Zgodność decyzji o ograniczeniu korzystania z nieruchomości z prawem - Wyrok NSA z dnia 29 czerwca 2023 r., sygn. I OSK 647/22

Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości w celu realizacji inwestycji celu publicznego jest możliwe, gdy inwestycja ma charakter publiczny, jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a właściciel nieruchomości odmawia zgody na jej realizację mimo prowadzonych rokowań.

Dnia 29 czerwca 2023 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jolanta Rudnicka Sędziowie: sędzia NSA Monika Nowicka sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 29 czerwca 2023 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej K. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 30 listopada 2021 r., sygn. akt II SA/Bk 785/21 w sprawie ze skargi T. G. i K. G. na decyzję Wojewody Podlaskiego z dnia 1 września 2021 r. nr WG-VI.7534.51.2021.UŁ w przedmiocie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości poprzez udzielenie zezwolenia na przeprowadzenie inwestycji celu publicznego oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyrokiem z 30 listopada 2021 r. oddalił skargę T. G. i K. G. na decyzję Wojewody Podlaskiego z 1 września 2021 r. nr WG-VI.7534.51.2021.UŁ w przedmiocie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości poprzez udzielenie zezwolenia na przeprowadzenie inwestycji celu publicznego.

W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji przyjął następujące okoliczności faktyczne i prawne.

Starosta Powiatu B., po rozpatrzeniu wniosku P.S.A. z siedzibą w L., decyzją z 17 lutego 2021 r., ograniczył sposób korzystania z nieruchomości położonej w obrębie [...], gm. [...], oznaczonej jako działka nr [...], poprzez udzielenie Spółce zezwolenia na przeprowadzenie inwestycji celu publicznego, polegającej na budowie kontenerowej stacji transformatorowej SN/nN wraz z liniami kablowymi SN 15kV i nN 0,4kV. W sentencji decyzji organ określił obszar zajęcia gruntu na czas budowy w wielkości 12,5 m2, a po zakończeniu budowy obszar zajęcia gruntu o pow. 10 m2, zgodnie z załącznikiem graficznym stanowiącym integralną część decyzji.

Od powyższej decyzji odwołanie wnieśli T. i K. G., właściciele przedmiotowej nieruchomości.

Wojewoda Podlaski decyzją z 1 września 2021 r. utrzymał w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie. W uzasadnieniu stwierdził, że z art. 124 ust. 1 i 3 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2020 r., poz. 1990 ze zm.; dalej powoływana jako u.g.n.) wynika, że ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości możliwe jest tylko przy łącznym spełnieniu następujących przesłanek: 1) planowana inwestycja ma charakter inwestycji celu publicznego w rozumieniu art. 6 u.g.n.; 2) ograniczenie ma być zgodne z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego w przypadku braku planu; 3) właściciel nie wyraża zgody na realizację inwestycji na jego działce, co potwierdzają udokumentowane rokowania pomiędzy inwestorem a właścicielem. W ocenie organu odwoławczego, w przedmiotowej sprawie zostały spełnione przesłanki warunkujące wydanie decyzji ograniczającej sposób korzystania z nieruchomości, oznaczonej jako działka nr [...], położonej w obrębie [...], gm. [...], powiat b. Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości jest zgodne z planem miejscowym, a właściciele nieruchomości nie wyrazili zgody na jej udostępnienie na warunkach zaproponowanych przez Inwestora. Decyzja Starosty Powiatu B. wraz z załącznikiem graficznym, sprostowanym postanowieniem z 12 marca 2021 r., wskazuje jednoznacznie zarówno położenie inwestycji na nieruchomości, jak i zakres uszczuplenia władztwa w zakresie niezbędnym dla jej prawidłowego wykonania.

Skargę od tej decyzji do sądu administracyjnego wnieśli T. i K. G.

Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie i oddalił ją na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (P.p.s.a.). Zdaniem Sądu I instancji, zasadnie oceniono, że inwestycja polegającej na budowie kontenerowej stacji transformatorowej SN/nN wraz z liniami kablowymi SN 15kV i nN 0,4kV realizuje cel publiczny. Prawidłowo także organy oceniły, że realizacja tej inwestycji na nieruchomości skarżących została przewidziana ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy [...] w granicach administracyjnych obejmujących wyodrębnione obszary funkcjonalne - uchwała nr [...] Rady Miejskiej w [...] z 27 grudnia 2001 r. [...]. Obszar wnioskowanego ograniczenia położony jest na terenie oznaczonym symbolem MR, MN, UR, UH, UG, Ul, które oznaczają obszary przemieszanej zabudowy zagrodowej istniejącej i projektowanej jednorodzinnej, tereny drobnego przemysłu i rzemiosła usługowego, tereny usług handlowych o powierzchni użytkowej nieprzekraczającej 1000 m2 i gastronomicznych oraz usługi inne nieuciążliwe nie określone w planie miejscowym. Stacja transformatorowa zaznaczona jest na załączniku graficznym miejscowego planu, w pobliżu zachodniego narożnika działki nr [...], sąsiadującej z przedmiotową nieruchomością. Istotnie, jak podniósł organ odwoławczy, z uwagi na jakość rysunku i jej skalę nie można precyzyjnie określić położenia skrzynki. Niemniej jednak planowana kontenerowa stacja transformatorowa ma zastąpić przeznaczoną do rozbiórki słupową stację transformatorową na nieruchomości, oznaczonej jako działka nr [...], która znajduje się w północnej części nieruchomości i przy zachodnim narożniku działki nr [...]. Słusznie zatem stwierdzono, że akt prawa miejscowego przewidział stację transformatorową na tym obszarze. Jak wynika z § 3 pkt 4.6.3. zapisy planu dopuszczają zmianę lokalizacji stacji transformatorowych pod warunkiem, że nie będzie to kolidowało z istniejącym i projektowanym zagospodarowaniem terenu i zachowane będą obowiązujące w tym zakresie przepisy szczególne. W punkcie 4.7 uchwałodawca wskazał natomiast, że pokazany na rysunku planu rozrząd uzbrojenia, może ulegać zmianom pod warunkiem uzgodnienia z ZUD na etapie projektu budowlanego. W sprawie niniejszej lokalizacja stacji transformatorowej została uzgodniona na naradzie koordynacyjnej 15 stycznia 2021 r. Spełniony zatem został także warunek zgodności ograniczenia z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.

W ocenie Sądu I instancji, na etapie postępowania administracyjnego dowiedziony także został przez wnioskodawcę brak zgody skarżących na przeprowadzenie na ich nieruchomości inwestycji celu publicznego przewidzianej planem, zmuszający wnioskodawcę do wystąpienia z wnioskiem o decyzyjne ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości. Z dokumentacji zebranej w przedmiotowej sprawie wynika, że inwestor w pismach z 15 kwietnia i 3 lipca 2020 r. zwracał się do właścicieli nieruchomości o wyrażenie zgody na realizację inwestycji. W odpowiedzi T. i K. G. w piśmie z 17 lipca 2020 r. jednoznacznie nie wyrazili zgody na wejście w teren działki nr [...] w celu rozbiórki istniejącej słupowej stacji transformatorowej i budowie kontenerowej stacji transformatorowej wraz z liniami kablowymi SN i nN. Zdaniem Sądu I instancji, zasadnie zatem w sprawie przyjęto, że wniosek poprzedzały rokowania w wyniku których strony nie doszły do porozumienia. Jak słusznie stwierdził organ odwoławczy skarżący precyzyjnie przedstawili swoje stanowisko, w związku z tym nie był zobowiązany do prowadzenia dalszych rokowań.

