SEKCJA 1

PRZEPISY WSTĘPNE

Artykuł 1

Przedmiot

1. Komisja ustanawia elektroniczny system rolniczych formalności pozacelnych („ELAN”), który ułatwia elektroniczną wymianę i przechowywanie dokumentów wykorzystywanych do dopełniania formalności niedotyczących ceł, które są niezbędne w handlu z państwami trzecimi produktami zaliczającymi się do sektorów wymienionych w art. 1 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1308/2013.

2. System ELAN umożliwia bezpieczne, niezawodne i skuteczne wydawanie, przesyłanie, przechowywanie i wyszukiwanie następujących dokumentów:

3. System ELAN zapewnia autentyczność, integralność i poufność wymienianych dokumentów, a także weryfikację pochodzenia komunikacji.

4. Do dnia 18 września 2028 r. Komisja dokona wzajemnego połączenia systemu ELAN z unijnym systemem jednego okienka w dziedzinie ceł służącego do wymiany świadectw („EU CSW-CERTEX”), ustanowionym rozporządzeniem (UE) 2022/2399.

5. Niniejsze rozporządzenie ma zastosowanie do wszystkich państw członkowskich oraz do państw trzecich, które wydają dokumenty wymienione w art. 4 rozporządzenia delegowanego (UE) 2025/1269.

Artykuł 2

Definicje

1. Do celów niniejszego rozporządzenia stosuje się następujące definicje:

2. Do celów niniejszego rozporządzenia wykonawczego stosuje się definicje zawarte w art. 3 rozporządzenia delegowanego (UE) 2025/1269.

SEKCJA 2

PRZEPISY TECHNICZNE

Artykuł 3

Format dokumentów

1. Wszystkie dokumenty objęte systemem ELAN identyfikuje się w systemie ELAN zgodnie z instrukcjami opublikowanymi w serii C Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej.

2. Każdy dokument sporządzony w systemie ELAN lub przekazany do tego systemu musi być zgodny z modelem danych określonym w odpowiednich przepisach Unii wymienionych w art. 4 rozporządzenia delegowanego (UE) 2025/1269 i wypełniony zgodnie ze szczegółowymi instrukcjami mającymi do niego zastosowanie.

Artykuł 4

Wydawanie dokumentów i kontrole ich ważności

1. Krajowe organy wydające i organy wydające państwa trzeciego sporządzają odpowiednie dokumenty elektroniczne bezpośrednio w systemie ELAN albo przekazują je do tego systemu po sporządzeniu ich w swoich odpowiednich krajowych systemach elektronicznych.

2. Każdy dokument udostępniony w systemie ELAN jest opatrzony:

3. System ELAN automatycznie weryfikuje ważność dokumentów sporządzonych w systemie lub do niego przekazanych.

Artykuł 5

Przetwarzanie danych osobowych

System ELAN przetwarza dane osobowe zgodnie z art. 10 i 11 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2019/1715.

Artykuł 6

Okres przejściowy

1. Od dnia 15 lipca 2025 r. krajowe organy wydające mogą dobrowolnie sporządzać dokumenty, o których mowa w art. 1 ust. 2 lit. a) niniejszego rozporządzenia, w systemie ELAN (środowisko akceptacyjne) lub przekazywać je do tego systemu do celów testowania. Dokumenty te nie mają wartości prawnej.

2. Od dnia 19 stycznia 2026 r. krajowe organy wydające mogą dobrowolnie sporządzać dokumenty, o których mowa w art. 1 ust. 2 lit. a), w systemie ELAN lub przekazywać je do tego systemu. Dokumenty te mają wartość prawną w odniesieniu do wykonywania czynności w zakresie odprawy celnej.

3. Od dnia 18 stycznia 2027 r. krajowe organy wydające sporządzają dokumenty, o których mowa w art. 1 ust. 2 lit. a) niniejszego rozporządzenia, zgodnie z załącznikiem I.1 do rozporządzenia wykonawczego (UE) 2016/1239 oraz z instrukcjami, o których mowa w art. 3 ust. 1 niniejszego rozporządzenia.

4. Od dnia 17 stycznia 2028 r. krajowe organy wydające i organy wydające państwa trzeciego sporządzają dokumenty, o których mowa w art. 1 ust. 2 lit. b), c) i d), w systemie ELAN lub w swoich krajowych systemach elektronicznych. W tym ostatnim przypadku dokumenty przekazuje się do systemu ELAN niezwłocznie po ich sporządzeniu w krajowym systemie elektronicznym.

5. Od dnia 6 października 2028 r. automatyczne weryfikacje dokumentów, o których mowa w art. 2 niniejszego rozporządzenia, przeprowadzane przez organy celne oraz, w stosownych przypadkach, zgłaszanie odprawionych ilości do systemu ELAN odbywają się za pośrednictwem EU CSW-CERTEX zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2022/2399.

