Zasady gospodarowania nieruchomościami samorządowymi
Rozdział ten poświęcony jest zasadom gospodarowania nieruchomościami komunalnymi. Przez to pojęcie należy rozumieć reguły (sposoby) postępowania wynikające z obowiązujących przepisów prawa, których muszą przestrzegać organy JST w odniesieniu do nieruchomości samorządowych (zasobów nieruchomości samorządowych). Sankcją za naruszenie niektórych z nich może być różnego rodzaju odpowiedzialność, w tym cywilna oraz karna.
Zasada samodzielności
Jednostki samorządu terytorialnego samodzielnie decydują o sposobach wykorzystania nieruchomości samorządowych. Źródła tej zasady należy upatrywać w zagwarantowanej przez Konstytucję RP samodzielności samorządu terytorialnego.
W pierwszej kolejności art. 16 ust. 2 Konstytucji RP przewiduje, że przysługującą mu w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jednocześnie art. 165 Konstytucji RP gwarantuje, że samodzielność JST podlega ochronie sądowej. Niejako w następstwie tych rozwiązań na szczeblu wszystkich trzech ustaw ustrojowych dla samorządów terytorialnych znalazł się zapis o tym, że gmina, powiat i województwo wykonują zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
W odniesieniu do gospodarowania mieniem samorządowym, a zwłaszcza najważniejszymi jego składnikami w postaci nieruchomości, art. 45 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 58 ustawy o samorządzie województwa przewidują, że podmioty mienia samorządowego samodzielnie decydują o przeznaczeniu i sposobie wykorzystania składników majątkowych, przy zachowaniu wymogów zawartych w odrębnych przepisach prawa.
Omawiana zasada oznacza, że Jedyne ograniczenia w tym zakresie mogą wynikać z przepisów prawa. Typowym przykładem takich regulacji jest u.og.n. Pamiętać należy, że taki charakter mają także postanowienia k.c., określające np. uprawnienia właściciela w stosunku do rzeczy. Samorządy oprócz regulacji szczególnych stworzonych dla nieruchomości z zasobów samorządowych muszą stosować się również do regulacji obowiązujących wszystkie podmioty prawa.