W konkluzji Sąd I instancji stwierdził, że w sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki warunkujące legalne wydanie decyzji ograniczającej sposób korzystania z nieruchomości.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiedli T. i K. G. wnosząc o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm prawem przepisanych. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

I. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie, w tym w szczególności:

1) art. 145 § 1 pkt 1) lit. c P.p.s.a. poprzez naruszenie:

a) art. 7 i art. 77 K.p.a. poprzez wydanie decyzji pomimo niezbadania należycie okoliczności podjęcia rzekomych rokowań przez wnioskodawcę, w tym legitymacji osób składających oświadczenia w tym zakresie, charakter podejmowanych czynności, w szczególności pozorności podejmowanych czynności i działania z pozycji "siły" wnioskodawcy, wykluczając podjęcia rokowań w przedmiotowej sprawie, pominięcie, że wnioskodawca w żaden sposób nie wykazał podjęcia rokowań, bowiem w aktach sprawy znajdują się propozycje składane innym właścicielom gruntów, nie zaś skarżącym;

b) art. 6 i art. 8 K.p.a. ze względu na prowadzenie postępowania w sposób tendencyjny i jednostronny z pominięciem stron, ich twierdzeń i interesów,

c) art. 10 K.p.a. w zw. z art. 28 K.p.a. poprzez zaniechanie zapewnienia stronom czynnego udziału w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwienie im wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, tj. całkowite uniemożliwienie Gminie [...] oraz właścicielom działek o nr geod. [...],[...],[...] położonych we wsi [...] na rzecz których ustanowiona jest służebność przechodu i przejazdu przez działkę nr [...], udziału w niniejszym postępowaniu w sytuacji, gdy budowa stacji transformatorowej SN/nN z liniami kablowymi SN 15kV i nN 0,4kV znacząco wpłynie na wykonywanie służebności przejazdu i przechodu;

d) art. 3 § 1 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) P.p.s.a. w zw. z art. 7, art. 75 § 1, art. 77 § 1 oraz art. 80 K.p.a. przejawiające się w tym, że Sąd w wyniku niewłaściwej kontroli legalności działalności administracji publicznej nie zastosował środka określonego w ustawie, mimo że zebrany przez organ materiał dowodowy okazał się być niewystarczający i budzący wątpliwości, które przy uzupełnieniu materiału dowodowego, mogły przechylić szalę na korzyść skarżącego;

2) art. 145 § 1 pkt 1) lit. a P.p.s.a. poprzez naruszenie przepisów prawa materialnego, w tym w szczególności:

a) art. 124 u.g.n. poprzez jego zastosowanie pomimo braku podjęcia rokowań przez wnioskodawcę;

b) art. 83 k.c. i art. 58 k.c. oraz 38 k.c. poprzez uznanie, iż wnioskodawca podjął rokowania podczas, gdy podjęte przez podmiot nieupoważniony działania były jedynie pozorne i zmierzały jedynie do obejścia prawa, tym samym były nie ważne;

c) art. 64 ust. 1,2 i 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej w zw. z art. 140 i 143 k.c. w zw. z art. 124 u.g.n. poprzez przyjęcie, iż pojęcie "rokowań" można rozumieć szeroko, mimo, iż wywłaszczenie w drodze art. 124 u.g.n. jako wyjątek od zasady własności należy interpretować wąsko, a charakter rokowań, który jest niedookreślony, winien podlegać szczególnej kontroli,

3) naruszenie art. 134 § 1 P.p.s.a. poprzez ograniczenie się przez Sąd do rozstrzygnięcia sprawy wyłącznie w granicach zarzutów i wniosków stron, w sytuacji gdy zobowiązany on był do rozpoznania całokształtu sprawy;

II. naruszenie prawa materialnego, mające istotny wpływ na rozstrzygnięcie, tj.:

1) art. 83 k.c. i art. 58 k.c. w zw. z art. 38 k.c. - poprzez uznanie, iż wnioskodawca podjął rokowania podczas, gdy podjęte przez podmiot nieupoważniony działania były jedynie pozorne i zmierzały jedynie do obejścia prawa, tym samym były nie ważne,

