Gwarancje, poręczenia, awale i akredytywy

Poręczenie cywilne

Poręczenie cywilne to, mówiąc najprościej, zagwarantowanie zapłaty określonego długu w sytuacji, gdy osoba, która ten dług zaciągnęła, nie spłaca go w umówionym terminie. Artykuł 876 § 1 k.c. stanowi, że przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Z definicji tej wynika, że poręczenie jest po pierwsze umową, po drugie zobowiązaniem wobec określonego wierzyciela, a nie wobec osoby, za którą się poręcza (dłużnika), i po trzecie – poręczyciel musi podjąć spłatę, gdy dłużnik zaprzestanie spłacać dług. Oznacza to, że poręczyciel jest zobowiązany tylko wobec wierzyciela, i to tylko wtedy, gdy dłużnik nie wykona zaciągniętego zobowiązania w terminie do tego przewidzianym. Poręczenie daje zatem dodatkową gwarancję. Wierzyciel może bowiem ściągnąć swoją należność nie tylko z majątku dłużnika, ale też z całego majątku poręczyciela odpowiadającego osobiście. Z tego właśnie względu poręczenie jest bardzo często wykorzystywane przez banki przy udzielaniu różnego rodzaju kredytów i pożyczek.

Poręczenie jest ściśle związane z poręczaną wierzytelnością, a więc ma charakter akcesoryjny. Oznacza to, że nieważność wierzytelności powoduje nieważność poręczenia. Na przykład, jeśli dla danej czynności wymagana jest pod rygorem nieważności forma pisemna albo czynność prawna, w wyniku której powstał dług główny, zostanie dokonana pod wpływem błędu, podstępu lub groźby, a dłużnik główny uchyli się od skutków prawnych swojego oświadczenia – zobowiązanie główne od samego początku będzie nieważne, a my będziemy mieli do czynienia z nieważnością poręczenia. Poręczyciel nie może jednak zasłonić się nieważnością poręczenia, jeśli udzielił poręki za dług, który zaciągnęła osoba nie mająca zdolności do czynności prawnych, chociaż w zasadzie takie zobowiązanie jest nieważne. Jeśli jednak poręczyciel wiedział o tym lub z łatwością mógł się dowiedzieć, wejdzie w miejsce niedoszłego dłużnika jako samoistny dłużnik główny, zgodnie z art. 877 k.c. Przepis ten stanowi bowiem, że