Ograniczenie własności nieruchomości w związku z budową urządzeń przesyłowych

Jedną z form wywłaszczenia nieruchomości jest jej ograniczenie. Dotyczy ono przypadku, kiedy na nieruchomości mają być posadowione ciągi drenażowe, przewody i urządzenia służące do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzenia łączności publicznej i sygnalizacji. W takiej sytuacji na wniosek inwestora starosta wydaje decyzję administracyjną ograniczającą własność nieruchomości.

Cel postępowania

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 5 czerwca 2019 r. (sygn. akt I OSK 2060/17), (dalej: u.g.n.) . Decyzja ta daje inwestorowi prawo dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Tym samym stwarza warunki do wystąpienia o pozwolenie na budowę i zastępuje zgodę właściciela na wejście na teren, gdy ten takiej zgody nie wyraża. Według przesłanek art. 124 ust. 1 u.g.n. możliwe jest ograniczenie właściciela w sposobie korzystania z nieruchomości tylko w niezbędnym zakresie. Zakres ten wyznaczany jest zarówno poprzez określenie treści ograniczenia, jak i zasięgu przestrzennego jego obowiązywania. Nie można zatem uznać, że rozstrzygnięciem wydanym w tym trybie objęta może być wyłącznie cała nieruchomość. Pozostawałoby to w sprzeczności z koniecznością ograniczenie właściciela w sposobie korzystania z nieruchomości tylko w niezbędnym zakresie. Uzasadniony interes właściciela nieruchomości wymaga, aby przebieg planowanej inwestycji był dla jego nieruchomości jak najmniej uciążliwy, a zakres ingerencji inwestora w prawa właściciela nieruchomości sprowadzony do niezbędnego minimum. Na podstawie wskazanego art. 124 u.g.n. ustawodawca umożliwia przymusowe - wbrew woli właściciela nieruchomości - ograniczenie jego uprawnień właścicielskich na zrealizowanie inwestycji celu publicznego. Zarówno w sytuacji, gdy podmiot ten nie wyraża na to zgody, jak i wtedy, gdy nie dojedzie do porozumienia z inwestorem co do ekwiwalentu pieniężnego za uszczuplenie jego praw.