Odsetki hipotetyczne w kosztach podatnika CIT – rozliczenie ulgi z tytułu zatrzymanych zysków

Okres rozliczenia ulgi

Zaliczenie do kosztów podatkowych odsetek hipotetycznych jest możliwe w roku wniesienia dopłaty* lub podwyższenia kapitału rezerwowego/zapasowego oraz w kolejnych dwóch bezpośrednio po sobie następujących latach podatkowych (art. 15cb ust. 2 updop).

Odsetki hipotetyczne można ująć w kosztach podatkowych w trakcie roku podatkowego, przez co obniżone zostaną zaliczki na CIT, lub w zeznaniu rocznym. Takie stanowisko potwierdzone zostało m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 października 2023 r. (sygn. 0114-KDIP2-2.4010.403.2023.2.AP).

Wysokość odsetek hipotetycznych i przykład obliczenia ich wysokości

Wysokość odsetek hipotetycznych = (stopa referencyjna NBP z ostatniego dnia roboczego roku poprzedzającego rok podatkowy + 1) × (kwota dopłaty lub zysku przekazanego na kapitał rezerwowy/zapasowy)

– art. 15cb ust. 1 updop.

PRZYKŁAD

Sp. z o.o. w 2023 r. osiągnęła zysk w wysokości 400 000 zł. Wspólnicy spółki w 2024 r. podjęli uchwałę o wyłączeniu połowy zysku za 2023 r. do podziału między wspólników i przekazaniu go na kapitał zapasowy spółki. Na kapitał zapasowy został przekazany zysk w kwocie 200 000 zł. Zysk ten nie zostanie przeznaczony na pokrycie straty bilansowej. Z zysku finansowane będą inwestycje planowane przez spółkę.

Spółka mogła ująć w kosztach podatkowych odsetki hipotetyczne w 2024 r. oraz może to zrobić w kolejnych dwóch bezpośrednio po sobie następujących latach podatkowych, czyli w 2025 i 2026 r. Spółka nie skorzystała z tej możliwości w 2024 r., jednak chciałaby takie odsetki zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w 2025 r.

Stopa referencyjna NPB obowiązująca 31 grudnia 2024 r. wynosiła 5,75.

Wysokość odsetek hipotetycznych podlegających ujęciu w kosztach podatkowych w 2025 r. wynosi zatem: (5,75 + 1) × 200 000 zł = 13 500 zł.

Limit zaliczenia odsetek hipo­tetycznych do kosztów podatkowych

Łączna kwota odsetek podlegających zaliczeniu w koszty nie może przekroczyć 250 000 zł rocznie.

Tym samym z tytułu jednego zatrzymanego zysku podatnik może zaliczyć do kosztów podatkowych maksymalnie 750 000 zł rozłożone na trzy lata.

Nieodliczona w danym roku część odsetek hipotetycznych z uwagi na limit 250 000 zł nie przechodzi do odliczenia na lata następne.

Ograniczenia w stosowaniu zaliczenia do kosztów

Nie można zaliczyć do kosztów:

1. Dopłat/zysków przeznaczonych na pokrycie strat bilansowych.

2. Zwrotu dopłaty lub wypłaty zysku przed upływem 3 lat od końca roku podatkowego, w którym dokonano ich wniesienia/przekazania

– art. 15cb ust. 4 i 5 updop.

Wyłączenie stosowania ulgi z tytułu zatrzymanych zysków

Przepisu o uldze nie stosuje się, jeżeli podatnik lub podmiot z nim powiązany dokonał czynności prawnej albo powiązanych czynności prawnych bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, głównie w celu uznania kwoty hipotetycznych odsetek za koszt uzyskania przychodów. Do uzasadnionych przyczyn ekonomicznych nie zalicza się przypadku, gdy korzyść uzyskana w roku podatkowym lub w latach następnych wynika z zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów.

– art. 15cb ust. 10 updop.

Moment ujęcia kosztów

Koszty można rozpoznać w miesiącu podjęcia uchwały o zatrzymaniu zysku lub wniesieniu dopłat, w dowolnym miesiącu danego roku podatkowego lub w dwóch kolejnych latach podatkowych.

Dokumentacja księgowa powstania kosztu podatkowego

Nie jest wymagany szczególny dokument; wystarczy dowolny dokument księgowy uwzględniający naliczenie kosztów uzyskania przychodów.

Obowiązki księgowe

Spółka powinna prowadzić ewidencję pomocniczą umożliwiającą wyodrębnienie kosztów podatkowych związanych z odsetkami hipotetycznymi.

Odsetki te nie stanowią kosztów bilansowych. Mogą być zaksięgowane w kosztach pozabilansowych.

Przesłanki utraty prawa do rozliczenia odsetek hipotetycznych

Prawo do ulgi traci się w przypadku:

1. wypłaty zysku przed upływem 3 lat;

2. przejęcia lub przekształcenia spółki w spółkę niebędącą osobą prawną przed upływem 3 lat;

3. użycia dopłat lub zysków na pokrycie strat bilansowych.

PRZYKŁAD

Sp. z o.o. skorzystała z odliczenia na podstawie art. 15cb updop z tytułu zysku za 2024 r., który to zysk zgodnie z uchwałą z 2025 r. został przeznaczony w całości na kapitał zapasowy. Będzie mógła dokonać wypłaty tego zysku lub przekazania go na kapitał zakładowy bez potrzeby rozliczania dodatkowego przychodu (utraty ulgi) najwcześniej w 2029 r.

Obowiązek rozliczenia przychodów

W przypadku wcześniejszego zwrotu dopłat lub ich części spółka musi rozpoznać przychód w kwocie odpowiadającej odliczonym kosztom uzyskania przychodów

– art. 15cb ust. 7 i 8 updop.

Jeśli chcesz rozliczyć hipotetyczne odsetki w kosztach podatkowych, musisz podjąć następujące kroki:

Krok 1.

Sprawdź kwalifikowalność zatrzymania zysku/wniesienia dopłaty w spółce do zastosowania ulgi określonej w art. 15cb updop

Upewnij się, że przekazanie zysku lub wniesienie dopłat spełnia wymogi określone w art. 15cb ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (zob. tabelę 2).

Krok 2.

Oblicz wysokość odsetek hipotetycznych

Uwzględnij stopę referencyjną NBP z ostatniego dnia roboczego roku poprzedzającego rok podatkowy oraz kwotę dopłaty lub zysku przekazanego na kapitał rezerwowy/zapasowy (zob. tabelę 2).

Krok 3.

Przygotuj potrzebną dokumentację

Sporządź odpowiednią dokumentację księgową, która potwierdzi naliczenie odsetek hipotetycznych jako kosztów uzyskania przychodów (zob. tabelę 3).

Krok 4.

Wprowadź dane do ewidencji

Upewnij się, że koszty związane z odsetkami hipotetycznymi są prawidłowo ujęte w prowadzonej ewidencji pomocniczej (zob. tabelę 3).

Krok 5.

Złóż deklarację CIT

Ujęcie odsetek hipotetycznych w kosztach uzyskania przychodów powinno zostać odzwierciedlone w rocznym zeznaniu podatkowym CIT-8.

Krok 6.

Monitoruj warunki utrzymania ulgi

Przestrzegaj wymogu niewypłacania zysków ani zwrotu dopłat przed upływem 3 lat oraz innych warunków, aby uniknąć konieczności rozpoznania przychodu z tytułu odliczonych wcześniej kosztów uzyskania przychodów (zob. tabelę 4).