1. Zasady rachunkowości w jednostkach pomocy społecznej

Jednostki pomocy społecznej są zobowiązane stosować zarówno nadrzędne, jak i szczególne zasady rachunkowości. Jednak spory wpływ na przyjęte rozwiązania będzie miał zakres realizowanych zadań, określonych w statucie jednostki. To one są wyznacznikiem specyfiki jednostki. Szczególnie teraz, po zmianie funkcjonowania kont w zespole "7", duże znaczenie ma ustalenie podziału działalności na działalność podstawową i pozostałą (pomocniczą). Prowadzenie rachunkowości w jednostkach pomocy społecznej musi uwzględniać szczególne uwarunkowania tych jednostek.

1.1. Specyfika jednostek organizacyjnych pomocy społecznej

Zasady tworzenia i rodzaje jednostek pomocy społecznej zostały określone w ustawie z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (dalej: uops). Instytucje pomocy społecznej organizowane przez jednostki samorządu terytorialnego (dalej: JST) są jednostkami sektora finansów publicznych prowadzonymi najczęściej w formie jednostki budżetowej. Taka forma organizacyjno-prawna posiada swoją specyfikę rozliczeń, czyli tzw. finansowanie brutto, tj. według dochodów i wydatków, a nie przychodów i kosztów, jak ma to miejsce w samorządowych zakładach budżetowych. Ma to istotne znaczenie przy wyborze wariantu ewidencji kosztów i jej dalszej analityki w odniesieniu do sprawozdań budżetowych sporządzanych przez jednostki budżetowe.

Jednostkami pomocy społecznej w rozumieniu uops są:

● regionalne ośrodki polityki społecznej (dalej: ROPS),
● powiatowe centra pomocy rodzinie (dalej: PCPR),
● ośrodki pomocy społecznej (dalej: OPS),
● domy pomocy społecznej (dalej: DPS),
● placówki specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego,
● ośrodki wsparcia,
● ośrodki interwencji kryzysowej.

Różnice między wymienionymi jednostkami są, wbrew pozorom, znaczne. W niektórych z nich wymagane jest utworzenie kasy, w innych nie jest to konieczne. Przykładem jednostki pomocy społecznej, w której musi być kasa, może być DPS, co wynika z art. 62 uops. Kasy nie musi natomiast prowadzić OPS, który może zawrzeć umowę z bankiem na obsługę kasową świadczeniobiorców.