Dane mają być dostępne dla użytkownika (i nie tylko)

Choć ilość danych rośnie niebotycznie, dostęp do nich wciąż bywa znacznie ograniczony. Odpowiedzią na to ma być unijna regulacja – akt w sprawie danych

Już w 2018 r. ludzkość wygenerowała 33 zettabajty, czyli 33 x 10²¹ bajtów danych. To tyle, ile pomieściłyby tablety o pojemności 512 GB ułożone jeden na drugim po osiągnięciu przez taką wieżę wysokości równej odległości Ziemi od Słońca. Gdyby chcieć ustawić taką wieżę z danych, jakie mają zostać wygenerowane w 2025 r., musiałaby być pięciokrotnie wyższa i rosłaby o 1260 tabletów na sekundę.

Akt w sprawie danych, a dokładniej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2854 z 13 grudnia 2023 r. w sprawie zharmonizowanych przepisów dotyczących sprawiedliwego dostępu do danych i ich wykorzystywania (w skrócie: DA od angielskiej nazwy „Data Act”) zajmuje się kwestią danych i dostępności do nich na kilka sposobów: przewidując uprawnienia użytkowników do uzyskania danych z produktów skomunikowanych (czyli urządzeń należących do internetu rzeczy), regulując minimalne wymogi stosowane w procesie zmiany dostawcy usług przetwarzania danych czy określając zasadnicze wymagania w zakresie interoperacyjności danych.

Udostępnianie danych użytkownikowi

Zacząć trzeba od tego, czemu w akcie w sprawie danych poświęcono najwięcej miejsca – zagadnieniu dostępu do danych pochodzących z urządzeń IoT (Internet of Things). Artykuł 3 DA ustanawia bowiem adresowany do producentów produktów skomunikowanych i dostawców usług powiązanych obowiązek takiego projektowania i takiej produkcji produktów skomunikowanych czy świadczenia usług powiązanych, aby dane z produktu i usługi były łatwo dostępne dla użytkownika. Dostęp ten powinien być bezpieczny i bezpłatny, a dane przekazywane w całościowym, ustrukturyzowanym, powszechnie używanym i nadającym się do odczytu maszynowego formacie. Dodatkowo, ilekroć jest to stosowne i technicznie możliwe, mają być dostępne bezpośrednio, czyli bez udziału innych podmiotów, a jedynie dzięki konstrukcji połączonego produktu (przykładowo przez interfejs pozwalający kontrolować mechanizm dostępu do danych i je pozyskiwać).