Komentarz do KPA 2020 - Art. 180

I. Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych

1

[Zasada ogólna] Artykuł 180 § 1 k.p.a. ustala zasadę, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Od tej zasady wprowadzony jest wyjątek, a mianowicie reguła pierwszeństwa przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych, jeżeli przepisy dotyczące ubezpieczeń społecznych regulują odmiennie postępowanie w tych sprawach. Jest to zgodne z zasadą wykładni prawa, w myśl której przepis szczególny znajduje zastosowanie w pierwszej kolejności przed przepisem ogólnym lex specialis derogat legi generali. Dział III k.p.a. nie zawiera w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych uregulowania odrębności procesowych, a odsyła do przepisów szczególnych dotyczących ubezpieczeń społecznych, które to przepisy potwierdzają niniejszą zasadę, wskazując na odrębności w postępowaniu. Organ administracji powinien zatem mieć na uwadze, jaki zakres jest uregulowany w przepisach szczególnych, a jaki został "pominięty" w lex specialis, a tym samym zastosowanie znajdą reguły ogólne z Kodeksu postępowania administracyjnego. Historycznie dział III k.p.a. zawierał odmienne regulacje w zakresie postępowania podatkowego. Miało to miejsce do czasu uchwalenia Ordynacji podatkowej z 29 sierpnia 1997 r. W zakresie ubezpieczeń społecznych jednak wszystkie odmienne reguły postępowania ujęte są nie w treści działu III k.p.a., a w przepisach szczególnych należących do wymienionego w art. 180 § 2 katalogu.

2

[Zakres zastosowania zasady ogólnej] Artykuł 180 § 2 k.p.a. zawiera zamknięty, choć bardzo szeroki pojęciowo katalog, pod którym należy rozumieć sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych. Według tego katalogu sprawami z zakresu ubezpieczeń społecznych są sprawy wynikające z przepisów o:

1) ubezpieczeniach społecznych;

2) zaopatrzeniu emerytalnym i rentowym;

3) funduszu alimentacyjnym;

4) innych świadczeniach wypłacanych z funduszów przeznaczonych na ubezpieczenie społeczne.