Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 5 marca 2025 r., sygn. III CZP 37/24

W razie dochodzenia od banku zwrotu świadczenia spełnionego na podstawie umowy kredytu, która okazała się niewiążąca, bankowi nie przysługuje prawo zatrzymania na podstawie art. 496 w zw. z art. 497 k.c.

Teza urzędowa

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

SSN Marcin Krajewski (przewodniczący)

‎SSN Adam Doliwa

‎SSN Jacek Grela

‎SSN Marcin Łochowski

‎SSN Dariusz Pawłyszcze (sprawozdawca)

‎SSN Ewa Stefańska

‎SSN Kamil Zaradkiewicz

na posiedzeniu jawnym 5 marca 2025 r. w Warszawie ‎w sprawie z powództwa M.P. ‎przeciwko B. w W. ‎o ustalenie i zapłatę, z udziałem Prokuratora Generalnego, ‎na skutek przedstawienia przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku

"1. czy umowa kredytu ma charakter umowy wzajemnej w świetle regulacji art. 497 k.c. w zw. z art. 496 k.c.? w przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze:

2. czy skuteczny będzie zarzut zatrzymania złożony przez pełnomocnika procesowego strony w piśmie procesowym doręczonym pełnomocnikowi drugiej strony jeżeli obaj pełnomocnicy korzystają z zakresu umocowania objętego zakresem wskazanym w dyspozycji art. 91 k.p.c.? oraz

3. czy skuteczne będzie złożenie zarzutu zatrzymania jako zarzutu ewentualnego, tj. na wypadek stwierdzenia nieważności umowy?”

podjął uchwałę:

W razie dochodzenia od banku zwrotu świadczenia spełnionego na podstawie umowy kredytu, która okazała się niewiążąca, bankowi nie przysługuje prawo zatrzymania na podstawie art. 496 w zw. z art. 497 k.c.

Uzasadnienie

Zagadnienia prawne wskazane w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Gdańsku zostały przedstawione Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia w następującej sytuacji procesowej:

Sąd pierwszej instancji ustalił wyrokiem nieważność umowy kredytu zawartej przez powódkę z poprzednikiem prawnym pozwanego banku oraz zasądził od banku na rzecz powódki sumy w złotych i frankach szwajcarskich z tytułu zwrotu rat kapitałowo-odsetkowych spłaconych w wykonaniu nieważnej umowy.

Bank zaskarżył to rozstrzygnięcie apelacją i w toku postępowania apelacyjnego, powołując się na art. 496 w zw. z art. 497 k.c., podniósł zarzut zatrzymania dochodzonych świadczeń pieniężnych do czasu zaoferowania przez powódkę zwrotu kwoty wypłaconego kredytu albo zabezpieczenia roszczenia o jego zwrot. Bank wskazał, że jego oświadczenie jest składane na wypadek podzielenia przez sąd stanowiska powódki co do nieważności umowy kredytu.