NSA o ustroju gmin – przegląd najciekawszych orzeczeń z tego roku

Czy rada gminy może wskazać wójtowi konkretny sposób załatwienia sprawy, czy sejmik województwa może ingerować w realizację jej zadań własnych, czy komisja rewizyjna ma prawo żądać wyjaśnienia na piśmie przyczyn niewykonania swojego polecenia? M.in. na te pytania odpowiadał w ostatnich miesiącach Naczelny Sąd Administracyjny. Przedstawiamy jego orzeczenia.

Uchwała rady gminy nie może narzucać wójtowi sposobu załatwienia konkretnej sprawy

Teza: „Z zawartego w (…) art. 18 ust. 2 pkt 2 u.s.g. zwrotu «stanowienie o kierunkach jego działania» wynika, iż uchwała rady gminy adresowana do wójta nie może dotyczyć konkretnej sprawy i wskazania sposobu jej załatwienia, tj. określenia skonkretyzowanego zadania, które wójt winien załatwić. Przepis posługuje się pojęciem stanowienia o kierunkach działania, co należy odczytywać jako określanie przez radę ogólnych, generalnych i strategicznych w danym okresie celów (a nie zadań) działania wójta, które pozostają w zakresie właściwości gminy, znajdują aktualnie lub mogą w przyszłości znaleźć źródła finansowania w budżecie gminy”.

NSA rozpoznawał skargę kasacyjną rady gminy od wyroku WSA w Łodzi z 29 czerwca 2023 r. (sygn. akt III SA/Łd 157/23) w sprawie ze skargi wojewody na uchwałę rady gminy dotyczącą zatwierdzenia stanowiska komisji rewizyjnej. Zastrzeżenia wojewody budził zapis w uchwale, na mocy którego rada zobowiązała wójta do wszczęcia postępowania administracyjnego w celu wyegzekwowania zaległych opłat za odpady komunalne dotyczące nieruchomości, której właścicielem był radny – w związku z nieprawidłowo złożoną deklaracją za odpady komunalne. Wojewoda domagał się w skardze do wojewódzkiego sądu administracyjnego stwierdzenia nieważności powyższej regulacji z powodu istotnego naruszenia prawa.