Organy nadzoru nad działalnością gminną

Sprawowanie mandatu (38)

Organy nadzoru nad działalnością gminną

Organy nadzoru mogą wkraczać w działalność komunalną tylko w przypadkach przewidzianych ustawami i tylko w sposób w nich określony.

Artykuł 86 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. Nr 13, poz. 74) nie wymienia wszystkich organów nadzoru nad działalnością gminną. Prócz wskazanych w nim: prezesa Rady Ministrów, wojewody oraz sprawujących nadzór wyłącznie w zakresie spraw budżetowych – Regionalnych Izb Obrachunkowych, organem nadzoru nad działalnością gminną jest również Sejm (art. 96 ust. 1), a także, pośrednio, w zakresie wyznaczonym w art. 96 i 97 ustawy – minister spraw wewnętrznych i administracji. Organy nadzoru mogą wkraczać w działalność komunalną tylko w przypadkach przewidzianych ustawami i tylko w sposób w nich określony.

Co należy rozumieć przez pojęcie działalność komunalna (gminna), wyjaśnił Trybunał Konstytucyjny w uchwale z 27 października 1994 r.: Jest to „wszelka działalność gmin oraz jednostek samorządu terytorialnego”. Przypomnijmy (była o tym mowa w poprzednim odcinku cyklu ,,Sprawowanie mandatu”), że nie oznacza to jednak, iż wszelka działalność gminy wymieniona w ustawie o samorządzie gminnym objęta jest nadzorem administracyjnym – procedurze nadzorczej uregulowanej w rozdziale 10 ustawy zatytułowanym ,,Nadzór nad działalnością gminną” podlegają jedynie te, pozostające zarówno w sferze zadań własnych, jak i zleconych gminie, akty woli jej organów, które mają formę aktu administracyjnego i nie są decyzjami w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Ich publiczny charakter, podobnie jak wszelkich działań gminnych, których celem jest zaspokojenie zbiorowych potrzeb społeczności lokalnej, sprawia, że muszą one podlegać rygorom przewidzianym przez Konstytucję RP dla wykonywania zadań publicznych, a w szczególności pozostawać w zgodności z powszechnie obowiązującym prawem. Jednocześnie ów publiczny charakter aktów woli (aktów administracyjnych) podejmowanych przez organy gminne sprawia także, iż w każdym przypadku, gdy łamią one prawo (a dotyczą zadań własnych gminy) lub nie tylko łamią prawo, ale również są niecelowe, nierzetelne lub niegospodarne (a dotyczą zadań gminie zleconych), mogą i muszą być stosowane wobec nich, przez wskazane w ustawie organy rządowej administracji publicznej, przewidziane ustawą środki nadzorcze korygujące te naruszenia.