawczego. |
| (4) | Z uwagi na szczególne zainteresowanie kwestią możliwości reaktora wysokostrumieniowego w zakresie napromieniowania, Nuclear Research and consultancy Group V.O.F (NRG) i Commissariat à l'énergie atomique et aux énergies alternatives (CEA), jako podmioty wdrażające w przypadku odpowiednio Niderlandów i Francji, uzgodniły sfinansowanie całego dodatkowego programu badawczego dotyczącego reaktora wysokostrumieniowego na lata 2024-2027 poprzez wkłady do budżetu ogólnego Unii w formie zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel. |
| (5) | Wkłady te mają służyć sfinansowaniu eksploatacji reaktora wysokostrumieniowego w celu wsparcia programu badawczego, jak również jego regularnej eksploatacji i konserwacji. Jeśli operator NRG przedstawi niderlandzkiemu krajowemu organowi regulacyjnemu oficjalne zawiadomienie w sprawie ostatecznego zamknięcia przed wydaniem oświadczenia o stanie konserwacji zapewniającym bezpieczeństwo, płatności, które pozostały do zrealizowania, a także wszelkie wezwania do wpłacania środków finansowych przez Komisję powinny zostać zawieszone. |
| (6) | Aby zapewnić ciągłość pomiędzy dodatkowymi programami badawczymi i sprawne działanie dodatkowego programu badawczego dotyczącego reaktora wysokostrumieniowego na lata 2024-2027, niniejsza decyzja powinna mieć zastosowanie z mocą wsteczną od dnia 1 stycznia 2024 r. |
| (7) | Rada Gubernatorów Wspólnego Centrum Badawczego wydała wstępną opinię (2) zgodnie z art. 4 ust. 2 decyzji Komisji 96/282/Euratom (3), |
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
Artykuł 1
Przyjmuje się na okres czterech lat, począwszy od dnia 1 stycznia 2024 r., dodatkowy program badawczy dotyczący eksploatacji reaktora wysokostrumieniowego w Petten (zwany dalej „programem”), którego cele określone są w załączniku I.
Artykuł 2
Koszty realizacji programu, szacowane na 26 815 000 EUR, finansowane są w całości z wkładów wnoszonych przez Niderlandy i Francję za pośrednictwem odpowiednio Nuclear Research and consultancy Group V.O.F (NRG) i Commissariat à l'énergie atomique et aux énergies alternatives (CEA). Podział tej kwoty przedstawiono w załączniku II. Wkłady te uznaje się za zewnętrzne dochody przeznaczone na określony cel zgodnie z art. 21 ust. 2 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2024/2509 (4).
Artykuł 3
1. Za zarządzanie programem odpowiada Komisja. W tym celu Komisja korzysta z usług Wspólnego Centrum Badawczego.
2. Komisja informuje Radę Gubernatorów Wspólnego Centrum Badawczego o wdrażaniu programu.
Artykuł 4
W przypadku przedstawienia przez NRG niderlandzkiemu krajowemu organowi ds. bezpieczeństwa oficjalnego zawiadomienia o ostatecznym zamknięciu reaktora wysokostrumieniowego, przed wydaniem oświadczenia o stanie konserwacji zapewniającym bezpieczeństwo, zobowiązania ze strony Niderlandów i Francji dotyczące dalszych wkładow, realizowane za pośrednictwem odpowiednio NRG i CEA, a także wszelkie wezwania ze strony Komisji do wpłacania środków finansowych na mocy niniejszej decyzji zostają zawieszone.
Artykuł 5
Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie końcowe z wprowadzania w życie niniejszej decyzji po zakończeniu programu.
Artykuł 6
Niniejsza decyzja wchodzi w życie następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejszą decyzję stosuje się od dnia 1 stycznia 2024 r.
Artykuł 7
Niniejsza decyzja skierowana jest do państw członkowskich.
Sporządzono w Brukseli dnia 22 maja 2025 r.
W imieniu Rady
Przewodniczący
M. BARANOWSKI
(1) Decyzja Rady (Euratom) 2020/960 z dnia 29 czerwca 2020 r. w sprawie przyjęcia dodatkowego programu badawczego na lata 2020-2023 dotyczącego reaktora wysokostrumieniowego, realizowanego przez Wspólne Centrum Badawcze na rzecz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Dz.U. L 211 z 3.7.2020, s. 14, ELI: http://data.europa.eu/eli/dec/2020/960/oj).
(2) Opinia z dnia 7 listopada 2024 r.
(3) Decyzja Komisji 96/282/Euratom z dnia 10 kwietnia 1996 r. w sprawie reorganizacji Wspólnego Centrum Badawczego (Dz.U. L 107 z 30.4.1996, s. 12, ELI: http://data.europa.eu/eli/dec/1996/282/oj).
(4) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2024/2509 z dnia 23 września 2024 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii (Dz.U. L, 2024/2509, 26.9.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/2509/oj).
ZAŁĄCZNIK I
CELE NAUKOWE I TECHNICZNE
Główne cele programu są następujące:
| 1) | zapewnienie bezpiecznej i niezawodnej eksploatacji reaktora wysokostrumieniowego, aby zagwarantować dostępność strumieni neutronów do celów eksperymentalnych; |
| 2) | umożliwienie efektywnego wykorzystania reaktora wysokostrumieniowego przez instytucje badawcze reprezentujące szerokie spektrum dyscyplin: zwiększenie bezpieczeństwa reaktorów jądrowych, zdrowie (w tym rozwój izotopów medycznych), synteza jądrowa, badania podstawowe i szkolenia oraz gospodarka odpadami (łącznie z możliwością badania bezpieczeństwa paliw jądrowych dla systemów reaktorów o istotnym znaczeniu dla Europy). |
ZAŁĄCZNIK II
PODZIAŁ WKŁADÓW
Wkłady finansowe na rzecz programu będą pochodzić z Niderlandów i Francji.
Podział tych wkładów jest następujący:
Niderlandy: 26 215 000 EUR;
Francja: 600 000 EUR;
Ogółem: 26 815 000 EUR.
Wkłady te są wnoszone do budżetu ogólnego Unii i przeznaczone na niniejszy program. Z części wkładów w ramach programu można również pokrywać wydatki poniesione w związku z eksploatacją reaktora wysokostrumieniowego w roku 2024, zgodnie z programem prac, który ma zostać uzgodniony przez państwa członkowskie wnoszące wkład oraz Komisję.
Wkłady te są stałe i nie podlegają zmianom w odniesieniu do wahań kosztów eksploatacji, utrzymania i wycofania reaktora z eksploatacji.
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00
