3. Świadczenia z pomocy społecznej

W tym rozdziale omówiony zostanie przedmiotowy zakres ustawy o pomocy społecznej, a więc poszczególne rodzaje świadczeń udzielanych przez jednostki pomocy społecznej (z podziałem na świadczenia o charakterze pieniężnym i niepieniężnym) oraz najczęstsze wątpliwości w zakresie zasad i trybu ich udzielania.

3.1. Rodzaje świadczeń z pomocy społecznej

Świadczenia z pomocy społecznej występują w dwóch formach: pieniężnej oraz niepieniężnej. Ich rodzaje wymienione w art. 36 ustawy o pomocy społecznej przedstawione zostały w tabeli.

TABELA. Rodzaje świadczeń z pomocy społecznej

Katalog świadczeń pomocy społecznej zawartych w ustawie jest katalogiem zamkniętym i nie można przyznać klientowi pomocy w innej formie niż ujęta we wskazanym artykule. Zamknięcie katalogu przyznawanych świadczeń ma istotne znaczenie dla obowiązującego systemu pomocy społecznej. Oznacza to, że komentowana ustawa ściśle określa, jakie formy pomocy można na jej podstawie przyznać, a ewentualne rozszerzenie katalogu wymaga nowelizacji tej ustawy.

Wśród organów administracyjnych, zwłaszcza samorządowych, istnieją tendencje do przerzucania na jednostki pomocy społecznej wszystkich zadań, które w swoim charakterze zawierają znamiona działalności społecznej. Także w odczuciu społecznym, w środowisku, w którym działa jednostka organizacyjna pomocy społecznej, występują skłonności do obarczania ich różnymi zadaniami, chociaż zgodnie z zakresem działania powinny być załatwiane przez inne organy.

PRZYKŁAD

Powszechne jest zwracanie się do OPS z żądaniami usunięcia lokatorów zakłócających spokojne zamieszkiwanie, chorych psychicznie itp., chociaż OPS nie posiada w tym zakresie żadnych uprawnień; może jedynie służyć pomocą w postaci pracy socjalnej. Adresatami takich oczekiwań powinni być tutaj: straż miejska, policja, ewentualnie szpital psychiatryczny. Każdy pracownik ośrodka zna wiele podobnych sytuacji z praktyki.

3.2. Świadczenia pieniężne

W tej części opisane zostaną najczęściej występujące wątpliwości w zakresie przyznawania świadczeń pieniężnych.