Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich, powołany Traktatem o Unii Europejskiej (Maastricht, 1992 r.), jest wybierany przez Parlament Europejski (obecnie jest nim P. Nikiforos Diamandouros). Posiada uprawnienia do kontroli prawidłowości działania instytucji wspólnotowych i prowadzi dochodzenia w sprawie skarg dotyczących niewłaściwego administrowania (takich jak np: nieprawidłowości administracyjne, niesprawiedliwość, dyskryminacja, nadużycie uprawnień, brak odpowiedzi, odmowa udzielenia informacji, nieuzasadniona zwłoka) w instytucjach i organach Unii Europejskiej (nie prowadzi skarg dotyczących szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego oraz wnoszonych przeciwko firmom i osobom fizycznym - w takich przypadkach kieruje skargi do odpowiedniego organu).