Komentarz do KPA 2022 - Art. 189a

1

[Pojęcie kary administracyjnej] Jako administracyjną karę pieniężną ustawodawca rozumie określoną w ustawie sankcję nakładaną w konsekwencji naruszenia prawa (szczegółowe cechy administracyjnej kary pieniężnej zostały zdefiniowane w art. 189b k.p.a.). W art. 189a k.p.a. ustawodawca precyzuje, że normy określone w dziale IVa Kodeksu znajdują zastosowanie, o ile niektóre z zagadnień nie zostały osobno uregulowane w przepisach odrębnych. Oznacza to więc, że każdorazowo w przypadku, gdy ustawa przewiduje możliwość nałożenia administracyjnej kary pieniężnej, zasadne jest zweryfikowanie, czy ustawa ta nie przewiduje zasad szczególnych wobec regulacji kodeksowych.

2

[Priorytet regulacji szczególnej] Nowelizacja k.p.a. obowiązująca od 1 czerwca 2017 r., wprowadzając nowy dział, miała na celu kompleksowo określać zasady nakładania kar administracyjnych, tj. dyrektyw wymiaru kary, przypadków uzasadniających odstąpienie od nałożenia kary i udzielenie przez organ administracji publicznej pouczenia, przedawnienia nałożenia i egzekucji kary, a także odroczenia, rozłożenia na raty oraz umorzenia kary. Przyjęte rozwiązania stanowią uzupełnienie regulacji przewidzianych w przepisach szczególnych (lex specialis derogat legi generali).

W uzasadnieniu nowelizacji czytamy, że kary administracyjne w polskim prawie bardzo często stanowią dotkliwą sankcję za naruszenie prawa, niekiedy nawet surowszą niż kary wymierzane za popełnienie wykroczenia, wykroczenia karnoskarbowego, przestępstwa bądź przestępstwa karnoskarbowego. Jednocześnie w systemie prawnym brak jest reguł ogólnych określających zasady ich nakładania i wymierzania, co skutkuje znaczącym zróżnicowaniem sytuacji podmiotów podlegających ukaraniu, szczególnie w zakresie instytucji łagodzących obiektywny charakter odpowiedzialności administracyjnej (np. w wyniku braku określenia lub zróżnicowania przesłanek branych pod uwagę przy szacowaniu wysokości kary pieniężnej), często nieuzasadnionym ze względu na przedmiot i specyfikę danej regulacji. Ponadto niejednokrotnie nakładanie kar administracyjnych cechuje automatyzm oraz nieuwzględnianie przyczyn i okoliczności dopuszczenia się naruszenia.