Organy kontrolne i ich uprawnienia nadzorcze

W niniejszym opracowaniu ze względu na aktualność danych w nim zawartych odnosimy się do wyników działalności kontrolnej oraz nadzorczej dwóch organów:

● Najwyższej Izby Kontroli,

● regionalnych izb obrachunkowych

- na przestrzeni ostatnich lat dotyczących działalności placówek oświatowych.

1. Najwyższa Izba Kontroli

Podstawą działania Najwyższej Izby Kontroli (dalej: NIK) jest ustawa z 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli. Z ustawy tej wynika, że NIK jest naczelnym organem kontroli państwowej, a do jej zadań należy kontrola działalności:

● organów administracji rządowej,

● Narodowego Banku Polskiego,

● państwowych osób prawnych,

● innych państwowych jednostek organizacyjnych.

Może kontrolować także działalność:

● organów samorządu terytorialnego,

● samorządowych osób prawnych,

● innych samorządowych jednostek organizacyjnych.

Najwyższa Izba Kontroli może również kontrolować działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych (przedsiębiorców) w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się ze zobowiązań finansowych na rzecz państwa, w szczególności wykonują zadania zlecone lub powierzone przez państwo lub samorząd terytorialny i wykonują zamówienia publiczne na rzecz państwa lub samorządu terytorialnego.

Spektrum kontroli, jakie może przeprowadzać NIK, jest więc bardzo szerokie. Tym samym NIK może kontrolować:

1) samorząd terytorialny:

● gminy,

● powiaty,

● województwa;

2) inne samorządowe osoby prawne;

3) samorządowe jednostki organizacyjne.

NIK, kontrolując jednostki samorządu terytorialnego, bada w szczególności wykonanie budżetu państwa oraz realizację ustaw i innych aktów prawnych w zakresie działalności:

● finansowej,

● gospodarczej,

● organizacyjno-administracyjnej.

W obszarze zainteresowania NIK mieszczą się także wszelkie kwestie dotyczące funkcjonowania oświaty w Polsce, a kontrola działalności samorządu terytorialnego przeprowadzana jest pod względem: