Czy można odliczyć 20% kosztów uzyskania przychodów oraz 50% VAT od wydatków eksploatacyjnych po wykupie samochodu z leasingu

Klient wykupił we wrześniu bieżącego roku auto z leasingu na cele prywatne. Faktura za wykup nie została uwzględniona w firmie, nie odliczono od niej VAT ani nie ujęto w kosztach. Czy od wydatków eksploatacyjnych po wykupie samochodu można odliczyć 20% kosztów uzyskania przychodów oraz 50% VAT?

Jeżeli samochód będzie przez klienta po wykupie wykorzystywany również do celów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika, podatnik uprawniony jest do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów 20% wydatków z tytułu jego używania, jak również 20% kosztów składek na ubezpieczenie tego samochodu.

Jeżeli przedmiotowy samochód będzie przez klienta wykorzystywany częściowo na potrzeby prowadzonej działalności opodatkowanej podatkiem VAT, może on odliczać 50% VAT z faktur dokumentujących dotyczące go wydatki eksploatacyjne.

Jak stanowi art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów poniesionych wydatków z tytułu kosztów używania, stanowiącego własność podatnika prowadzącego działalność gospodarczą samochodu osobowego niebędącego składnikiem majątku, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT oraz składek na ubezpieczenie takiego samochodu. Te wydatki i składki w wysokości 20% stanowią jednak koszty uzyskania przychodów pod warunkiem, że samochód ten jest wykorzystywany również do celów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika.

Przedmiotowy samochód został wykupiony na cele prywatne, a w konsekwencji nie został on zaliczony do środków trwałych ani koszt jego wykupu nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Uznać w związku z tym należy go za składnik majątku niebędący składnikiem majątku, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT. Zatem jeżeli przedmiotowy samochód będzie przez klienta po wykupie wykorzystywany również do celów związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika, podatnik uprawniony będzie do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów 20% wydatków z tytułu jego używania, jak również 20% kosztów składek na ubezpieczenie tego samochodu.

Podatnikom wykorzystującym pojazdy samochodowe na potrzeby wykonywania czynności opodatkowanych przysługuje prawo do odliczania VAT z faktur dokumentujących wydatki eksploatacyjne dotyczące tych pojazdów. Przy czym najczęściej kwota podatku naliczonego z takich faktur jest ograniczona do 50% (art. 86a ust. 1 ustawy o VAT). 

Wykorzystywanie przedmiotowego samochodu na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej rodzi wątpliwości co do tego, czy wykup samochodu z leasingu rzeczywiście (z punktu widzenia VAT) nastąpił na cele prywatne. Istnieje w związku z tym ryzyko, że w przypadku dokonywania wskazanych odliczeń VAT organy podatkowe uznają, iż sprzedając w przyszłości przedmiotowy samochód klient działać będzie w charakterze podatnika, a w konsekwencji sprzedaż ta będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. Ryzyko to (zwłaszcza w świetle informacji Ministerstwa Finansów z 28 lipca 2023 r.) nie jest według autora duże, tym niemniej istnieje i powinno zostać uwzględnione przy podejmowaniu decyzji o dokonywaniu przedmiotowych odliczeń.

Tomasz Krywan

doradca podatkowy, specjalista w zakresie prawa podatkowego. Autor wielu praktycznych odpowiedzi na pytania z zakresu prawa podatkowego i licznych publikacji na ten temat