Orzecznictwo ETS dotyczące ograniczeń swobody przepływu osób i usług ze względu na porządek, bezpieczeństwo oraz zdrowie publiczne
Ograniczenia swobody przepływu pracowników, prowadzenia działalności gospodarczej i świadczenia usług ze względu na porządek, bezpieczeństwo oraz zdrowie publiczne przewidziane są odpowiednio w art. 39 ust. 3, art. 46 i 55 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (dalej TWE lub Traktat). Trybunał Sprawiedliwości (ETS) odegrał dużą rolę zarówno przy określaniu treści tych pojęć, jak i przy ocenie poszczególnych środków stosowanych przez państwa członkowskie z powołaniem się na omawiane klauzule.
dr hab. Justyna Maliszewska-Nienartowicz
Adiunkt w Centrum Studiów Europejskich im. Jeana Monneta, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Przede wszystkim należy zauważyć, że Traktat powołuje się na omawiane klauzule, ale ich nie definiuje. Trybunał Sprawiedliwości wydaje się traktować pojęcia porządku i bezpieczeństwa publicznego jako synonimy - wskazuje, że odwołanie się do nich zakłada istnienie „rzeczywistej i wystarczająco poważnej groźby dotykającej fundamentalnego interesu społeczeństwa”1. Nie ma również wątpliwości co do tego, że fundamentalne interesy mogą być różnie ujmowane w poszczególnych państwach członkowskich i zmieniać się wraz z upływem czasu. Dlatego też Trybunał Sprawiedliwości przyznał władzom krajowym pewien zakres władzy dyskrecjonalnej przy określaniu ich treści2. Muszą mieć jednak na uwadze zarówno ogólne zasady prawa wspólnotowego (m.in. zasadę proporcjonalności, niedyskryminacji, ochrony praw podstawowych), jak i postanowienia aktów prawa wtórnego.
Pojęcia porządku, bezpieczeństwa i zdrowia publicznego - orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości oraz regulacje Dyrektywy 2004/38/WE3
Dyrektywa 2004/38/WE reguluje w rozdziale VI kwestie związane z ograniczeniami praw do przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, uzasadnionymi względami porządku, bezpieczeństwa i zdrowia publicznego. Niektóre z tych przepisów stanowią powtórzenie dotychczasowych rozwiązań prawnych, inne są potwierdzeniem dotychczasowego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości. I tak, przewiduje się, że tych trzech klauzul nie można wykorzystywać do celów ekonomicznych (art. 27 ust. 1). Środki uzasadnione względami porządku lub bezpieczeństwa publicznego powinny być zgodne z zasadą proporcjonalności i opierać się wyłącznie na osobistym zachowaniu danej osoby, przy czym wcześniejsza karalność nie stanowi automatycznego uzasadnienia. To osobiste zachowanie jednostki musi reprezentować rzeczywiste i wystarczająco poważne zagrożenie, mające wpływ na jeden z fundamentalnych interesów społeczeństwa. Uzasadnienia, które nie nawiązują do okoliczności danego przypadku lub opierają się na względach prewencji ogólnej, nie powinny być akceptowane (art. 27 ust. 2). Widać tu wyraźny wpływ orzecznictwa ETS, który doprecyzował wiele ogólnych koncepcji uregulowanych w Dyrektywie 64/221/EWG. Nowa regulacja uwzględnia tę interpretację i dlatego też jest bardziej szczegółowa w porównaniu do poprzedniej.
POTRZEBUJESZ POMOCY?