2) art. 124 ust. 1 u.g.n. poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości jest zgodne z miejscowym planem zagospodarowania przestrzeni w sytuacji, gdy usytuowanie stacji transformatorowej SN/nN z liniami kablowymi SN 15kV i nN 0,4kV nie wynika z map geodezyjnych będących częścią planu zagospodarowania przestrzennego;

3) art. 124 ust. 1 u.g.n. w zw. z art. 7 i art. 77 § 1 K.p.a. poprzez błędną ocenę treści zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i dokonanie nieprawidłowych ustaleń faktycznych co do zgodności z nimi inwestycji;

4) art. 124 ust. 1 u.g.n. poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że uwzględnienie wniosku inwestora i ograniczenie korzystania z nieruchomości było prawidłowe, w sytuacji gdy ograniczenie nastąpiło w sposób nadmierny i nieadekwatny do realizacji celu publicznego;

5) art. 124 ust. 1 i 3 u.g.n. poprzez błędną wykładnię bezpodstawne i uznanie, że zakład energetyczny prawidłowo przeprowadził rokowania ze skarżącymi, w sytuacji gdy z okoliczności sprawy wynika, że rokowania miały charakter pozorny i nie obejmowały wszystkich istotnych elementów warunków przyszłej umowy, w szczególności inwestor nie poinformował właścicieli nieruchomości o obszarze zajęcia gruntu na czas budowy, nie wykazał zgodności inwestycji z miejscowym planem zagospodarowania przestrzeni oraz całkowicie, zaniechał rokowań względem właściciela nieruchomości władnącej, któremu przysługuje służebność na działce nr [...], ponadto rokowania zostały przeprowadzone przez osobę nieuprawnioną i nieprawidłowo umocowaną przez przedsiębiorstwo energetyczne.

Prawomocnym postanowieniem z 24 lutego 2022 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku odrzucił skargę T. G. z uwagi na niezłożenie w ustawowym terminie wniosku o sporządzenie uzasadnienia zaskarżonego wyroku.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 P.p.s.a. (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 259), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 P.p.s.a., przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Zgodnie z art. 124 ust. 1 u.g.n. starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Skoro przepis ten wskazuje, że ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, to kwestie te powinny być w sposób dostateczny sprecyzowane wcześniej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Decyzja wydana na podstawie art. 124 ust. 1 u.g.n. ma jedynie uwzględniać te wcześniejsze ustalenia i umożliwić realizację konkretnej inwestycji celu publicznego, z uwagi na fiasko rokowań prowadzonych z właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości w zakresie zgody na wykonanie określonych prac.

Jak słusznie zauważył Sąd I instancji w niniejszej sprawie, obszar, którego dotyczy proponowana inwestycja objęty jest ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy [...] przyjętego uchwałą Nr [...] Rady Miejskiej w [...]y z 27 grudnia 2001 r.

Stacja transformatorowa jest zaznaczona na załączniku graficznym miejscowego planu i znajduje się na działce [...], a z zapisów § 3 pkt.4.6.3 ww. planu miejscowego wynika, że dopuszcza się zmianę lokalizacji stacji transformatorowej pod warunkiem, że nie będzie ona kolidowała z istniejącym i projektowanym zagospodarowaniem terenu i zachowane będą obowiązujące w tym zakresie przepisy szczególne. W pkt.4.7 zaznaczono ponadto, że możliwe są zmiany rozrządu uzbrojenia pod warunkiem uzgodnienia z ZUD na etapie projektu budowlanego.

Wyjaśnienia wymaga, że każdy z etapów procesu inwestowania (m. in. planowanie i zagospodarowanie przestrzenne, uzyskanie tytułu do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, projektowanie obiektu budowlanego) stanowi autonomiczną, w zakresie orzekania, procedurę w ramach której zapadają rozstrzygnięcia wynikające z przepisów prawa materialnego regulujących daną fazę realizacji przedsięwzięcia.

