Odpisy aktualizacyjne

Zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o rachunkowości środki trwałe, środki trwałe w budowie i wartości niematerialne i prawne wycenia się, w zależności od sposobu ich nabycia (wytworzenia) i późniejszego wykorzystania, według cen nabycia (zakupu) lub kosztów wytworzenia, ewentualnie z uwzględnieniem wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych) - pomniejszonych o odpisy umorzeniowe (amortyzacyjne) oraz ewentualne odpisy z tytułu trwałej utraty ich wartości. Trwała utrata wartości następuje w sytuacji dużego prawdopodobieństwa, że kontrolowany przez spółkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znacznej części lub w ogóle korzyści ekonomicznych. Taki stan jest uzasadnieniem do dokonania odpisu aktualizacyjnego - doprowadzającego wartość składnika majątku wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.

Niekiedy wartość środków trwałych może ulec zmianie. Dotyczy to sytuacji, w której po pewnym czasie wycena staje się wyceną historyczną (zaniżoną). Tego typu sytuacja następuje w warunkach wysokiej inflacji. Urealnienie wartości środków trwałych wymaga ich aktualizacji. Przeprowadzenie takiej aktualizacji wyceny możliwe jest jednak tylko na podstawie stosownego rozporządzenia Ministra Finansów (wydawanego w określonych warunkach na podstawie delegacji zawartej w art. 15 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 22o ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Ustalona w wyniku aktualizacji wartość księgowa netto nie może być wyższa od wartości godziwej, której odpisanie w przewidywanym okresie dalszego użytkowania środka trwałego jest ekonomicznie uzasadnione.