W jakich przypadkach mała lub średnia spółka może być zwolniona z konieczności płacenia minimalnego podatku dochodowego

 Kiedy powstaje obowiązek podatku minimalnego?

Zgodnie z art. 24ca ust. 1 ustawy o CIT, minimalny podatek (10% podstawy opodatkowania) płacą spółki lub podatkowe grupy kapitałowe, które w danym roku podatkowym:

• poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż zyski kapitałowe, lub
• osiągnęły niski udział dochodu w przychodach - nie wyższy niż 2%.

Zwolnienia i wyłączenia (art. 24ca ust. 14 ustawy o CIT)

Ustawodawca przewidział szereg wyjątków. W praktyce oznacza to, że większość małych i średnich firm nie zapłaci tego podatku. W przypadku małych firm najczęściej będzie to dotyczyło sytuacji, gdy będą posiadały status małego podatnika za dany rok.

Wszystkie zwolnienia wskazuje art. 24ca ust. 14, zgodnie z którym podatku minimalnego nie stosuje się do podatników, którzy m.in.:

1) w roku podatkowym, w którym rozpoczęli działalność, oraz w kolejno następujących po sobie dwóch latach podatkowych, następujących bezpośrednio po tym roku podatkowym;

2) będących przedsiębiorstwami finansowymi w rozumieniu art. 15c ust. 16;

3) jeżeli w roku podatkowym uzyskali przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym ten rok podatkowy;

4) których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i jeżeli podatnik nie posiada:

a) bezpośrednio lub pośrednio, więcej niż 5%:

– udziałów (akcji) w kapitale innej spółki lub

– ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną,

b) innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;

5) jeżeli w roku podatkowym większość uzyskanych przez nich przychodów innych niż z zysków kapitałowych zostało osiągniętych w związku z:

a) eksploatacją w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych,

b) wydobywaniem kopalin wymienionych w załączniku do ustawy z 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze, których ceny zależą bezpośrednio lub pośrednio od notowań na światowych rynkach,

c) wykonywaniem działalności leczniczej, o której mowa w art. 3 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej,

d) transakcjami, o których mowa w ust. 2 pkt 2;

6) wchodzących w skład grupy co najmniej dwóch spółek, w której jedna spółka posiada przez cały rok podatkowy bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 75% udział odpowiednio w kapitale zakładowym, kapitale akcyjnym lub udziale kapitałowym pozostałych spółek wchodzących w skład tej grupy, jeżeli:

a) rok podatkowy spółek obejmuje ten sam okres oraz

b) obliczony za rok podatkowy, zgodnie z ust. 1 i 2, udział łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach jest większy niż 2%

- przy czym przy ustalaniu warunków, o których mowa w lit. a i b, uwzględnia się wszystkie spółki z grupy będące podatnikami, o których mowa w art. 3 ust. 1, lub należące do podatkowej grupy kapitałowej;

7) będących małymi podatnikami;

8) będących spółkami prowadzącymi gospodarkę komunalną, o których mowa w rozdziale 3 ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej;

9) którzy osiągnęli udział, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, w jednym z trzech lat podatkowych bezpośrednio poprzedzających rok podatkowy, za który należny jest minimalny podatek dochodowy, w wysokości co najmniej 2%;

10) postawionych w stan upadłości, likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym;

11) będących stroną umowy o współdziałanie, o której mowa w art. 20s § 1 Ordynacji podatkowej;

12) będących instytucją finansową w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, której podstawowym przedmiotem działalności jest świadczenie usług finansowych polegających na odpłatnym nabywaniu od wierzyciela wierzytelności powstałych w wyniku zawarcia umowy sprzedaży towarów lub świadczenia usług pomiędzy tym wierzycielem a dłużnikiem;

13) będących przedsiębiorstwami górniczymi otrzymującymi pomoc publiczną na podstawie ustawy z 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego.

Stawka i podstawa opodatkowania

Stawka podatku: 10% podstawy opodatkowania.

Podstawa opodatkowania może być liczona:

• standardowo według wzoru z art. 24ca ust. 3 (1,5% przychodów + nadwyżka kosztów finansowania i kosztów usług od powiązanych),
• lub w sposób uproszczony - podatnik może wybrać 3% przychodów operacyjnych (innych niż zyski kapitałowe) (art. 24ca ust. 3a).

Wybór uproszczonego sposobu należy zaznaczyć w zeznaniu rocznym.

Terminy i obowiązki

Podatek minimalny rozlicza się w rocznym zeznaniu CIT-8 (art. 27 ust. 1 ustawy o CIT), w załączniku CIT-M, czyli:

do końca trzeciego miesiąca po zakończeniu roku podatkowego,

np. dla spółek z rokiem kalendarzowym - do 31 marca 2026 r.

W zeznaniu należy wykazać:

• podstawę opodatkowania,
• odliczenia, o których mowa w art. 24ca ust. 10,
• kwotę należnego podatku minimalnego.

Kiedy płaci się podatek

• Również do dnia złożenia zeznania CIT-8, czyli np. do 31 marca 2026 r. (dla roku 2025).
• Podatek wpłaca się na rachunek właściwego urzędu skarbowego, podobnie jak klasyczny CIT.

Jak łączy się z normalnym CIT

Jeżeli spółka płaci zarówno podatek CIT (art. 19), jak i podatek minimalny - minimalny podatek pomniejsza się o „normalny” CIT należny za ten sam rok, nadwyżkę zapłaconego podatku minimalnego można odliczyć w ciągu kolejnych 3 lat od CIT należnego za te lata.

Patrycja Kubiesa