Jak zaksięgować odszkodowanie z tytułu umowy o zakazie konkurencji
PROBLEM
Spółka wypłaciła członkowi zarządu odszkodowanie z tytułu umowy o zakazie konkurencji w ratach określonych w umowie. Umowa mówiła o 6 ratach wypłaconych do 10. każdego miesiąca, pod warunkiem, że członek zarządu przedłoży oświadczenie o spełnieniu warunku powstrzymywania się od pracy w związku z podpisaną umową o zakazie konkurencji. Umowa o zakazie konkurencji obejmowała okres 6 miesięcy począwszy od 28 czerwca. Ostatnią ratę, na podstawie otrzymanego oświadczenia spółka wypłaciła w styczniu roku następnego. Ponieważ spółka nie rozpoznała przychodu w związku z umową, koszty ostatniej raty odszkodowania ujęła w kosztach roku, w którym dokonała wypłaty. Czy w świetle ustawy o rachunkowości spółka postąpiła prawidłowo księgując w koszty ostatnią ratę w dacie jej wypłaty?
RADA
Spółka powinna w roku, którego dotyczył zakaz konkurencji utworzyć bierne rozliczenia międzyokresowych kosztów (RMK bierne) lub rezerwę.
RMK bierne (art. 39 ust. 2 pkt 2 uor)
To rozwiązanie jest uzasadnione, jeżeli:
- na dzień bilansowy (czyli 31 grudnia) obowiązywał zakaz konkurencji,
- spółka wiedziała, że – jeśli były członek zarządu złoży oświadczenie – będzie zobowiązana do wypłaty ostatniej raty odszkodowania.
RMK bierne będą wtedy odzwierciedleniem zobowiązania z tytułu zdarzenia przeszłego, które prawdopodobnie spowoduje wypływ środków, mimo że formalnie oświadczenie wpłynie w styczniu.
Rezerwa (art. 35d uor)
Stworzenie rezerwy mogłoby być alternatywnym podejściem, ale byłoby bardziej uzasadnione, gdyby istniało istotne ryzyko, że świadczenie będzie musiało być wypłacone niezależnie od złożenia oświadczenia (czyli większa niepewność co do warunku).
W praktyce jednak, jeśli warunek jest jasno określony i jego spełnienie jest wysoce prawdopodobne (czyli np. wcześniej członek zarządu regularnie składał oświadczenia), to bardziej adekwatne będą RMK bierne niż rezerwa.
UZASADNIENIE
W świetle ustawy o rachunkowości, sposób ujęcia kosztów powinien odzwierciedlać zasadę memoriału oraz współmierności przychodów i kosztów (art. 6 ust. 1 i 2 uor). Oznacza to, że koszty powinny być ujmowane w okresie, którego dotyczą, niezależnie od terminu ich zapłaty.
Kluczowe kwestie, to:
- zasada memoriału – koszt związany z okresem, w którym obowiązywał zakaz konkurencji, tj. od 28 czerwca do 27 grudnia danego roku, powinien zostać ujęty w księgach tego roku, niezależnie od tego, że wypłata ostatniej raty miała miejsce w styczniu roku następnego;
- warunkowość wypłaty – mimo że wypłata była uzależniona od złożenia oświadczenia, zakaz konkurencji dotyczył roku poprzedniego. Zatem nawet jeśli oświadczenie (warunek) zostało spełnione i złożone w styczniu, to koszt dotyczy obowiązywania zakazu w roku poprzednim i powinien być przypisany do tego okresu;
- ujęcie w księgach – Spółka nie postąpiła prawidłowo, ujmując koszt ostatniej raty w księgach roku następnego wyłącznie na podstawie daty wypłaty. Zgodnie z UoR, koszt powinien zostać przypisany do okresu, którego dotyczy świadczenie (czyli do roku poprzedniego), a nie do momentu zapłaty.
art. 6 ust. 1 i 2, art. 35d, art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2023 r., poz. 120 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2024 r., poz. 1863)
Joanna Gawrońska
biegły rewident
POTRZEBUJESZ POMOCY?