Ciemna triada osobowości

W wyszukiwarce Google termin Dark Triad pojawia się w około 21 mln trafień, co wskazuje na wyraźne osadzenie tego terminu w naszym słowniku w odniesieniu do świata polityki, biznesu, administracji czy… kryminalistyki. Czym jest ciemna triada osobowości? Jak wpływa na skuteczny model przywództwa? Jak rozpoznać osoby o takim profilu i jak sobie radzić z negatywnymi skutkami dysfunkcyjnych zachowań?

Prawdopodobnie wszyscy znamy przykłady toksycznych szefów. Ich destrukcyjne zachowania wpływają negatywnie na atmosferę pracy, obniżenie wydajności, motywację pracowników i ich morale, normy i obserwowane zachowania składające się na kulturę organizacyjną1. Jak pokazują badania, firmy prowadzone przez takich liderów są bardziej narażone na mobbing, molestowanie i nieetyczne postawy. Nieprzypadkowo wśród 10 zawodów najczęściej wybieranych przez psychopatów na pierwszym miejscu znajduje się wyższa kadra zarządzająca2, a wśród menedżerów występuje statystyczna trzykrotna nadreprezentacja tzw. korporacyjnych psychopatów w zarządach firm niż w reszcie populacji3.

Jasna i ciemna strona osobowości

Istotnym czynnikiem warunkującym liczbę i jakość naszych relacji społecznych jest zestaw posiadanych cech osobowości. Spośród cech opisanych w modelu tzw. Wielkiej Piątki (ekstrawersja/introwersja, ugodowość, neurotyczność, otwartość na doświadczenie, sumienność) można wskazać te, które sprzyjają kontaktom z innymi ludźmi. Ekstrawersja i towarzyskość pomagają w nawiązywaniu nowych relacji. Ugodowość z rozwiniętą empatią i prostolinijnością wpływają na jakość tych relacji, budując partnerstwo i wzajemny szacunek. Sumienność i będące jej przejawami uczciwość i odpowiedzialność pomagają w tworzeniu wzajemnego zaufania. Istnieją zatem takie składniki (cechy) naszej osobowości, które możemy nazwać jej „jasną” stroną, które zbliżają nas do ludzi, czyniąc nasze relacje harmonijnymi. Są jednak również takie cechy, które sprzyjają zachowaniom egoistycznym i antyspołecznym, takie, które oddalają od budowania trwałych i bliskich relacji. Cechy te, opisane i badane, razem noszą nazwę „ciemna triada cech osobowości”.