(1)

Za egzekwowanie prawodawstwa Unii dotyczącego łańcucha rolno-spożywczego odpowiadają państwa członkowskie, których właściwe organy - poprzez organizację kontroli urzędowych - monitorują i weryfikują, czy odpowiednie wymogi unijne są faktycznie przestrzegane i egzekwowane. Art. 116 rozporządzenia (UE) 2017/625 zawiera wymóg, by eksperci Komisji - równolegle do monitorowania i weryfikacji - przeprowadzali w państwach członkowskich kontrole, obejmujące też audyty, w celu zweryfikowania stosowania przepisów Unii. Kontrole Komisji powinny być przeprowadzane w obszarach: bezpieczeństwa żywności i pasz, zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia roślin, środków ochrony roślin, organizmów zmodyfikowanych genetycznie, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, produktów ekologicznych oraz w obszarze funkcjonowania krajowych systemów kontroli i właściwych organów, które nimi kierują, z uwzględnieniem synergii z mechanizmami kontroli w ramach wspólnej polityki rolnej.

(2)

Komisja opracowała roczny program kontroli na 2026 r. Wspomniane kontrole powinny być przeprowadzane przez ekspertów Komisji w państwach członkowskich w celu zweryfikowania stosowania przepisów w wyżej wymienionych obszarach. W procesie ustalania priorytetów Komisja zastosowała różne kryteria, takie jak: identyfikacja ryzyka dla konsumentów, zwierząt lub roślin, wcześniejsze wyniki państw członkowskich w danym obszarze, wielkość produkcji, informacje z odpowiednich źródeł (np. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) oraz z systemu zarządzania informacjami w zakresie kontroli urzędowych (IMSOC).

(3)

Omawiany roczny program kontroli przyczynia się do realizacji obszaru priorytetowego Komisji „Bezpieczeństwo żywnościowe, woda i przyroda” (2). Przyczynia się on również do monitorowania WPR zgodnie z przepisami dotyczącymi zasady wzajemnej zgodności określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 (3). Kontrole określone w programie umożliwiają Komisji wypełnienie jej obowiązków prawnych w zakresie nadzoru nad stosowaniem prawa Unii poprzez zweryfikowanie, czy kontrole urzędowe w państwach członkowskich w odpowiednich obszarach są zgodne z prawodawstwem Unii.

(4)

Omawiany roczny program kontroli powinien uwzględniać kategorie chorób umieszczonych w wykazie ustanowione zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/429 (4) oraz rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2018/1882 (5).

(5)

Zgodnie z art. 38 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1143 (6) art. 118 rozporządzenia (UE) 2017/625 nie ma zastosowania do kontroli, w tym audytów, oznaczeń geograficznych.

(6)

Biorąc pod uwagę, że niniejsza decyzja wykonawcza Komisji dotyczy rocznego programu kontroli na 2026 r., który ma zastosowanie od dnia 1 stycznia 2026 r., datę rozpoczęcia stosowania niniejszej decyzji należy odroczyć, tak aby pokrywała się z tą datą,