Instytucja ponaglenia w kodeksie postępowania administracyjnego

Jednym z nowych zadań organów prowadzących postępowanie administracyjne jest obowiązek pouczenia stron o możliwości wniesienia ponaglenia w sytuacji, gdy sprawa nie zostanie załatwiona w terminie. Przepisy wskazują także, że w razie skorzystania przez stronę z tego  uprawnienia organ wyższego stopnia - w terminie nie dłuższym niż siedem dni - powinien je rozpatrzyć. Jeżeli okaże się, że ponaglenie było słuszne,  to konsekwencje może ponieść urzędnik winny przewlekłego prowadzenia sprawy.

Obowiązująca od 1 czerwca 2017 r. nowelizacja ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.) wprowadziła do jego przepisów nową instytucję - ponaglenia. Zastępuje ona znane do tej pory zażalenie na bezczynność organu oraz przewlekłe prowadzenie postępowania. W znowelizowanych przepisach kodeksu znalazły się ponadto definicje wskazujące, kiedy organ prowadzi postępowanie przewlekle, a kiedy pozostaje w bezczynności (art. 37 k.p.a.).

Do organu wyższego stopnia

Ponaglenie wnosi się do organu wyższego stopnia za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie. W sytuacji gdy organu wyższego stopnia nie ma, ponaglenie wnosi się do organu prowadzącego postępowanie. Organ prowadzący postępowanie jest zobowiązany przekazać ponaglenie organowi wyższego stopnia bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia jego otrzymania. Organ przekazuje ponaglenie wraz z niezbędnymi odpisami akt sprawy. Odpisy mogą zostać sporządzone w formie dokumentu elektronicznego. Przekazując ponaglenie, organ jest obowiązany ustosunkować się do niego. Ponaglenie powinno zostać rozpatrzone przez organ wyższego stopnia w terminie siedmiu dni. Sprawę wszczętą wniesieniem ponaglenia właściwy organ kończy, wydając stosownej treści postanowienie. Może w nim wskazać, np. że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania. Jeżeli do takich wniosków dojdzie, to obligatoryjnie należy w postanowieniu wskazać, czy bezczynność (przewlekłość) miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, czy też nie. W postanowieniu wskazać na leży także sposób, w jaki sprawa powinna zostać załatwiona i w jakim terminie powinno to nastąpić. Obowiązkiem organu rozpatrującego ponaglenie jest także wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych bezczynności lub przewlekłości, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających bezczynności lub przewlekłości w przyszłości. Jednocześnie w przypadku stwierdzenia bezczynności lub przewlekłości organ prowadzący postępowanie niezwłocznie załatwia sprawę oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych bezczynności lub przewlekłości, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających bezczynności lub przewlekłości w przyszłości.