ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) 2025/1733
z dnia 18 lipca 2025 r.
w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) 2017/1938 w odniesieniu do roli magazynowania gazu w zabezpieczaniu dostaw gazu przed sezonem zimowym
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 194 ust. 2,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (1),
po konsultacji z Komitetem Regionów,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (2),
a także mając na uwadze, co następuje:
| (1) | Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1032 (3) przyjęto w odpowiedzi na kryzys dostaw gazu i bezprecedensowy wzrost cen gazu spowodowany rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie od lutego 2022 r., co skłoniło Unię do działania w sposób skoordynowany i kompleksowy w celu uniknięcia potencjalnego ryzyka wynikającego z dalszych zakłóceń w dostawach gazu. |
| (2) | Od czasu rozpoczęcia przez Rosję wojny napastniczej przeciwko Ukrainie, Unia dąży do dalszego uniezależnienia się od rosyjskiej energii. Podkreśla to pilną potrzebę zapewnienia alternatywnych dostaw energii od partnerów międzynarodowych za pośrednictwem LNG lub gazu rurociągowego, bez tworzenia nowych zależności. W tym kontekście kluczowe znaczenie będzie miało zapewnienie alternatywnych dostaw energii od wiarygodnych partnerów. W dniu 17 czerwca 2025 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie całkowitego wycofania importu rosyjskiego gazu do Unii, który obejmuje w szczególności zmianę rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1938 (4). Ponadto wniosek Komisji obejmuje środki umożliwiające wprowadzenie solidnego i skutecznego systemu śledzenia rosyjskiego gazu, który przekracza granicę Unii. Takie środki pomogłyby również w monitorowaniu, czy rosyjski gaz jest przechowywany w Unii. Całkowite wycofanie importu rosyjskiego gazu pozwoli na wzmocnienie przepisów dotyczących magazynowania gazu określonych w rozporządzeniu (UE) 2017/1938, pomagając Unii w uzyskaniu bardziej odpornego systemu energetycznego. W związku z rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie, Unia powinna szybko osiągnąć pełną niezależność od rosyjskich paliw kopalnych. Rozszerzenie środków dotyczących poziomu napełnienia magazynów gazu nie tylko przyczyniłoby się do dalszego zapewnienia bezpieczeństwa dostaw, ale także stanowiłoby kluczowy instrument w wysiłkach Unii na rzecz wyeliminowania jej zależności od importu gazu pochodzącego z Rosji. |
| (3) | Rozporządzeniem (UE) 2022/1032 zmieniono rozporządzenie (UE) 2017/1938 poprzez wprowadzenie tymczasowych ram prawnych w odniesieniu do środków dotyczących poziomu napełnienia magazynów gazu w celu zwiększenia bezpieczeństwa dostaw gazu w Unii, w szczególności dostaw gazu do odbiorców chronionych. |
| (4) | Magazyny gazu przechowują gaz w ilościach odpowiadających 30 % gazu zużywanego w Unii w miesiącach zimowych, przy czym dobrze napełnione podziemne magazyny gazu, a także dobrowolne zmniejszanie popytu na gaz w znacznym stopniu przyczyniają się do bezpieczeństwa dostaw poprzez zapewnienie dodatkowego gazu w przypadku napiętej równowagi między podażą a popytem lub zakłóceń w dostawach. |
| (5) | Wyznaczenie wiążącego celu w zakresie napełnienia i trajektorii napełniania, wraz z szeregiem celów pośrednich dla każdego państwa członkowskiego na luty, maj, lipiec i wrzesień, aby magazyny gazu były w 90 % pełne do dnia 1 listopada danego roku, okazało się kluczowe podczas kryzysu energetycznego wywołanego rosyjską wojną napastniczą przeciwko Ukrainie, zarówno w celu zwiększenia odporności na niedobory dostaw gazu, jak i zmniejszenia niepewności na rynku i zmienności cen. |
| (6) | Pomimo znacznej poprawy sytuacji na rynku gazu w porównaniu z latami 2022–2023 sytuacja na europejskim rynku gazu pozostaje napięta, a sytuacja geopolityczna pozostaje niejasna. Bardziej intensywna konkurencja o globalne dostawy LNG może zwiększyć narażenie państw członkowskich na zmienność cen. W takich przypadkach pierwszorzędne znaczenie ma magazynowanie gazu. |
| (7) | Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1938 obowiązek państw członkowskich dotyczący przestrzegania rocznej trajektorii napełniania i zapewnienia osiągnięcia celu w zakresie napełnienia w terminie do dnia 1 listopada każdego roku wygasa w dniu 31 grudnia 2025 r. |
| (8) | Należy uwzględniać zmienione globalne otoczenie polityczne pod kątem niezawodności dostawców gazu i krajów dostarczających gaz. |
