1 marca 2002 r. euro stało się jedynym prawnym środkiem płatniczym w 12 państwach członkowskich UGW. Konsekwencje wprowadzenia jednolitej waluty są odczuwalne nie tylko w krajach Unii Europejskiej, które przyjęły euro, ale także w pozostałych państwach członkowskich UE oraz w krajach trzecich (w szczególności tych silnie powiązanych gospodarczo ze strefą euro).

Od momentu uzyskania członkostwa w UE Polska - podobnie jak wszystkie nowe państwa członkowskie - posiada „status państwa objętego derogacją” (member states with a derogation). Oznacza to, że dopóki dany kraj nie uzyska pełnego członkostwa w UGW, dopóty będzie mieć swój pieniądz narodowy oraz prawo do suwerennego kształtowania swej polityki pieniężnej oraz polityki kursu walutowego¹. Mimo to już obecnie Polska jest zainteresowana przystąpieniem do strefy euro, a cel ten jest kluczowym elementem zarówno polityki gospodarczej rządu, jak i strategii polityki pieniężnej banku centralnego. Ponadto już od kilku lat Polska wraz z innymi państwami kandydującymi uczestniczy w specjalnym procesie koordynacji gospodarczej nadzorowanym przez Komisję Europejską. W Polsce trwa obecnie debata na temat perspektyw i strategii przystąpienia do strefy euro, udziału w unijnym procesie koordynacji gospodarczej, potencjalnych kierunków ewolucji polityki gospodarczej UE w przyszłości itd.

Wraz z uzyskaniem członkostwa nowe państwa członkowskie - podobnie jak obecne państwa UE - podlegają tym samym instrumentom i procedurom koordynacyjnym w zakresie polityki gospodarczej. Nowe państwa członkowskie zostały także objęte procedurą nadmiernego deficytu, który przewiduje Pakt Stabilności i Wzrostu. Należy jednak zaznaczyć, że dopóki państwa te będą pozostawać poza strefą euro, dopóty nie będzie możliwe zastosowanie wobec nich sankcji. Nakładanie sankcji będzie możliwe dopiero po przystąpieniu przez nie do strefy euro.