Proces technologiczny prowadzonej inwestycji pozostaje poza decyzją, o której mowa w art. 124 ust. 1 u.g.n. Decyzja ta zakreśla obszar, w którym prace będą wykonywane, wskazując ściśle cel zagospodarowania, ograniczając prawo własności właściciela do swobodnego dysponowania wskazaną częścią nieruchomości. Decyzja wydana w trybie art. 124 ust. 1 u.g.n. nie reguluje uprawnień inwestora w zakresie rozpoczęcia robót budowlanych, a stanowi jedynie o dysponowaniu przez inwestora nieruchomością na cele budowlane (por. wyrok NSA z 22 lutego 2012 r. sygn. akt I OSK 357/11, wyrok NSA z 31 maja 2017 r. sygn. akt I OSK 2618/16, wyrok WSA w Warszawie z 31 maja 2017 r. sygn. akt IV SA/Wa 389/17).

Odnosząc się do kwestii rokowań prowadzonych z właścicielem nieruchomości Naczelny Sąd Administracyjny zgadza się w ze stwierdzeniem zaskarżonego wyroku, że w okolicznościach niniejszej sprawy miały one miejsce i to w stopniu pozwalającym na wszczęcie postępowania w trybie art. 124 ust.1 u.g.n.

Jak wskazuje orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, rokowania polegają na tym, że strony przedstawiają własne stanowiska w sprawie zgodnie z własną wiedzą i wolą. Rokowania nie oznaczają konieczności osiągnięcia zgodnego stanowiska. Wystarczy wzajemne poinformowanie się obu stron o swoich postanowieniach i możliwym zakresie wzajemnych ustępstw celem zawarcia umowy lub innego satysfakcjonującego obie strony rozwiązania zasad korzystania z danej nieruchomości. W sytuacji, gdy druga strona (właściciel) stanowczo sprzeciwia się zaproponowanym warunkom wskazując, że są one nie do przyjęcia i przedstawia własne, ostateczne i jednoznaczne oczekiwania finansowe, które z kolei nie satysfakcjonują inwestora, ma on prawo uznać, że dalsze rokowania nie doprowadzą do uzyskania konsensusu. Proces ten nie może bowiem przebiegać w nieskończoność, tj. dopóki jedna ze stron nie zmieni swojego stanowiska i nie przyjmie proponowanych warunków. W przeciwnym wypadku nigdy nie można byłoby wszcząć procedury co do wydania decyzji w oparciu o art. 124 ust. 1 u.g.n. (por. wyrok NSA z dnia 24 listopada 2017 r. sygn. akt I OSK 970/17). Strony zmierzające do załatwienia sprawy w sposób określony w art. 124 ust. 3 u.g.n. nie są związane jakimikolwiek regułami w zakresie przeprowadzenia rokowań prócz obowiązku zainicjowania ich przez przedstawienie swojemu adwersarzowi propozycji rozstrzygnięcia. Rokowania mogą zostać zakończone w dowolnym czasie, chociażby gdy - w ocenie którejś ze stron - nie ma szans na zawarcie porozumienia.

Skoro współwłaściciele spornej nieruchomości nie przyjęli propozycji jak w pismach przedstawiciela inwestora z dnia 15 kwietnia i 3 lipca 2020 roku, to za Sądem I instancji należało przyjąć, że rokowania związane z ograniczeniem sposobu korzystania z części nieruchomości podjęto, ale nie doszły one do skutku.

Nie budzi wątpliwości Naczelnego Sądu Administracyjnego, że stroną postępowania administracyjnego prowadzonego w trybie art.124 ust.1 u.g.n. oprócz inwestora jest podmiot, któremu decyzja wydana w tym trybie ograniczyła prawo do nieruchomości, w tym wypadku właściciele działki nr [...]. Zarzut naruszenia art. 10 K.p.a. w zw. z art. 28 K.p.a w związku z niezawiadomieniem właścicieli działek, których obszar nie został objęty sporną decyzją nie mógł skutecznie podważyć kwestionowanego wyroku.

