Sieć Natura 2000 - podstawowe zagadnienia

Bartosz Draniewicz

radca prawny

doktorant Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk

Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest specjalnym systemem ochrony zagrożonych składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego. System ten jest wdrażany na terytorium całej wspólnoty od roku 1992. Objął on również wcześniejsze chronologicznie obszary specjalnej ochrony ptaków¹. Ma on na celu zachowanie różnorodności biologicznej charakterystycznej dla 9 regionów biogeograficznych kontynentu europejskiego (tj. alpejskiego, atlantyckiego, borealnego, kontynentalnego, panońskiego, makaronezyjskiego, śródziemnomorskiego, stepowego i czarnomorskiego). W Polsce występują 2 regiony: kontynentalny (96 proc. powierzchni kraju) i alpejski (4 proc. powierzchni kraju). Dla każdego kraju określa się listę referencyjną siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla których należy utworzyć obszary Natura 2000 w podziale na regiony biogeograficzne².

Podstawą utworzenia Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 są dwie dyrektywy:

Dyrektywa Rady 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. dyrektywa siedliskowa lub habitatowa)³,

Dyrektywa Rady 79/409/EEC z 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dziko żyjących ptaków (tzw. dyrektywa ptasia)⁴. Obydwie dyrektywy stanowią podstawy do wyznaczenia specjalnych obszarów ochrony⁵.

Sieć Natura 2000 w Polsce

Implementacja dyrektyw: siedliskowej i ptasiej w prawie polskim odbywa się za pośrednictwem ustawy z 16 kwietnia 2004 r., o ochronie przyrody⁶ oraz aktów wykonawczych do tej ustawy. Zgodnie z tą ustawą obszary Natura 2000 stanowią jedną z form ochrony przyrody, których katalog został wskazany w art. 6 tego aktu prawnego.  Formami ochrony przyrody są:

1) parki narodowe,

2) rezerwaty przyrody,

3) parki krajobrazowe;

4) obszary chronionego krajobrazu,