2. Postępowanie administracyjne

Podmiotami podejmującymi decyzje stosowania prawa w postępowaniu administracyjnym są organy administracji publicznej (art. 1 pkt 1 k.p.a.), inne organy państwowe oraz inne podmioty, gdy są one powołane z mocy prawa do załatwiania spraw z zakresu administracji publicznej. Kodeks postępowania administracyjnego przyjmuje więc, że organem prowadzącym postępowanie administracyjne może być także organ samorządu terytorialnego.

W sprawach z zakresu pomocy społecznej organami tymi są: wójt, burmistrz lub prezydent miasta - a z reguły upoważniony przez któregoś z nich - kierownik jednostki organizacyjnej pomocy społecznej, działający na mocy upoważnienia do wydawania decyzji administracyjnych w sprawach z zakresu pomocy społecznej.

Ustawa o pomocy społecznej w art. 106 ust. 1 stwierdza, że przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej - wyliczając równocześnie te nieliczne działania organów pomocowych, niewymagających decyzji. Tym samym większość postępowania przed organami pomocy społecznej to postępowanie administracyjne.

Za cel postępowania administracyjnego należy uznać "ustalenie lub stworzenie jakiejś indywidualnej sytuacji prawnej" (np. przyznanie zasiłku celowego lub orzeczenia o obowiązku zwrotu świadczeń nienależnie pobranych) w drodze decyzji, a kompetencja organu do załatwienia sprawy w drodze decyzji administracyjnej musi wynikać z powszechnie obowiązujących przepisów prawa materialnego (ustawy o pomocy społecznej).

Typowymi decyzjami podejmowanymi w postępowaniu administracyjnym są decyzje:

● stwierdzające istnienie pewnych uprawnień lub obowiązków,

● przyznające uprawnienie lub odmawiające ich przyznania,

● nakładające obowiązek na adresata (np. przyznanie pomocy finansowej, odmowa przyznania zasiłku stałego),

● zobowiązujące klienta pomocy społecznej do zwrotu świadczeń nienależnie pobranych.

W pomocy społecznej sygnałem stymulującym podjęcie decyzji jest informacja o zaistnieniu takiego stanu rzeczy, określonego przez prawo materialne, który wskazuje na możliwość zaistnienia stanu rzeczy określonego w normie prawa materialnego jako warunek do wydania decyzji administracyjnej.