Wbrew stanowisku skarżącego kasacyjnie w aktach znajdują się dokumenty potwierdzające umocowanie pracownika spółki P. Spółka Akcyjna z siedzibą w L. do składania oświadczeń woli i wiedzy w celu zawierania umów związanych z przedmiotem działalności spółki, a więc także odnoszących się do kwestii związanych z udostępnianiem nieruchomości dla urządzeń elektroenergetycznych.

W tej sytuacji należało przyjąć, że prawidłowo został rozpatrzony zebrany w sprawie materiał dowodowy, a okoliczności istotne dla sprawy oceniono na podstawie całokształtu zebranego materiału dowodowego. Sąd I instancji w sposób właściwy ocenił legalność zaskarżonej decyzji.

W świetle powyższych rozważań zarzuty skargi kasacyjnej dotyczące zarówno naruszenia przepisów postępowania jak i naruszenia przepisów prawa materialnego uznać należało za niezasadne. Zaznaczenia wymaga, że autor skargi kasacyjnej w sposób nieodpowiadający postaci naruszenia odniósł zarzut przekroczenia art. 124 ust. 1 i 3 u.g.n do sfery ustaleń faktycznych. Próba zwalczenia ustaleń faktycznych poczynionych przez sąd pierwszej instancji nie może zaś nastąpić poprzez zarzut naruszenia prawa materialnego (zob. wyrok NSA z dnia 29 stycznia 2013 r., I OSK 2747/12, LEX nr 1269660; wyrok NSA z dnia 6 marca 2013 r., II GSK 2327/11, LEX nr 1340137). Ocena zarzutu prawa materialnego może być dokonana wyłącznie na podstawie konkretnego stanu faktycznego, nie zaś na podstawie stanu faktycznego, który skarżący uznaje za prawidłowy (zob. wyrok NSA z dnia 6 marca 2013 r., II GSK 2328/11, LEX nr 1340138; wyrok NSA z dnia 14 lutego 2013 r., II GSK 2173/11, LEX nr 1358369).

Odmawiając zasadności zarzutowi naruszenia art. 58 § 1 k.c. i art. 83 k.c. wyjaśnić należało, że czynność prawna mająca na celu obejście ustawy w ujęciu art. 58 § 1 k.c. polega na takim ukształtowaniu jego treści, która z punktu widzenia formalnego (pozornie) nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości (w znaczeniu materialnym) zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest ustawowo zakazane. Czynność zmierzająca do obejścia prawa nie może więc być jednocześnie czynnością pozorną, gdyż pierwsza zostaje rzeczywiście dokonana, zaś druga jest jedynie symulowana (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2023 r. sygn.. akt III USK 168/22). Tymczasem autor kasacji błędnie wskazał, że podjęcie rokowań było jednocześnie pozorne i zmierzające do obejścia prawa.

Naczelny Sąd Administracyjny nie dopatrzył się także naruszenia art. 140 K.c i 64 ust.1-3 Konstytucji RP. Przepis art. 124 ust.1 u.g.n. zezwala na ograniczenie prawa własności nieruchomości w związku z budową ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń. Wbrew kasacji pozostaje to w zgodzie zarówno z art. 64 ust. 1- 3 Konstytucji RP jak i art. 140 K.c., które dopuszczają ograniczenie prawa własności pod warunkiem, że następuje ono w drodze ustawy, tak jak w niniejszym przypadku.

Mając na względzie powyższe Naczelny Sąd Administracyjny, działając w oparciu o art. 184 w zw. z art. 182 § 2 P.p.s.a., oddalił skargę kasacyjną jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw.

| |

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, https://orzeczenia.nsa.gov.pl/