SEKCJA 3

PRZEPISY DOTYCZĄCE SYTUACJI AWARYJNYCH

Artykuł 7

Informacje na temat zaplanowanych prac konserwacyjnych

Komisja informuje użytkowników systemu ELAN o wszelkich zaplanowanych pracach konserwacyjnych systemu oraz o ich przewidywanym czasie trwania z dwutygodniowym wyprzedzeniem.

Artykuł 8

Dokumenty sporządzone podczas konserwacji lub nieplanowanej niedostępności systemu ELAN

1. W przypadku gdy system ELAN lub jedna z jego funkcji są niedostępne przez ponad godzinę, krajowe organy wydające lub organy wydające państwa trzeciego sporządzają dokumenty wymagane do dopełnienia formalności celnych w formie papierowej albo w krajowym systemie elektronicznym.

2. W okolicznościach opisanych w ust. 1 dokumenty sporządza się drogą elektroniczną w krajowym systemie elektronicznym.

Jeżeli organy celne, które muszą dokonać odprawy celnej towarów i zgłosić odprawione ilości w odpowiednich dokumentach, nie mają dostępu do krajowego systemu elektronicznego organów lub instytucji wydających, o których mowa w akapicie pierwszym, dokumenty te są drukowane na papierze i znajdują się w posiadaniu zgłaszającego oraz pozostają do dyspozycji organów celnych w chwili złożenia zgłoszenia celnego.

3. Dokumenty wydrukowane na papierze zgodnie z ust. 1 i ust. 2 akapit drugi muszą być należycie podpisane i opatrzone pieczęcią przez właściwy organ wydający.

Na wszystkich dokumentach sporządzonych zgodnie z ust. 1 i 2 umieszcza się sformułowanie „Sporządzono podczas niedostępności systemu ELAN”.

4. W przypadku dokumentów sporządzonych przez państwa trzecie, które to dokumenty są warunkiem wstępnym wydania pozwoleń zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym (UE) 2020/761, organy krajowe wydające odpowiednie pozwolenie podają w pozwoleniu numer dokumentu państwa trzeciego i zatwierdzają dokument państwa trzeciego, umieszczając na jego odwrocie pieczęć organu, podpis upoważnionego urzędnika i datę sporządzenia dokumentu, a także numer pozwolenia powiązanego z tym dokumentem.

Krajowy organ wydający zachowuje oryginały dokumentów przedstawionych przez państwa trzecie, o których to dokumentach mowa w akapicie pierwszym, chyba że podmiot gospodarczy jest zobowiązany do przedstawienia dokumentu organom celnym.

5. W przypadku dokumentów sporządzonych przez państwa trzecie, które to dokumenty muszą być przedstawione wyłącznie na poziomie celnym, organy celne zatwierdzają dokument, umieszczając na jego odwrocie pieczęć organu, podpis upoważnionego urzędnika oraz datę wykorzystania dokumentu.

6. Podmioty gospodarcze przedstawiają organom celnym dokumenty wydrukowane na papierze zgodnie z ust. 1-5 w celu przeprowadzenia kontroli celnych.

Artykuł 9

Kontrole celne dokumentów sporządzonych podczas niedostępności systemu ELAN

1. Organy celne dokonują kontroli dokumentów, o których mowa w art. 8 niniejszego rozporządzenia, zgodnie z odpowiednimi przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 (16) i odpowiednimi przepisami Unii, o których mowa w art. 1 ust. 2 niniejszego rozporządzenia.

2. Jeżeli wymagają tego odpowiednie przepisy Unii, organy celne wskazują w specjalnej sekcji dokumentu kody towarów i ilość produktów dopuszczonych do obrotu lub wywiezionych, a w przypadku gdy zgłoszenie celne lub dokument objęty systemem ELAN zawiera kilka pozycji - numer porządkowy pozycji w dokumencie objętym systemem ELAN oraz numer pozycji w zgłoszeniu celnym wraz z numerem ewidencyjnym, urzędem celnym, datą i godziną, podpisem upoważnionego urzędnika przeprowadzającego kontrolę oraz pieczęcią organu.

3. Kontrole, o których mowa w ust. 1, w tym odprawę celną i zgłaszanie odprawionych ilości, przeprowadza się na podstawie dokumentów dostępnych w krajowym systemie elektronicznym wydania, jeżeli system ten umożliwia organom celnym dostęp do niego i wykonywanie czynności, o których mowa w niniejszym ustępie.

4. W przypadkach, o których mowa w art. 8 ust. 2, organy celne przeprowadzają kontrole wymagane na podstawie ust. 1, 2 i 3 niniejszego artykułu w odniesieniu do dokumentu w formie papierowej.

