Obszar oddziaływania obiektu a strona postępowania w przedmiocie pozwolenia na budowę
Decyzja o pozwoleniu na budowę jest najważniejszym rozstrzygnięciem wydawanym w procesie inwestycyjno-budowlanym. Zagadnienie ustalenia kręgu stron w postępowaniu o wydanie tej decyzji, ma w związku z tym kluczowe znaczenie dla możliwości ustanowienia stabilnych reguł inwestowania, które są jednym z fundamentów otoczenia regulacyjnego gospodarki. Z punktu widzenia spójności systemu prawa, sposób definiowania stron postępowania pozwala na logiczne ułożenie faz postępowania - od fazy środowiskowo-lokalizacyjnej (w której katalog stron postępowania jest niezwykle szeroki, wyznaczany przez różnorodne oddziaływanie inwestycji na otoczenie), po fazę pozwolenia na użytkowanie, w której co do zasady nie występują strony postępowania inne niż inwestor.
Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w najważniejszym orzeczeniu1 dotyczącym tej tematyki:
"Przeprowadzenie rzetelnego postępowania, w którym organ administracji może zapoznać się ze stanowiskami wszystkich zainteresowanych podmiotów, jest gwarancją zapewnienia ładu urbanistycznego i poszanowania prawa własności właścicieli sąsiednich nieruchomości. Rezygnacja z tego postępowania - bez ustanowienia innych skutecznych instrumentów ochrony praw osób trzecich - musi być uznana za naruszającą art. 2 Konstytucji oraz art. 21 ust. 1 i art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji."
Jest zatem oczywiste, że regulacje determinujące sposób określania stron postępowań budowlanych mają bezpośrednie przełożenie na zagwarantowanie praw podmiotowych osobom wywodzącym swój interes prawny z praw rzeczowych do nieruchomości znajdujących się w otoczeniu działki inwestycyjnej.
Ustawa Prawo budowlane stanowi, że stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu (art. 28 ust. 2 Prawa budowlanego). Rozwiązanie to, stanowiące przepis szczegółowy wobec regulacji Kodeksu postępowania administracyjnego, zastąpiło regulacje obowiązujące w Prawie budowlanym do 10 lipca 2003 r., gdy podstawą stwierdzenia interesu prawnego było położenie nieruchomości w sąsiedztwie (bezpośrednim - nie szerokim, znanym z decyzji o warunkach zabudowy) zainwestowanej nieruchomości. Regulacja ta podlegała krytyce jako tworząca obszar nadużyć związanych z przedłużaniem procedur administracyjnych.