| (9) | W świetle sukcesu Europy w ograniczaniu ryzyka związanego z jej strukturą importu gazu ogólne ramy umożliwiające pokrycie zapotrzebowania Unii na gaz powinny zapewnić równowagę między bezpieczeństwem energetycznym a powrotem do zasad rynkowych. Powinny one zatem być wystarczająco elastyczne w sezonie napełniania, aby umożliwić szybką reakcję na stale zmieniające się warunki rynkowe, a w szczególności wykorzystać najlepsze warunki zakupu w celu obniżenia cen gazu w Europie. W szczególności państwa członkowskie powinny mieć możliwość osiągnięcia celu w zakresie napełnienia w dowolnym momencie między dniem 1 października a dniem 1 grudnia, z uwzględnieniem początku okresu poboru gazu z magazynów przez państwa członkowskie, bez konieczności utrzymywania poziomu w magazynach odpowiadającego celowi w zakresie napełnienia do dnia 1 grudnia. |
| (10) | Cele trajektorii napełniania, ustalane co roku przez państwa członkowskie w celu przedstawienia ich rocznego planu napełnienia, mają zapewnić osiągnięcie wiążącego celu napełnienia w terminie od dnia 1 października do dnia 1 grudnia danego roku. Trajektoria napełniania powinna mieć jednak charakter orientacyjny i umożliwiać napełnianie magazynów w taki sposób, aby uczestnicy rynku zyskali wystarczającą elastyczność w ciągu roku, z uwzględnieniem zalecenia Komisji C(2025)1481 z dnia 5 marca 2025 r. w sprawie realizacji celów w zakresie napełnienia magazynów gazu w 2025 r. |
| (11) | W przypadku trudnych warunków, takich jak oznaki działalności handlowej utrudniającej opłacalne napełnianie magazynów, niski sezonowy spread cenowy, wysokie otoczenie cenowe, poziomy magazynowania poniżej trajektorii na poziomie państwa członkowskiego lub nieprzewidziane okoliczności techniczne, które utrudniałyby lub podrażałyby zatłaczanie do magazynu i tym samym ograniczały możliwość napełnienia magazynów gazu zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1938, państwa członkowskie powinny mieć możliwość odejścia od celu w zakresie napełnienia o maksymalnie dziesięć punktów procentowych. |
| (12) | Ponadto w przypadku utrzymujących się niekorzystnych warunków rynkowych, takich jak oznaki ewentualnej manipulacji na rynku lub działalności handlowej utrudniającej opłacalne napełnianie magazynów, które w znacznym stopniu ograniczają możliwość napełnienia magazynów gazu zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1938, Komisja powinna być uprawniona do dalszego zwiększenia dopuszczalnego poziomu odejścia w drodze aktu delegowanego. Zwiększenie to nie powinno przekroczyć dodatkowych pięciu punktów procentowych. |
| (13) | Przeprowadzona przez Komisję ocena obecnych ram bezpieczeństwa energetycznego potwierdziła pozytywny wpływ wymogów dotyczących napełnienia magazynów na bezpieczeństwo dostaw gazu, a te pozytywne skutki powinny zostać utrzymane po 2025 r. |
| (14) | Jednocześnie niniejsze rozporządzenie powinno stanowić odpowiedź na obecne i przyszłe zmiany na rynkach gazu, przyczyniać się do realizacji strategicznego celu, jakim jest obniżenie cen energii, i ułatwiać stopniowy powrót do rynkowych mechanizmów uzupełniania zapasów. |
| (15) | Aby utrzymać bezpieczeństwo dostaw i odpowiedni poziom napełnienia magazynów gazu, Komisja powinna stale monitorować rynek i badać sposoby, które mogłyby pomóc w osiągnięciu celu w zakresie napełnienia, w tym poprzez skuteczniejsze wykorzystanie możliwości oferowanych przez mechanizmy agregacji zapotrzebowania i wspólnych zakupów ustanowionych rozporządzeniem Rady (UE) 2022/2576 (5). |
| (16) | Konieczne jest zatem przedłużenie do końca 2027 r. odpowiednich przepisów dotyczących napełniania magazynów gazu, które zapewniają przewidywalność i przejrzystość w odniesieniu do wykorzystania magazynów gazu w całej Unii, przy jednoczesnym wprowadzeniu do tych przepisów pewnej elastyczności. |
| (17) | Biorąc pod uwagę, że odpowiednie przepisy dotyczące napełniania magazynów gazu powinny mieć zastosowanie w trybie pilnym przed rozpoczęciem następnego sezonu zimowego, tak aby państwa członkowskie mogły osiągnąć swój cel w terminie, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. |
| (18) | Zgodnie z zasadami lepszego stanowienia prawa i uproszczenia oraz w świetle ogólnej poprawy ram bezpieczeństwa energetycznego Unii w niniejszym rozporządzeniu należy unikać wprowadzania zbędnych obciążeń administracyjnych. |
