Prawo Spółek 12/2005 z 01.12.2005, str. 2
Data publikacji: 02.07.2018
Monistyczny i dualistyczny system organizacyjny spółki akcyjnej - ewolucja, problemy, perspektywy (cz. II)
W pierwszej części artykułu zostały przedstawione zasadnicze cechy oraz kierunki ewolucji monistycznego i dualistycznego systemu organizacyjnego w wybranych porządkach prawnych. Analizowane były problemy konstrukcyjne rady nadzorczej i rady dyrektorów: dysproporcja między ubocznym charakterem członkostwa w radach a zadaniami nałożonymi na te organy oraz zagadnienie relacji między kontrolą zarządców a prowadzeniem spraw spółki.
dr ADAM OPALSKI
adiunkt w Zakładzie Prawa Międzynarodowego Prywatnego i Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
Druga część artykułu zawiera dokończenie prezentacji węzłowych problemów modeli monistycznego i dualistycznego oraz zarys najnowszych reform zmierzających do poprawy ładu korporacyjnego spółek akcyjnych.
Niezależność funkcjonariuszy
Ratio postulatu niezależności
Jeżeli rada nadzorcza i rada dyrektorów mają skutecznie kontrolować zarządców, powinny być wobec nich niezależne. Abstrahując od przypadku samokontroli, kiedy kontrolujący jest jednocześnie kontrolowanym, kontrola tylko wtedy ma bowiem szansę spełnić swoją funkcję, jeżeli kontrolujący pozostaje wolny od wpływów kontrolowanego. W spółkach z akcjonariuszem strategicznym rada powinna wykazywać niezależność także wobec tego akcjonariusza. Tylko wtedy rada może bowiem obiektywnie badać, czy akcjonariusz strategiczny - wykorzystując swoją uprzywilejowaną pozycję - nie dąży do uzyskania nieuzasadnionych korzyści ze szkodą dla interesów mniejszości.
Tradycyjny system dualistyczny próbuje osiągnąć niezależność rady nadzorczej od zarządu w drodze organizacyjnego i funkcjonalnego rozdzielenia obu grup funkcjonariuszy. Po pierwsze, tworzą oni odrębne organy, a mandaty w tych organach nie mogą być łączone. Zakaz rozciąga się na podmioty w ramach grupy: niedopuszczalne jest łączenie stanowiska w radzie z funkcją kierowniczą w spółce zależnej. Niektórzy ustawodawcy zapobiegają ponadto przypadkom personalnych powiązań między funkcjonariuszami spółek, polegających na pełnieniu przez te same osoby zamiennie funkcji w radach i zarządach różnych spółek (, ). Po drugie, zarząd jest bezwzględnie wyłączony od decydowania o składzie rady i wynagrodzeniu jej członków, a także o ewentualnym rozszerzeniu kompetencji rady oraz jej wewnętrznej organizacji.