Artykuł 10

Rejestracja w systemie ELAN dokumentów sporządzonych podczas niedostępności systemu ELAN

1. Komisja i właściciele systemów krajowych dokonują doraźnej zbiorczej wymiany dokumentów sporządzonych podczas niedostępności systemu ELAN w celu zarejestrowania ich w tym systemie, gdy tylko zostanie przywrócona jego dostępność.

2. Z chwilą przywrócenia dostępności systemu ELAN wszystkie dokumenty sporządzone zgodnie z art. 8 ust. 1 i 2 muszą zostać niezwłocznie zwrócone odpowiednim organom lub instytucjom wydającym, które z kolei:

Artykuł 11

Kontrole celne podczas niedostępności systemu ELAN w odniesieniu do dokumentów dostępnych w systemie ELAN

1. W przypadku gdy system ELAN lub jedna z jego funkcji są niedostępne przez ponad godzinę, a podczas tej niedostępności organy celne muszą skontrolować dokumenty zarejestrowane w systemie ELAN, organ, który sporządził odpowiednie dokumenty, jest proszony o dostarczenie należycie poświadczonego wyciągu lub kopii tych dokumentów.

2. Udostępniając kopię lub wyciąg z dokumentu będącego w posiadaniu podmiotu gospodarczego i pozostającego do dyspozycji organów celnych, krajowe organy wydające uwzględniają przypisania dokonane w odniesieniu do tego dokumentu do dnia, w którym sporządzono kopię.

3. Kopie i wyciągi sporządzone zgodnie z ust. 1 i 2 niniejszego artykułu muszą zostać opatrzone sformułowaniem „Kopia do wykorzystania podczas niedostępności systemu ELAN” oraz być należycie podpisane i opieczętowane, jeżeli zostały przedstawione w formie papierowej, lub podpisane zgodnie z art. 3, jeżeli są udostępniane organom celnym za pośrednictwem krajowego systemu elektronicznego.

4. Art. 9 stosuje się odpowiednio do kontroli celnych przeprowadzanych na podstawie dokumentów, o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu.

5. Z chwilą przywrócenia dostępności systemu ELAN odpowiednie organy lub instytucje wydające w państwach członkowskich niezwłocznie:

Artykuł 12

Tymczasowa niedostępność EU CSW-CERTEX

W przypadku gdy system EU CSW-CERTEX jest niedostępny przez ponad godzinę, w celu przeprowadzenia niezbędnych kontroli, odprawy celnej i zgłaszania odprawionych ilości w odniesieniu do tych dokumentów organy celne uzyskują dostęp do dokumentów dostępnych w systemie ELAN za pośrednictwem specjalnego interfejsu użytkownika.

Artykuł 13

Operacje przeprowadzane podczas niedostępności systemu ELAN w odniesieniu do dokumentów dostępnych w systemie ELAN

1. W przypadku gdy system ELAN lub jedna z jego funkcji są niedostępne przez ponad godzinę, a krajowe organy wydające lub organy wydające państwa trzeciego muszą skorygować dokument, sporządzić z niego wyciąg, przekazać go lub przedłużyć jego ważność, odtwarzają one dokument w formie papierowej i posługują się nią do wykonania odpowiednich operacji.

2. Dokumenty sporządzone zgodnie z ust. 1 muszą zostać opatrzone sformułowaniem „Kopia do wykorzystania podczas niedostępności systemu ELAN” oraz być należycie podpisane i opieczętowane przez właściwy organ wydający.

3. Jeżeli organy wydające państwa członkowskiego wiedzą, że dokument zostanie przedstawiony organom celnym, które mają dostęp do takich dokumentów za pośrednictwem krajowych systemów elektronicznych, wówczas mogą przeprowadzać operacje wymienione w ust. 1 we własnych krajowych systemach elektronicznych. Z chwilą przywrócenia dostępności systemu ELAN organy lub instytucje wydające rejestrują w systemie ELAN operacje przeprowadzone podczas jego niedostępności. Możliwość korzystania z dokumentów w systemie ELAN zostaje zablokowana do czasu zwrócenia organom wydającym kopii tych dokumentów wydrukowanych na papierze w okresie występowania sytuacji awaryjnej.

4. Po zwróceniu dokumentów, w odniesieniu do których odpowiednie organy lub instytucje wydające przeprowadziły operacje zgodnie z ust. 1, 2 i 3, te organy lub instytucje:

SEKCJA 4

PRZEPISY KOŃCOWE

Artykuł 14

Wejście w życie i rozpoczęcie stosowania

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 15 lipca 2025 r.

Sekcję 3 stosuje się jednak od dnia 18 stycznia 2027 r. lub od dnia 19 stycznia 2026 r. w przypadku tych państw członkowskich, których krajowe organy wydające postanowią skorzystać z możliwości przewidzianej w art. 6 ust. 2.