| (19) | Jak wskazano w komunikacie Komisji z dnia 26 lutego 2025 r. zatytułowanym „Plan działania na rzecz przystępnej cenowo energii” niedawny kryzys energetyczny, który był najpoważniejszym z dotychczasowych kryzysów doświadczanych w Europie, uwypuklił znaczenie koordynacji na szczeblu UE w zarządzaniu gwałtownymi skokami cen na rynku wewnętrznym. Aby zwiększyć odporność na możliwe kryzysy energetyczne w przyszłości, należy udostępnić państwom członkowskim narzędzia umożliwiające podjęcie skutecznych działań oraz wzmocnić regulacyjne ramy bezpieczeństwa dostaw, uwzględniając wnioski wyciągnięte z ostatnich wydarzeń. Należy między innymi zwrócić należytą uwagę na pojęcie odbiorców chronionych, zapobieganie zakłóceniom konkurencji i prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego, a także rolę źródeł energii alternatywnych wobec gazu, takich jak odnawialne źródła energii i wodór, wraz z rolą efektywności energetycznej, w zmieniającym się koszyku energetycznym. |
| (20) | Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (UE) 2017/1938, |
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Artykuł 1
W rozporządzeniu (UE) 2017/1938 wprowadza się następujące zmiany:
| 1) | art. 2 pkt 27 otrzymuje brzmienie:
; |
| 2) | w art. 6a wprowadza się następujące zmiany:
|
| 3) | art. 6b ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. Środki podjęte przez państwa członkowskie na podstawie ust. 1 niniejszego artykułu ograniczają się do tego, co jest konieczne do osiągnięcia, w stosownych przypadkach, trajektorii napełniania oraz celów w zakresie napełnienia. Wszystkie środki podjęte na podstawie art. 6a ust. 8 i 10 muszą być jasno określone, przejrzyste, proporcjonalne, niedyskryminacyjne i weryfikowalne. Nie mogą nadmiernie zakłócać konkurencji lub prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego gazu ani zagrażać bezpieczeństwu dostaw gazu do innych państw członkowskich lub Unii. Państwa członkowskie niezwłocznie informują Komisję oraz GKG o tych środkach.” |
| 4) | w art. 6c wprowadza się następujące zmiany:
|
| 5) | w art. 6d wprowadza się następujące zmiany:
|
| 6) | w art. 17a ust. 1 dodaje się literę w brzmieniu:
; |
| 7) | uchyla się art. 18a; |
| 8) | art. 22 akapit czwarty otrzymuje brzmienie: „Art. 2 pkt 27–31, art. 6a–6d, art. 16 ust. 3, art. 17a, art. 20 ust. 4 oraz załącznik Ib stosuje się do dnia 31 grudnia 2027 r.” ; |
| 9) | uchyla się załącznik Ia; |
| 10) | załącznik Ib otrzymuje brzmienie: „ZAŁĄCZNIK Ib Wspólna odpowiedzialność za cel w zakresie napełnienia i trajektorię napełniania W odniesieniu do celu w zakresie napełnienia i trajektorii napełniania zgodnie z art. 6a, Republika Słowacka i Czechy są wspólnie odpowiedzialne za instalacje magazynowe Dolní Bojanovice. Dokładny stosunek i zakres tej odpowiedzialności Republiki Słowackiej i Czech podlega dwustronnej umowie między tymi państwami członkowskimi. Bez uszczerbku dla art. 13 i zgodnie z art. 11 ust. 6 lit. b) Republika Słowacka i Czechy zapewniają, aby w przypadku ogłoszenia stanu kryzysowego na podstawie niniejszego rozporządzenia nie wprowadzano żadnych środków mających wpływ na instalację magazynową Dolní Bojanovice, które prawdopodobnie stanowiłyby poważne zagrożenie dla sytuacji w zakresie dostaw gazu lub osłabiłyby zdolność przedsiębiorstw gazowych do dostaw gazu na rzecz odbiorców chronionych zgodnie z krajowym standardem w zakresie dostaw gazu.”. |
Artykuł 2
Wejście w życie
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w Brukseli 18 lipca 2025 r.
W imieniu Parlamentu Europejskiego
Przewodnicząca
R. METSOLA
W imieniu Rady
Przewodnicząca
M. BJERRE
(1) Dz.U. C, C/2025/2967, 16.6.2025, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2025/2967/oj.
(2) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z 8 lipca 2025 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz decyzja Rady z dnia 18 lipca 2025 r.
(3) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1032 z dnia 29 czerwca 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzeń (UE) 2017/1938 i (WE) nr 715/2009 w odniesieniu do magazynowania gazu (Dz.U. L 173 z 30.6.2022, s. 17, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2022/1032/oj).
(4) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1938 z dnia 25 października 2017 r. dotyczące środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i uchylające rozporządzenie (UE) nr 994/2010 (Dz.U. L 280 z 28.10.2017, s. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2017/1938/oj).
(5) Rozporządzenie Rady (UE) 2022/2576 z dnia 19 grudnia 2022 r. w sprawie zwiększenia solidarności dzięki lepszej koordynacji zakupów gazu, wiarygodnym poziomom odniesienia cen i transgranicznej wymianie gazu (Dz.U. L 335 z 29.12.2022, s. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2022/2576/oj).
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00
