Wzrost cen materiałów nie zawsze warunkuje wzrost wynagrodzenia wykonawcy

W ostatnich miesiącach odnotowujemy znaczny wzrost cen materiałów budowlanych. W niektórych grupach, np. gdzie głównym surowcem jest stal, wzrost ten kształtuje się nawet na poziomie kilkudziesięciu procent. To bezpośrednio przekłada się na wzrost kosztów realizacji inwestycji po stronie wykonawców. Nie dziwi więc, że wykonawcy robót budowlanych prowadzonych w formule zamówień publicznych wnioskują do zamawiających o zmianę ustalonej wysokości wynagrodzenia. Czy jednak w każdym przypadku taka zmiana będzie uzasadniona i czy w ogóle będzie możliwa?

Zdecydowana większość realizowanych aktualnie umów o zamówienie publiczne w zakresie robót budowlanych to umowy, do których zastosowanie mają dotychczasowe, a nie obecne przepisy Prawa zamówień publicznych. Tym samym w niniejszym artykule analiza kwestii zmiany wynagrodzenia odnosić się będzie do przepisów ustawy z 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (dalej: d.Pzp).

Co do zasady zmiany postanowień zawartej umowy są zakazane, chyba że zachodzi co najmniej jedna z okoliczności wskazanych przepisem ustawy (art. 144 d.Pzp). Prześledzimy te okoliczności w odniesieniu do możliwości zmiany wynagrodzenia.

Wzrost wynagrodzenia - w interesie obu stron?

Wzrost kosztów realizacji zamówienia zawsze jest problematyczny dla wykonawców, ponieważ wpływa bezpośrednio na obniżenie planowanego zysku. W skrajnych przypadkach powoduje, że inwestycja przestaje być w ogóle opłacalna, a jej kontynuacja bez zmiany wynagrodzenia jest niecelowa i bardziej opłacalnym rozwiązaniem okazać się może np. odstąpienie wykonawcy od wykonania umowy, nawet uwzględniając konieczność zapłacenia drugiej stronie kar umownych. W takich przypadkach umowa staje się również problematyczna dla zamawiającego, któremu co do zasady zależy na realizacji zamówienia, i to w umówionym terminie. Nawet jeśli logika wskazywałaby, że podniesienie wynagrodzenia umownego byłoby rozwiązaniem korzystnym dla obu stron, to w ujęciu praktycznym na gruncie zamówień publicznych chcieć niekoniecznie oznacza móc.